Persdokumentatie in België
een belangwekkend overzicht van de huidige toestand
FABIENNE DEPAS heeft dit jaar haar studies aan het ‘Institut d'Enseignement Supérieur Social de l'Etat’ (section bibliothécaires-documentalistes) besloten met een thesis, getiteld ‘Organisation pratique des centres de documentation au sein de quotidiens belges - situation actuelle et perspectives d'avenir’.
In deze ruim 130 bladzijden tellende studie brengt ze verslag uit over haar onderzoek naar de organisatie en de werking van tien dokumentatiebibliotheken bij evenveel dagbladen in België. Ze heeft vijf franstalige en vijf nederlandstalige kranten uitgekozen, nl. Het Belang van Limburg, La Cité, Gazet van Antwerpen, Het Laatste Nieuws, La Libre Belgique, La Meuse, Le Soir, De Standaard, Vers l'Avenir en Het Volk. Omdat ze in de provincie Namen woont heeft ze bij de Naamse krant Vers l'Avenir een stage volbracht, waardoor ze de praktijk van de dokumentatiewerkzaamheden ook echt ervaren heeft. Toevallig is Vers l'Avenir ook de krant die (althans in België) het verst gevorderd is op de weg naar de vrijwel onvermijdelijke automatisering van de persdokumentatie. Bijna de helft van haar thesis heeft Fabienne Depas gewijd aan de problematiek van de automatisering. Zeer gepast heeft ze daarbij ook wat aandacht besteed aan de reeds veel grotere ervaring in het buitenland. Een beknopte beschrijving van de geautomatiseerde klasseersystemen bij The Boston Globe, de Deutsche Presse-Agentur, La Nouvelle République du Centre-Ouest en het Deense dagblad Politiken kan men vinden in hoofdstuk IV van de thesis.
Bij ons wordt de dokumentatiebibliotheek nog zeer vaak beschouwd als de ‘parent pauvre’ van de krant. Omdat het een dienst is die niet rechtstreeks rendeert, worden de werkingskredieten sterk beperkt. Dokumentatiepersoneel en journalisten zijn zich bewust van de mogelijkheden en voordelen van een op moderne leest geschoeide dokumentatie, maar ze staan machteloos tegenover de opgelegde beperkingen. Het personeel is altijd tot een minimum beperkt. Slechts weinigen zijn geschoold - het amateurisme viert er dus hoogtij. Dit leidt uiteraard tot een soms dramatische beperking van de dienstverlening; zowel journalisten als lezers dragen er de nefaste gevolgen van.
Behalve Vers l'Avenir, die een begin maakte met automatisering, zweren alle andere kranten nog bij de oude vertrouwde methodes: schaar en lijmpot zijn er nog niet door de computer verdrongen.
La Libre Belgique en Le Soir gebruiken een steekkaartensysteem; bij de andere bladen worden per onderwerp knipselmappen samengesteld. Bij de meeste kranten lijken deze systemen zo amateuristisch in elkaar gestoken dat de dienstverlening soms faalt. Het gebrek aan bibliotheconomisch-technische opleiding is een belangrijke oorzaak van de moeilijkheden.
Dikwijls erft jong personeel een in het verleden scheefgebouwde toestand; zowel het gebrek aan technische kennis, het door personeelsbeperking veroorzaakt tijdsgebrek en het niet beschikbaar stellen van de nodige financiële middelen beletten dat er een nieuwe start genomen wordt.
De samenwerking tussen dokumentatiepersoneel en journalisten verloopt ook niet altijd rimpelloos. Waar de hindernissen worden weggenomen komen uit deze relaties nochtans positieve resultaten. Beide partijen hebben er belang bij dat dokumentatiebibliotheek en redaktie nauwer gaan samenwerken.
Het is de taak van de redaktie bij de direktie te gaan pleiten voor het ruimer toekennen van middelen.
De dokumentalist moet een aktieve, een dynamische rol spelen; een nauwe samenwerking met de journalist leidt tot een betere voorlichting van de redaktie. De goede samenwerking tussen dokumentalist en journalist komt uiteindelijk de goede kwaliteit - en de verbetering van die kwaliteit - ten goede. De lezer, die aan de einddeur van het produktieproces op zijn krant staat te wachten, kan er maar gelukkig mee zijn.
Auteursrechtelijk beschermd
