De Vlaamsche School. Jaargang 10

[p. 114]

Peeter en Willem Antoon van Dieve.

I. De schrandere geschiedkundige, waerop Leuven zich te regt mag roemen, Petrus Divaeus, is in deze stad geboren ten jare 1536. Zyn vader, ook een Peeter, die zynen naem had van een gehucht of landgoed, Dieve geheeten, en onder de barony van Rotselaer gelegen, was clerck van den Register en stierf in 1550. Het volgende jaer werd onze Peeter, een zestienjarig doch al zeer bekwame knaep, door het magistraet als buitengewoon klerk of schryver benoemd met eene jaerwedde van 50 guldens. Deze trek werd later meermaels verhoogd en in 1570 tot 100 guldens gebragt. In 1565 werd van Dieve van wege de stedelyke overheid belast mits eene wedde van 90 guldens met het opzoeken en byeenbrengen van al de oude voorregten en belangryke oorkonden rakende de stad Leuven. Deze hem zoo welgaende taek vervulde hy tien jaren. Maer in 1575 verliet hy zyn geboortestad en keerde er niet meer terug, wat het magistraet ook poogde. Den 30 December 1576 zond hy zyn ontslag af van Brussel, alwaer hy in 1578 tot het ambt van stadspensionaris was verheven. Het vaderland was in die rampvolle tyden schrikkelyk verdeeld en geteisterd door burger- en godsdienstoorlog. Nederland was Spanje moede en verzuchtte naer zyne onafhankelykheid; edoch de heerschzucht des Zwygers en het protestantism waren schuld dat het vaderland toen niet als één man opstond om zich vry en onafhankelyk uit te roepen.

Petrus Divaeus schaerde zich aen de zyde van Willem van Oranje, of ten minste was hy voor de Statenparty, en om dit laetste is hy juist niet te laken. Toen in het begin van 1580 de Belgische-Staten te Antwerpen vergaderden om krygsraed te houden, werd ook onze van Dieve daer heen geroepen, en van daer naer Mechelen afgevaerdigd om deze stad weder aen den Staten-Bond vast te maken. Mechelen werd den 9 April herwonnen en van Dieve als pensionaris dezer stad en heerlykheid aengesteld door den Prins van Oranje. Maer hy heeft zyn ambt niet lang bekleed; den 1 November 1581 lag hy zoo gevaerlyk ziek dat hy zyn testament maekte en korts daerna stierf. Hy ligt in St-Rombaut-kerk over den preekstoel begraven.

In 1560 was hy getrouwd met Maria Van den Eynde. Een zyner zonen, met name Franciscus, betrok het bloeiend klooster van St-Merten in zyn geboortestad en oefende daer gedurende eenen tyd het ambt van onderprior uit; maer hy overleed te Mechelen in 1612. De andere, Cornelius, schildboortig en heer van Tendale, stierf den 12 Mei 1632 en ligt in St-Huibrechts-kapel van St-Jacobs-kerk binnen Leuven begraven.

Petrus Divaeus bezat diepe kennissen in het vak der geschiedenis, blykens zyne achtergelaten werken. Hy zelf gaf er maer een van uit, het is: De antiquitatibus Galliae Belgicae sub Romanis. Plantyn 1566 en 1583, in-4^o. De overige, die zyne te vroegtydige dood en de woelige tydsomstandigheden hem zullen belet hebben door den druk gemeen te maken, liet hy, ten minste gedeeltelyk, volgens wy in Valerius Andreas zien, in de handen zyns zoons Cornelius.

Hub. Miraeus deed in 1610, by Verdussen te Antwerpen, drukken P. van Dieve's werk, De antiquitatibus Brabantiae et rerum Brabanticarum. Libri xviii, in-4^o.

Nu blyven er van onzen geschiedschryver nog over, behalve eenige door J.M. Vanlangendonck aengehaelde en door van Dieve zelf gemelde gewrochten, welke verloren schynen:

1^o Rerum Lovaniensium libri iv. 2^o Annalium Lovaniensium libri viii. Deze voor Leuvens geschiedenis zoo belangryke boeken heeft de geleerde Vanlangendonck, wien wy hier na zullen bespreken, uitgegeven onder den volgenden titel:

Petri Divaei Lovaniensis, urbis ac provinciae Mechliniensis syndici opera varia: scilicet Rerum Lovaniensium libri iv. Annalium ejusdem oppidi libri viii. Opus utrumque hactenus ineditum. De Galliae Belgicae antiquitatibus liber primus, quibus ad calcem adjecta sunt. Hermanni Nuerarii de Gallica Belg. Commentarius, ejusdemque de origine et sedibus priscorum Francorum Narratio necnon Abr. Ortelii et Joh. Viviani itinerarum etc Lov. Henri Vanderhaert 1757, in-folio.

Men ziet op den titel dezer schoone en kostbare uitgave dat Vanlangendonck hier verscheidene andere werken heeft by laten drukken, die eenig betrek met de van Dieve's hebben. Hy berigt ons ook dat hy van Dieve heeft voortgezet tot dan toe en vermeerderd met de namen der merkweerdige mannen die tot 1756 toe eenige openbare bediening in Leuven hadden uitgeoefend.

II. Nu gaen wy over tot Willem Antoon van Dieve. Hy was kleinzoon van gemelden Cornelius en zoon van Geeraert Aloys van Dieve, schildbore, heer van Tendale, schepen en raed-sekretaris van Leuven, overleden in 1701, en van Dolla Anna Appelmans die in 1703 stierf. Hy is geboren den 16 Febr. 1677. Even als zyn vader was hy licentiaet in de Regten, heer van Tendale, raed-sekretaris der stad Lueven en senator in 1707, 8, 9, 10 en 11. Den 22 July 1754 stierf hy en met hem de naem van Dieve; want hy was het leste mannelyk lid van zyn geslacht. Zyn stoffelyk overschot werd ter aerde toevertrouwd in de Augustynenkerk onder eenen grooten blauwen zerksteen waer reeds zyn broeder en meer anderen van zyn maegschap ter ruste lagen.

W.A. van Dieve was, als zyn overgrootvader, een beoefenaer der geschiedenis. Met eigenhand was hy de Annales Lovanienses, welke te Averbode in HS. bewaerd werden, gaen afschryven. Nu dit latynsch afschrift heeft hy getrouw in het nederduitssh overgebragt en de klad er van is door verschillige handen eindelyk in 1819 op de boekzael onzer Universiteit gekomen, en rust er nog.

In 1856 werd zy uitgegeven met dit opschrift; Jaerboeken der stad Leuven van 240 tot 1507, in 't latyn opgesteld door Petrus Divaeus, in 't nederduitsch overgebragt door W.A. van Dieve, thans voor de eerste mael gedrukt met inlasschingen en aenteekeningen van Edward Van Even, enz.

Deze vlaemsche overzetting getuigt dat W.A. Van Dieve zyne moederspraek genegen was, maer niet dat hy haer zoo zeer als de historie beoefend had. Trouwens zy draegt al de teekens des tyds, toen de tael verwilderd was. Edoch de heer Van Even heeft spelling, woordvoeging en woordschikking gewyzigd naer de hedendaegsche eischen der tale⁽¹⁾.

L.W. Schuermans. Pr.

(1) Voorwoord, b. VII.