De Vlaamsche School. Jaargang 10

Kronyk.

ANTWERPEN. - M. Jan Van den Dries heeft eene nieuwe romance uitgegeven, by M. Ch^s. De Vylden te Gent, getiteld: Auf morgen, met duitschen en franschen tekst. De duitsche woorden zyn geleverd door M. Ludwig Percival en de fransche door M.G. Demarteau. Men kan dezelve bekomen by de muziekhandelaers Rummel en Possoz, te Antwerpen.

- Aengekondigd: Twaelf nieuwe Schoolliedekens voor de belgische jeugd. Muziek van J.H.J. Vercammen, woorden van Félix Gillens, onderwyzers.

[p. 99]

Deze liedekens op goed pauier gedrukt zullen in de maend juny verschynen, en tegen den prys van 30 centiemen de inleekenaren toegezonden worden.

BRUSSEL. - M. Kervyn de Lettenhove lid der Kamer van Volksvertegenwoordigers, heeft eene aenteekening uitgegeven, over de Vlamingen in den slag van Cassel, ten jare 1328. Het is een uittreksel van een handschrift, berustende op de Keizerlyke bibliotheek te Parys, en behelzende de beschryving der goederen van de Vlamingen, te Cassel gesneuveld en die, als verbeurd verklaerd, aen den franschen staet waren overgegaen. Dit handschrift behelst niet minder dan 3192 verbeurdverklaringen: hetgeen het verhael bevestigt van den veldslag waer Zannekin sneuvelde met al zyn volk, zonder dat er een overschoot. Achter elken naem volgen de woorden: qui mourut en la bataille de Cassel.

Daeronder komen verbeurdverklaringen voor te Veurne, Nieupoort, Hondschoote, Bederen, Warhem, Adinkerke, Steenkerke, Lyseele, Wielpen en zelf te Zoetenaey, een dorpje dat thans niet meer dan 30 zielen telt.

- M. Jottrand, vader, heeft zyne verhandandelingen, gehouden in de Nederduitsche Bond te Antwerpen, in druk laten verschynen.

- M.B. Landrien heeft een werkje uitgegeven ten dienste der scholen.

- M.F. Reynen heeft een vlugschrift uitgegeven handelende over het gebruik der talen in België; het is een antwoord op de voordragt in de Akademie gedaen door M. Leclecq, procureur-generael.

- M. Van der Plassche, advokaet, heeft zyne verhandeling, gehouden in eene Meeting aldaer, insgelyks in druk uitgegeven.

- M. Lod. Ceuterickx, voorzitter der tooneelmaetschappy Vreugd en Deugd te Geeraerdsbergen, is aldaer in den ouderdom van 35 jaren overleden. Hy hield zich onledig met het schryven eener geschiedenis der stad en harer omstreken, wanneer zyne gezondheid ondermynd werd.

DENDERMONDE. Op maendag 16 Mei jongstl. vierde de tooneelmaetschappy De Rosiers¹, van Dendermonde den 1ⁿ verjaerdag harer herinrichting op eene luisterlyke wyze. Reeds van in den morgen was het lokael De Duitsch met vlaggen en wimpels versierd. In de byzonderste venster zag men een prachtig zinnebeeld pryken verbeeldende de stad Dendermonde, die de Rosiers beschermt. Zeggen wy hier, in het voorbygaen, dat dit zinnebeeld vervaerdigd was door den heer De Vlaminck, voorzitter der maetschappy die nooit de lessen eener teekenschool heeft bygewoond en die nogtans het penseel als een echte schilder weet te leiden De inwendige versiering der zael aen de heeren Byl en Th. Van Damme toevertrouwd, was met veel smaek opgeschikt. Onder de versieringen bemerkte men de namen van uitstekende tooneelkundigen en vlaemsche schryvers als: Van Duyse, Van Peene, Rosseels, J. Ducaju, Destanberg, Hiel en Michiels: onder de komponisten bevonden zich de namen van Gevaert, Gotfried Stauff, Miry, Gortebeeck en anderen.

Boven de vergulden lyst bevattende de portretten der Rosiers, hing de lauwerkroon door de Antwerpsche kunstbroeders tydens het tooneelfeest van Augusty 1863 aen de Rosiers geschonken, als ook het vergulden eermetael door de maetschappy in Brussel behaeld.

Ten 5 ure des namiddags, werd het feest door stadsbeyaerd voor de eerste mael aengekondigd. Ten 7 ure nam het banket aenvang. Niet minder dan 60 dischgenoten namen deel aen dit echt vriendenmael; onder de uitgenoodigde persoonen bevonden zich de heeren Eyerman, burgemeester, Schoupp en Em. Jansens schepenen, Ed. Bouwens raedslid, thans greffier by de regtbank van Antwerpen, De Wael, raedslid en Périer, stadssekretaris. Verders voorname nyveraers, beambten officieren en vrienden. De heeren Rosseels, Des. Delcroix, Em. Hiel en Michiels, eere-leden der Maetschappy, hadden hun spyt uitgedrukt het feest niet te kunnen bywoonen.

Aen het dessert werd eerst het woord genomen door M. de Vlaminck, voorzitter; hy dronk op het achtbaer magistraet van Dendermonde, De heer Burgemeester antwoordde in welgepaste termen en dronk op den bloei der maetschappy. De heer greffier Bouwens zegde een vaerwel aen de Rosiers en wilde zich gelukkig achten zynen zoon in de Maetschappy en in de Denderstad te mogen achterlaten. Het hoeft hier niet gezegd te worden hoezeer de woorden des heeren Bouwens op de gastvrienden eenen diepen indruk hebben gemaekt. M. Frans Aerts stelde eenen heildronk voor aen dichter Hiel en M. Johan Moruaux aen den komponist Ed. Gortebeeck en aen de leden van het orkest. - Intusschen had het zang- en tooneelkundig feest aenvang genomen. Al de leden der maetschappy, oud en jong, hadden eene romance, duitsch, fransch en vlaemsch vooral, of een tooneelstukje aengeleerd, en allen hebben zy het naer wensch uitgevoerd. M. Frans Romlot, de eerste komiek der Dendermondsche Rosiers, had eene zeer koddige alleenspraek vervaerdigd en heeft dezelve met zyne gewoone kluchtige gebaerden voorgedragen.

Tot laet in den nacht duerde dit feest. Nooit heeft er eene warmere vriendschap geheerscht onder de minnaers van het vlaemsch tooneel en allen zullen den 1ⁿ verjaerdag der Rosiers in het geheugen geprent houden. Mogt die eensgezindheid onder al de tooneelbroeders bestaen dan zou men met recht verzekerd zyn dat het nationael tooneel in ons vlaemsch België in den bloeijensten staet zou komen.

DIXMUDE. - Mev. Van Ackere, heeft een dichtstuk uitgegeven, getiteld: Uitboezeming, hetwelk werd voorgedragen op de vriendenmaeltyd, door het letterkundig genootschap de Ware van Duysesvrienden, aldaer op 10 Mei laestl. gehouden.

GENT. - M. Emiel de Borchgrave, aen wien het gouden eermetael is toegewezen der prysvraeg der Koninklyke Akademie ‘om de oorzaek der uitlanding des vlaemschen volks in vroegere eeuwen’ uit te leggen, heeft in de charters betrekkelyk de volksplanting in Thuringen de namen der kolonisten opgenomen, die daerin, onder de aenwyzing van hunne geboorteplaets, voorkomen als stellers of als getuigen van akten. Daeruit bewyst hy dat er onder die uitgewekenen, inboorlingen waren van Antwerpen, Gent, Wacken, Brugge, Lembeke, enz. Hy is ter plaetse stad der Slavonen, en hun laetste bolwerk in Saksen, werd in 1147 overwonnen door Albrecht den Beer, en waerschynlyk is het dan geweest, dat ze haer aendeel vlaemsche volksplanters kreeg, door dien markgraef in zyne staten verspreid. Zy wierpen een grooten dyk op, die van Luterbork voortloopt tot aen Wittenberg. Op het vereenigingspunt van den dyk met de stad bouwde zy eene pastory, eene sterkte en huizen. Deze bebouwde omkring maekte het voorgeborgte uit van Luterbork, en noemde zy Damme, naer de stad Damme, hun vaderoord. ‘Rond Luterbork werd een woeste grond van verscheidene mylen

1 De maetschappy van Rhetorika ‘De Rosiers’ onder kenspreuk ‘Deucht ist Motyf’ werd ingerigt te Dendermonde ten jare 1478 en heringerigt in 1863.

[p. 100]

uitgestrektheid door hen bebouwd, en nog tot heden wordt die grond geweest, ten einde aldaer zoowel op den bodem als in de oude handschriften de sporen op te zoeken die er de vlaemsche volksplanting heeft achtergelaten. Op het grondgebied van Oud-Saksen heeft hy een geheel distrikt aengetroffen, alwaer tot hiertoe by de bevolking, buiten den naem van Vlamingen, de tael onzer vaderen en duizenden gewoonten uit het vlaemsch leven, nog in voegen zyn. De schryver verhaelt den indruk van zyn bezoek by de afstammelingen der Vlamingen uit de jaren 1100, die sedert 700 jaren het vlaemsche volksleven in een vreemd land voortzetten, als volgt: ‘Onder de gewesten, alwaer de Vlamingen zich nederzetteden, is het distrikt Luterbork datgene, welk de belangrykste overblyfsels der vlaemsche volksplanting oplevert. 't Is het eenige, alwaer men Vlamingen aentreft die de spraek van hunne voorouders schier ongeschonden hebben overbewaerd. Luterbork, de vermaerde Vlaming genaemd. In dit distrikt vindt men veel andere plaetsen met vlaemsche namen, zoo als Brugge, Gent, Yperen, Mechelen, Lichtervelde en een groot getal anderen. Men treft er even veel vlaemsche geslachtnamen aen, als Fleming, Braband, Mechelen, Holland, en volmaekte vlaemsche namen als die van Poelman, welke men overvloedig ontmoet in den Vlaming en te Luterbork.’

In de XII en XIII^e eeuw ontstond deze vreemdsoortige beweging onder het vlaemsche volk. Duizende menschen verlieten den geboortegrond om zich in Noord-Duitschland te gaen vestigen. Van daer dat men heden nog de vlaemsche zeden, gebruiken, benamingen en tael in Holstein, dat hertogdom van 120,000 inwooners, hetwelk Duitschland tegenwoordig aen Denemarken betwist, terugvindt even als in Brandenburg, Laxken, Thuringen, enz.

- M. Heremans is verslaggever genoemd over de werkzaemheden der onlangs ingestelde spellingskommissie.

MEENEN. - De koninklyke maetschappy: de Fonteinisten, van Gent, heeft den eersten prys voor het drama en den derden prys van het blyspel behaeld in den pryskamp door de maetschappy van Rhetorika uitgeschreven. De maetschappy Vooruit, van Deinze, heeft den tweeden prys van het drama en den 1^sten prys van het blyspel behaeld. De tweede prys van het blyspel werd toegewezen aen de maetschappy van Oostende en de maetschappy van Yperen.