De Vlaamse Gids. Jaargang 76

[p. 5]

Standpunt van de lectuurbegeleidingsorganisaties inzake het Nationaal Centrum voor Openbare Bibliotheken

Bibliotheek en Maatschappij, de Bibliotheekvereniging van het Willemsfonds, het Humanistisch-Vrijzinnig Centrum voor Lectuurbegeleiding, het Katholiek Centrum voor Lectuur-informatie en Bibliotheekvoorziening, het Nationaal Bibliotheekfonds en de Pluralistische Organisatie voor Bibliotheekgebruik (organisaties ter bevordering van de openbare bibliotheek- en lectuurvoorziening, erkend volgens het K.B. 18/2/1974, verder genoemd de lectuurbegeleidingsorganisaties) vinden dat het Nationaal Centrum voor Openbare Bibliotheken dringend moet worden opgericht.

De lectuurbegeleidingsorganisaties (LBO's) zien de organisatiestructuur van het op te richten Nationaal Centrum voor Openbare Bibliotheken (NCOB) in de vorm van een mozaïekstructuur, waarin naast andere geledingen alle nu bestaande en erkende LBO's binnen één van de substructuren worden ingeschakeld. Dit houdt in dat het NCOB méér is dan een conglomeraat van LBO's. Het is een ruimer geheel waarin de LBO's hun specifieke plaats en werking krijgen. De LBO's behartigen binnen de bibliotheeksector in hoofdzaak de belangen van de bibliotheekgebruiker. Hun werking zal binnen het NCOB vanuit dit gezichtspunt worden bepaald.

Gelet op hun specifieke opdracht en werksoort horen de lectuurbegeleidingsorganisaties thuis in de openbare bibliotheeksector, waarbinnen zij hun activiteiten in functie van de bibliotheekgebruiker ontwikkelen.

Binnen de hoger genoemde mozaïekstructuur van het NCOB wordt een werking van de LBO's mogelijk gemaakt. Elk van de erkende LBO's wordt ingeschakeld binnen een gebruikersdienst.

De modaliteiten waaronder de LBO's binnen de dienst in het NCOB werken worden geregeld volgens het decreet op de LBO's.

Deze decretale regeling dient o.m. te voorzien in een wettelijke erkenning en een directe of indirecte subsidiëring en dient zowel de eigenheid als het samenwerkingsverband binnen de mozaïekstructuur mogelijk te maken.

Voor wat te doen staat met de huidige werking en taken van de lectuurbegeleidingsorganisaties kan als uitgangspunt gelden dat:

-	binnen het te bepalen takenpakket van het NCOB een groot gedeelte van de huidige bibliotheekondersteunende LBO-werkzaamheden naar de diensten van het NCOB kan overgeheveld worden, onder nader te bepalen modaliteiten;
-	de vraagversterkende en filosofisch gerichte activiteiten worden uitgevoerd binnen de gebruikersdienst.

De structurering en taakverdeling binnen deze dienst is voorwerp van verder overleg. Elke LBO zal een inventaris opmaken van mogelijk over te hevelen activiteiten en als specifiek te behouden activiteiten.

De LBO's kunnen als vereniging buiten het NCOB blijven bestaan. Hun werking zal zich dan wellicht beperken tot het fungeren als een ‘verantwoordingsgroep’ tegenover de eigen filosofische achterban enerzijds, en als ‘stuurgroep’ tegenover hun afgevaardigden binnen de gebruikersdienst van het NCOB anderzijds.

Namens:

Bibliotheek en Maatschappij (BIBEM)

de Bibliotheekvereniging van het Willemsfonds (BWF)

het Humanistisch-Vrijzinnig Centrum voor Lectuurbegeleiding (HVCL)

het Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening (KCLB)

het Nationaal Bibliotheekfonds (NB)

de Pluralistische Organisatie voor Bibliotheekgebruik (PLOB).

Memorie van toelichting

1. Nationaal Centrum voor Openbare Bibliotheken

De lectuurbegeleidingsorganisaties

[p. 6]

zien het NCOB als de instelling die in uitvoering van het openbaar bibliotheekdecreet van 1978 wordt opgericht en in stand gehouden door de Vlaamse Gemeenschap.

Zij vinden dat het NCOB moet bijdragen tot de verdere ontwikkeling van het openbaar bibliotheekwezen in Vlaanderen in ruime zin. Dit houdt onder meer in dat de verschillende actoren die bij de voorbereiding, de bepaling en de uivoering van het openbaar bibliotheekbeleid betrokken zijn - de politieke en administratieve beleids- en beheersverantwoordelijken, de beroepskrachten en de gebruikers - bij het beheer van het NCOB worden betrokken en dat zij tot de doelgroepen behoren voor de ondersteunende activiteiten van het NCOB.

Zij stellen voor dat in overleg met alle betrokken partijen een taakomschrijving van het NCOB wordt uitgewerkt in het kader van een herschikking van de openbare bibliotheektaken en de ondersteuning daarvan op plaatselijk, regionaal en Vlaams Gemeenschapsniveau. Zo zal naar het NCOB toe moeten worden vastgesteld:

-	welke plaatselijke taken op het gemeenschapsniveau kunnen/moeten worden gecentraliseerd en aan het NCOB toegewezen;
-	welke provinciale steuntaken op het gemeenschapsniveau kunnen/moeten worden gecentraliseerd en aan het NCOB toegewezen;
-	welke steuntaken een aantal landelijke (bibliotheek-) instellingen en organisaties (en met name onder meer de Dienst voor Openbaar Bibliotheekwerk, de K.B. '74-organisaties en de Vlaamse Bibliotheekcentrale) aan het NCOB kunnen overdragen;
-	welke nieuwe steuntaken het NCOB moet opnemen.

Voor elke organisatie of groep organisaties die als gevolg daarvan te maken krijgt met een overdracht van taken, moeten tegelijk de consequenties daarvan (eventuele nieuwe taakomschrijving, overname van personeel en know-how, toekomstige relatie met het NCOB) worden onderzocht en zo nodig wettelijk en/of bij protocol geregeld.

2. Integratie van de werking van de lectuurbegeleidingsorganisaties in het NCOB

De lectuurbegeleidingsorganisaties stellen vast dat zij hun huidige wettelijke opdracht (de bevordering van de openbare bibliotheek- en lectuurvoorziening) de facto vooral invullen door enerzijds bibliotheekondersteunende taken op te nemen en anderzijds door (potentiële) gebruikers en gebruikersgroepen én (plaatselijke) beleidsverantwoordelijken in hun rol van informatie- en bibliotheekgebruiker en/of van beheerder van een openbare bibliotheek te ondersteunen.

Wat deze werking betreft gaan zij ervan uit dat:

-	hun bibliotheekondersteunende werkzaamheden onder nader te bepalen modaliteiten naar diverse diensten van het NCOB kunnen worden overgeheveld;
-	hun vraagversterkende en filosofisch gerichte activiteiten kunnen worden uitgevoerd binnen een gebruikersdienst in de schoot van het NCOB.

De opdracht en het beheer van deze dienst en haar interne structurering en taakverdeling moet voorwerp zijn van verder overleg. De lectuurbegeleidingsorganisaties zullen met het oog daarop een voorstel uitwerken.

3. Erkenning en regeling van de gebruikersinspraak

De lectuurbegeleidingsorganisaties vinden dat - in de geest van het cultuurpaktdecreet - het recht van de openbare bibliotheekgebruikers op inspraak in het openbaar bibliotheekbeleid van de overheid op plaatselijk, provinciaal en gemeenschapsniveau en hun recht op medebeheer van de instellingen die het openbaar bibliotheekwerk verzekeren (POB en SOB) of dit ondersteunen (COB en NCOB) bij decreet moet worden vastgelegd en geregeld. De volgens dit decreet te erkennen organisaties kunnen niet gesubsidieerd worden voor activiteiten die binnen de opdracht van het NCOB of de COB's vallen.

4. De lectuurbegeleidingsorganisaties en de gebruikersinspraak

De lectuurbegeleidingsorganisaties wensen dat de op dit ogenblik erkende LBO's op grond van hun huidig engagement binnen de bibliotheeksector op het vlak van de ondersteuning, begeleiding en vertegenwoordiging van (potentiële) gebruikers en gebruikersgroepen, krachtens dit nieuwe decreet worden erkend als gebruikersorganisatie. Zij wensen als gebruikersorganisatie betrokken te worden bij het beheer van het NCOB door vertegenwoordiging in de Raad van Bestuur (waar het algemeen beleid van het NCOB wordt bepaald) en in de ‘stuurgroepen’ die de werking van de diensten van het NCOB oriënteren en met name vooral van de diensten waar het belang van de gebruikers rechtstreeks in het geding is.