De Vlaamsche School. Jaargang 10

[p. 61]

[Levensschets van Mgr. Joannes-Baptista Malou]

teekening en plaetsneê van j. nauwens en d. van spilbeeck.

[p. 62]

De diepe ontroering kortelings door geheel het land ontstaen by de dood, hoe lang voorzien ook, van den eerw. bisschop wiens edele wezenstrekken wy heden den lezer mededeelen, heeft genoegzaem getoond welke groote zelfstandige geest en magtige schryver België heeft verloren. Wy meenen den lezer te bevallen met, in 't kort, dit vruchtvol leven te overzien en ons aldus een voorbeeld voor oogen te stellen van wat yver en krachtdadige werkzaemheid vermogen, en welk spoor een edel geestvermogen na zich kan laten, hoe vroeg ook zyne loopbaen gesloten weze.

Mgr. Jan-Baptista Malou, werd te Yperen uit eene achtbare familie geboren, den 30 juny 1809. Zyn vroege geest en levendige inborst voorspelden weldra wat hy later worden moest. Nog jong voltrok hy zyne studiën in het kollegie van St-Aiheul in Frankryk, maer vond, by zyne terugkomst, de seminariën van België gesloten. Na eenige jaren afwachting, vertrok hy in 1831 naer Roomen en woonde de theologische lessen by van Mgr. Gornari, in een gesticht bestemd voor hen die zich tot de kerkvoogdy beschikken. Maer M. Malou die geenszins zulkdanige loopbaen begeerde, verzocht en verkreeg eene plaets in het germaensch kollegie, een gesticht wyd bekend om zyne sterke studiën. Na een dryjarig verblyf, bekwam hy met de grootste onderscheiding den titel van doktoor in Godsgeleerdheid, en keerde weêr naer België in 1835. Na een voorloopig verblyf in het seminarie, werd hy in 1837 door de Bisschoppen van het land geroepen tot den stoel van dogmatieke godsgeleerdheid in de katholyke Hoogeschool te Leuven.

Het is in zyn professorschap dat hy eerst zyne uitmuntende begaefdheden deed uitschynen en vrucht dragen. Te midden zyner oefeningen, nog verzwaerd door zyn ambt van bibliothecaris, en de talryke sermoonen die hy ten dien tyde uitsprak, schreef hy menivuldige verdienstelyke werken, waervan wy de voornaemste doen kennen: Chronyke van het klooster van Oudenburg, met voorwoord en eene dissertatie over de verwoestingen van Attila en Vlaenderen. 1840. - Godvruchtige uitleg der voornaemste gebeden van den Christen. 1841. Dit werk werd vertaeld in het vlaemsch en het duitsch. - Het lezen van den Bybel in de gemeene tael, beoordeeld naer het H. Schrift, de overleveringen en de gezonde reden. 1846. Merkweerdig werk welk hem den titel verwierf van lid der Académie religieuse, te Roomen, en eene eervolle plaets gaf onder de beste geestelyke schryvers. Twee vertalingen van dit werk verschenen er in 't duitsch. - Historische en critische navorschingen wegens den echten schryver der Navolging Christi. 1848. Hiermede werd klaer en duidelyk aen België de eer toegekend die Frankryk en Italië ons zoo lang betwistten.

Op vraeg van Mgr. Boussen, die reeds in 1840, Mgr. Malou tot kanonik benoemd had, en nu ziekelyk was, ging deze laatste tot bisschopcoadjutor verhoogd worden met regt van opvolging, toen, door de dood van Mgr. Boussen, den stoel van Brugge openviel den 13 october 1848.

De beroerten en onrusten van Roomen die alsdan den Paus naer Gaëta deden vlugten, verachterden de aenstaende benoeming tot den 11ⁿ december van het zelfde jaer, alswanneer Pius IX onzen landgenoot, bisschop van Brugge verklaerde in het consistorium van Gaëta.

Mgr. Malou werd gewyd den 1 mei 1849, door Z.D.H. Mgr. Sterckx, kardinael-aertsbisschop van Mechelen, in de tegenwoordigheid van dry aertsbisschoppen en zeven bisschoppen van het land en uit den vreemde toegekomen. Den 3 mei werd hy onder groote feesten en toeloop van volk solemnelyk te Brugge ingesteld.

De groote last waermede hy thans geladen was, gaf nieuwe krachten aen die reusachtige werkzaemheid welke wy reeds aengeteekend hebben. Met zorg en nauwkeurigheid sloeg M. Malou al de noodwendigheden gâ van zyn bisdom, dat zich nauwelyks uit ellendige jaren van beproeving oprichtte. Bezorgd en toegedaen aen al de belangen zyner toevertrouwden, trachtte hy de nog gapende wonden te heelen en de pynen te verzachten, en hy had het geluk, weelde en welvaert allengskens te zien wederom keeren. Geen deel van zyn bewind ging hy onachtzaem voorby, maer zyn wakker oog spoorde alles te gelyk na en wakkerde alles aen wat zyn bisdom lof en welzyn kon bydragen. Aen de bevordering der christene kunsten wydde hy byzondere zorgen; talryke maetregelen werden in zyn Bisdom genomen, die algemeen verdienen aenvaerd te worden. Daerenboven vond zyn onvermoeibare geest tyds genoeg om door nieuwe werken eenen wereldbekenden naem te verdienen. Wy allen weten welken grooten roem de diepe godsgeleerde en talentvolle spreker te Roomen verwierf, toen hy door zyn verwinnend woord deel nam in het grootste werk van het pausdom onzer eeuw; de verklaring als dogma der Onbevlekte Ontvangenis. Het werk over de Onbevlekte Ontvangenis dat korts nadien het licht zag, getuigde andermael van 's mans groote geleerdheid en uitstekend oordeel.

Maer zyn verheven geest putte zich niet uit in dien menigvuldigen arbeid; het land kent genoeg en zal lang nog den christenen schryver gedenken. Welke denkwyze men ook aenkleve, men kan aen Mgr. Malou het nadrukkelyk talent niet ontkennen, noch hulde weigeren aen den kamper die onvermomd te voren komt, duidelyk zyne grondbeginselen ontwikkelt en geene gevolgtrekking vermydt. In alle staetskundige zaken die eenigzins de regten der kerke aenroerden of naby gingen, heeft men hem zien onveranderlyk vooruittreden.

Kende men den man niet, wie zou gelooven, dat onder den angst van politieken schryver, de hoofdbrekeryen van het bestier des bisdoms, den arbeid van diepere werken, en later onder de pynen eener langdurige martelende ziekte, Mgr. Malou nog tyd genoeg aen zyne rust wist af te dwingen om nieuwe kunstryke en godvruchtige werken, tot stichting zyner toevertrouwden, samen te stellen. Zoo zien wy de Verbeelding der Onbevlekte Ontvangenis; - de Regelen tot het verkiezen van eenen levensstaet; - en, in zyne laetste dagen nog, de Bereiding tot de dood, en de Litaniën der Onbevlekte Ontvangenis, vrucht zyner liefde en eerbied tot de Moeder Gods, beurtelings verschynen.

Eindelyk bezweek hy onder zyne kwellingen en de spanning des krachtigen geestes die zoo lang reeds over zyne natuerlyke banden heerschte, en wien tot de laetste stonden, onder de smertelykste pynen alle klaerheid en zelfsbesef bybleef. Mgr. Malou stierf den 23 meert laetstleden, jong nog in jaren, maer ryk in deugden en verdienstelyke werken. Nog ver van den herfst zyns levens, is hy met eenen dobbelen oogst in den schoot van het eeuwig leven binnen gegaen. Van 's anderen dags, ten twee ure namiddag, tot den dag der begraving, werd het lyk van Mgr. Malou, met bisschoppelyke kleederen omhangen, in eene kapel van het paleis geleid, en toeganglyk gemaekt aen den drang van volk dat eene laetste mael de wezenstrekken van zynen beminden bisschop wilde aenschouwen. Op Paeschavond werd het lyk naer de Kathedrael gedragen in een langen stoet, waerin men de twee Afgezanten van het Koninglyk Huis, den heer Gouverneur van West-Vlaenderen en de Overheden der stad bemerkte. Ten negen uer 's avonds, werd het onder het snikken en weenen des volks in den grafkelder naest Mgr. Boussen gebragt. Hoe lang ook van

[p. 63]

allen verwacht, heeft deze dood toch diep de gemoederen geschokt en komt zy als eene groote gebeurtenis voor. Hare gewichtigheid is genoegzaem door alle dagbladen geschat geweest.

De weerdige kerkvoogd is dan uit den stryd verdwenen; alle driftelyke, plaetselyke, overdrevene of baetzuchtige waerdeeringen moeten dan ook verdwynen en plaets maken voor het onpartydig oordeel, zulk een gelyk de nakomelingschap zal vellen. Elk edelmoedig herte werpe dan alle vooroordeel van eigendunken af en groete den verhevenen geest, het vurig herte, en den ongeveinsden schryver dien het Vaderland komt te verliezen.

N.