De Vlaamse Gids. Jaargang 76

[p. 11]

Uit het landschap

Onder deze titel wordt de actualiteit uit het boek- en bibliotheeklandschap gevolgd en verslagen. Ook standpunten en commentaren kunnen hieronder aan bod komen, evenals korte recensies.

LiteROM

De LiteROM is een CD-ROM waarop bijna 45.000 knipsels over Nederlandstalige literatuur volledig (fulltext) zullen zijn opgeslagen en die dit najaar zal verschijnen. De knipsels op de LiteROM verschenen vanaf circa 1900 tot en met 1991 in vooral Nederlandstalige kranten en tijdschriften. Ook alle knipsels die ooit in de door het NBLC uitgegeven Literaire Knipselkrant zijn verschenen zijn opgenomen op de LiteROM. Het LiteROM-project is een samenwerking tussen NBLC en de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Alle knipsels zijn met behulp van scanners en speciale computerprogrammatuur in de computer ingevoerd.

In hoeverre de LiteROM mag worden gezien als een vervanger van de papieren knipselkrant is nog de vraag. De voordelen zijn natuurlijk groot: er hoeven geen aanvullingen ingevoegd te worden en er kunnen geen knipsels meer gestolen worden. De eerste editie van de LiteROM loopt tot en met 1991. Nieuwe, aangevulde edities zullen met een frequentie van eenmaal per jaar verschijnen. De LiteROM zal daardoor altijd ten minste een jaar achterlopen. De verschillende edities van de Literaire Knipselkrant zullen in ieder geval voortgezet worden, ook omdat het NBLC niet verwacht dat alle gebruikers de overgang naar CD-ROM zullen kunnen of willen maken.

Minimaal moet de bibliotheek daarvoor beschikken over een PC met een CD-ROM speler. Het is ook mogelijk het gebruik van de LiteROM te integreren in een bestaand computernetwerk, bijvoorbeeld het lokale catalogussysteem. In dat geval kan de LiteROM gebruikt worden vanaf gewone catalogusterminals.

Cijfers en trends

De Gids voor de Informatiesector 1992 is uitgegroeid tot een naslagwerk van 330 pagina's. De inhoud van deze gids geeft antwoord op de meest gestelde vragen op het terrein van tijdsbesteding, boeken, bibliotheken, omroep, tijdschriften, film en video, kranten in het Nederlands taalgebied. De editie 1992 is uitgebreid met een rubriek Film en Video en met informatie over media in Vlaanderen: boekenbranche, omroepbestel, dagbladen en tijdschriften.

De Gids bestaat uit een tekstdeel en een tabellendeel. Dit laatste deel is het meest omvangrijke. Elk hoofdstuk wordt even toegelicht in een paar kolommen tekst. Daarna volgen cijfers, tabellen en lijstjes. Voor wie meer wil weten is er achteraan een adreslijst van de belangrijkste organisaties (ca. 120) op het gebied van informatie en communicatie in Nederland en Vlaanderen. Een register completeert dit werk.

Hoewel de aanwezigheid van gegevens uit Vlaanderen toegejuicht moet worden, kan hier (voorlopig?) bezwaarlijk van een, zelfs relatief, evenwicht gesproken worden. De beschrijving van recente ontwikkelingen, het consumentenonderzoek én het gros van het cijfermateriaal betreffen bijna uitsluitend de Nederlandse markt. Na enig zoekwerk vonden we onder het hoofdstuk Vlaamse boekenbranche twee bladzijden over het openbare bibliotheekwezen. Voor Nederland beslaat het afzonderlijke hoofdstuk Bibliotheken twintig pagina's, waarvan twaalf betreffende de OB-sector. De cijfers uit Vlaanderen dateren bovendien van 1989.

Toch levert de redactie met het bijeen brengen en (beperkt) duiden van deze uitgebreide cijfergegevens over diverse sectoren van het informatielandschap een unieke prestatie, en vormen de hoofdstukken over de recente ontwikkelingen en over het profiel van de boekenconsument (koper/lener) aanbevolen lectuur. Deze gids hoort in elke bibliotheek, al was het maar als intern werkdocument.

Gids voor de informatiesector 1992: cijfers en trends/Stichting Speurwerk Betreffende het Boek; Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum. - Den Haag: NBLC; Antwerpen: VBC, 1992. - 328p. - ISBN 90-6252-677-2

Anders lezen

Van 1 tot 20 december 1992 loopt in de Centrale Openbare Bibliotheek

[p. 12]

van Antwerpen Lange Nieuwstraat 105, de tentoonstelling Anders lezen: boeken voor en over gehandicapte kinderen.

Naar aanleiding van deze tentoonstelling organiseert het Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur (NCJ) op zaterdag 12 december een studiedag over het motiveren van kinderen met een leeshandicap. De studiedag heeft plaats in de UFSIA, Rodestraat 12, 2000 Antwerpen van 10.00 tot 16.00u. De doelgroep zijn ouders, leraars bijzonder onderwijs, begeleiders van gehandicapte kinderen in het gewoon onderwijs, bibliotheekmedewerkers. In de voormiddag zal Virginia Allen Jensen een lezing houden, in de namiddag zijn workshops voorzien rond concrete aspecten van deze problematiek. Inlichtingen en inschrijvingen:

NCJ - Minderbroedersstraat 22 - 2000 Antwerpen - Tel: [phone] - Fax: [phone]

Over bruggen

De Pluralistische Organizatie voor Bibliotheekgebruik (PLOB) organiseert in het najaar van '92 en het voorjaar van '93 een reeks lezingen, die plaats vinden in het Leuvense. De lezingen kregen de naam Over Bruggen

[p. 13]

mee en richten zich tot al wie betrokken is bij het onderwijs, het sociaalcultureel werk, de bibliotheek en het welzijnswerk. Sprekers en onderwerpen zijn: Martine Tanghe over ‘Voorlichten over en vanuit de Vlaamse Raad’ (19/11/92), Christine Dupont over ‘Culturele integratie van migranten’ (10/12/92), Luc Mertens en Mari Nellissen over ‘Emancipatie en marktgerichtheid: een tegenstelling of niet?’ (28/1/93) en Sylvain van Labbeke over ‘Heeft kunst een boodschap voor iedereen? Heeft iedereen een boodschap aan kunst?’ (18/3/93). Inlichtingen en inschrijvingen:

PLOB - Tiensevest 142 - 3000 Leuven - Tel: [phone]

Politiek en liberalisme

In de Kritak-reeks ‘Het gewicht van de tijd’ verscheen het boek Politiek zonder boe of bah. Het initiatief ervoor werd genomen door de studenten van de Studiekring Vrij Onderzoek. Na 24 november 1991 vonden zij dat het zinvol zou zijn om aan de studenten van de Vrije Universiteit Brussel een brochure aan te bieden, waarin uitgelegd zou worden dat er nog iets veel ergers is dan het zo vaak vermelde politieke gesjoemel, namelijk sjoemelen met politiek. De studenten vroegen aan Professor Kris Deschouwer om de tekst te leveren en het Rectoraat om het initiatief financieel te steunen.

Op die bewuste 24 november hebben veel kiezers hun ongenoegen en zelfs minachting laten blijken voor het politieke bedrijf in België. Het vertrouwen in de politiek lijkt geschokt. Er gaapt een kloof tussen burger en politiek, en die is vandaag groter dan ooit. Nochtans is een behoorlijk grote kloof tussen burger en politiek in de politieke procedures ingebouwd. Als de politiek op grote schaal democratisch wil zijn en blijven, staat de politiek aan de ene, de burger aan de andere kant van de kloof. Maar iedereen moet er wel vlot overheen kunnen wandelen. Zonder misverstanden kan er gecommuniceerd worden, en communicatie slaat bruggen.

De opdracht die vandaag voorligt is het behoud van de democratie, van dat broze en moeilijke evenwicht tussen machtsuitoefening en recht op kritiek, tussen vrijheid ontnemen en vrijheid geven. De politiek zelf kan dan niet vermeden worden, niet weggesneden, weggehoond of weggegooid worden. Democratie geeft de burgers wel de mogelijkheid om dat te doen, maar als het eenmaal zover is zal de burger aan het kortste eind trekken. Wie in onze samenleving de politiek weggooit, gooit de democratie weg, aldus Prof. Deschouwer.

Daarom is het belangrijk te weten wat politiek is en wat ze doet, wat democratie is en wat ze doet. Dat wil dit boek uitleggen en vooral wil het overtuigen dat democratische politiek betere politiek is, en dat het bewaren en koesteren van de democratische waarden en praktijken een prioriteit voor deze samenleving moet zijn. Democratie geeft de bevolking wapens. Dit boek wil leren hoe er daarmee kan worden omgesprongen.

Politiek zonder boe of bah/Kris Deschouwer & Studiekring Vrij Onderzoek. - Leuven: Kritak, 1992. - 56 p. - (Het gewicht van de tijd). - ISBN 90-6303-420-2

In de geschiedenis van het Belgisch liberalisme moet aan de rol en de inbreng van personen een bijzondere aandacht worden besteed. Immers, tot op heden wordt het liberale milieu gekenmerkt door zijn beperkte mate van structurering, waardoor de initiatieven en bijdragen van individuen aan betekenis winnen.

Een overzichtslijst van personen actief in het liberale milieu ontbrak vooralsnog. Als het tweede luik van de in 1989 door het Liberaal Archief aangevatte Bibliografie van de geschiedenis van het Belgische liberalisme vult de Beknopte bio-bibliografie van liberale prominenten 1830-1990 dan ook een belangrijke leemte op. Dit handige naslagwerk bevat in alfabetische orde ruim 1600 namen van personen die tussen 1880 en 1990 een rol speelden of spelen in de brede liberale beweging. De bio-bibliografie beperkt zich inderdaad niet tot de liberale politici, maar bevat evengoed mensen uit de para-politieke wereld en liberaal-geëngageerde journalisten, publicisten, letterkundigen en academici. Basis bij uitstek voor wetenschappelijk onderzoek aangaande het liberale verleden, of gewoonweg hulpmiddel voor de prompte situering van een personaliteit uit het hedendaagse liberale milieu: niet alleen voor de vorser zal deze bio-bibliografie een onmisbaar instrument vormen, ook iedereen geïnteresseerd in de geschiedenis van één van de grote politiek-ideologische strekkingen van ons land zal hierin zijn gading vinden. Een aanrader voor de referentiecollectie, te bestellen bij het Liberaal Archief, Kramersplein 23, 9000 Gent. Prijs: 650,-fr. (+ 60,-fr. verzendingskosten).

Beknopte bio-bibliografie van liberale prominenten 1830-1990/Marcel Bots en Luc Pareyn. - Gent: Liberaal Archief, 1992. - 188 p.

[p. 14]

Eén van de personaliteiten die in bovengenoemde bio-bibliografie voorkomt is de Lokerse Volksvertegenwoordiger Dr. Jan Persoons (1863-1924). In opdracht van PVV-Lokeren stelde dhr. Lucien Henderickx een biografie van Persoons' leven en werk samen. Het is reeds voor de tweede keer dat de PVV-Lokeren een heemkundig werk uitgeeft. Deze biografie is een verdere uitdieping van De liberale beweging te Lokeren, uitgegeven n.a.v. het 105-jarig bestaan van de Liberale Associatie in 1977.

Op boeiende wijze krijgt via het leven van deze merkwaardige politicus ook een belangrijk stuk van de Vlaamse Beweging en van de Belgische politieke en culturele geschiedenis nieuw leven ingeblazen. Ook op heemkundig vlak is deze biografie een waardevolle publikatie. Het boek kan besteld worden bij Rudi Henderickx, Papestraat 1, 9160 Lokeren. Prijs: 250,-fr.

Volksvertegenwoordiger Dr. Jan Persoons: zijn leven en zijn werk/Julien Henderickx. - Lokeren, PW: 1991. - 64 p.