Vlaanderen. Jaargang 3

[p. 55]

Overzicht.

G. de Leener, L. Wodon & E. Waxweiler. Le Charbon dans le Nord de la Belgique. (Uitgave van het ‘Institut de Sociologie’. Brussel, Misch & Thron.)

In dit tijdschrift is een paar malen gewezen op het gewicht van het nieuwe koolbekken voor de toekomst van het Vlaamsche volk. Nu vooral dat sommige volksvertegenwoordigers en financieele bladen er telkens op aandringen, om zoo spoedig mogelijk in ons noordelijk koolmijnen-gebied concessies te verleenen, ware 't nuttig, het breed-opgevatte, leerrijke en toch voor iedereen zoo klare boekje der heeren De Leener, Wodon en Waxweiler te verspreiden.

De heer De Leener bestudeert ‘Het technische standpunt’: hij toont aan dat, hoewel sommige soorten steenkolen eerst onontbeerlijk waren voor zekere machines, men zich tegenwoordig met alle soorten voor bijna alle behoeften kan redden; zelfs merkt men in de nijverheid een neiging, om gasrijke soorten door magerder te vervangen. In België worden vooral de half-vette steenkolen gevraagd, en die zijn nog niet uitgeput. Het is heel moeilijk te beramen, hoeveel het oude bekken nog bevat; van het nieuwe weet men, dat de eerste lagen op diepten van 600 tot 1200 M. gevonden worden, wat de eerste aldaar opgedolven steenkolen zeer duur zal maken. De gevolgtrekking van deze studie is, dat de nieuwe mijnen in den eersten tijd van weinig nut zullen zijn.

Van op ‘Het juridisch standpunt’ overziet en vergelijkt de heer Wodon de mogelijke exploitatie-stelsels. Hij gaat na, wat in een denkbeeldig nieuw land de rechtvaardigste wet zou zijn, en hoe het tegenwoordig met het mijnrecht staat in verschillende landen; in België is de wet van 28 April 1810 nog altijd in zwang: het kan niet anders, of zij moet herzien worden.

Wat zullen op sociaal gebied de gevolgen der ontdekking zijn, vraagt zich de heer Waxweiler af, in ‘Het economisch en maatschappelijk standpunt’. De aanvoer van Limburgsche werklieden naar 't Walenland zal ophouden of althans zeer verminderen, maar welke veranderingen zal dat teweegbrengen en hoe zal het staan met het werkvolk dat van 't Walenland zal moeten overkomen? Dit derde gedeelte is misschien het best geschikt, om ons over de toekomst te doen nadenken.

Van de drie studies, die één geheel uitmaken, is de practische

[p. 56]

slotsom zeker wel deze, dat de wet van 1810 veranderd moet worden, en dat er geen reden is, om overijld te werk te gaan in 't verleenen van concessies.

Het mag wel een wonderlijk verschijnsel heeten, dat dit onderwerp in Vlaamsche kringen zoo weinig besproken wordt. Op hen, die van den toestand iets weten, rust de plicht, de kwestie aandachtig te bestudeeren, en de Vlamingen in te lichten.

De bevolking van het nieuw kolengebied is Vlaamsch: haar belang eischt dat ze op de hoogte van het vraagstuk gebracht worde; haar belang eischt dat bij de herziening van de wet en de verleening van concessies, aan het werkvolk gedacht worde, en aan zijn taal; het gaat haar wel aan, of de eigenaar van den bovengrond vergoeding ontvangen zal of niet; het gaat ons allen wel aan, wat de toekomst van onze taal zal zijn, in zoo'n uitgestrekte gewesten. Met het verleenen van concessies mag wel gewacht worden, met de bestudeering en bespreking van het vraagstuk zeker niet.

L. Erps.

‘Vlaamsche Oogst’ door ‘De Gids’ besproken.

Van het werk, dat door de nieuwe bloemlezing aangeboden wordt, zegt de Gidsredakteur niet veel en hij zegt het zoo vluchtig, dat we er maar weinig pakkens aan hebben. Het artikel schijnt dan ook niet geschreven om de Vlaamsche letteren der laatste tien jaren te kenmerken of te beoordeelen: want vijf bladzijden lang wordt daar gedrukt op de mooie houding ‘die de Vlaamsche jongeren van 1890 aannamen tegenover wie hen voorafgingen, een houding die sterk afsteekt tegen die van de Noord-Nederlandsche jongeren van tien jaar vroeger.’ We hebben toch nog wat meer gedáán, dan onze voorgangers niet aangevallen! 't Is net of al het goede dat ons daar aangewreven wordt maar dienen moest om de Nieuwe-Gidsers zwarter te maken, - en, onder ons, wij houden van ánderen wierook. Wat natuurlijker, dan dat we een Guido Gezelle en een Hugo Verriest in eere hielden, iets wat de Gids zoo ‘kenschetsend’ acht: maar stonden Kloos en Van Deyssel dan tegenover zúlke figuren? En dan: toen Van Nu en Straks verscheen, was er hier geen gezaghebbende kritiek, die ons openlijk aanviel. - Toch zullen er wel enkele menschen te vinden zijn, die onze beweging anders zien dan als een voortdurende idylle...

A.V.