De Vlaamse Gids. Jaargang 68

[p. 89]

CLIO, een populair tijdschrift in Vlaanderen over geschiedenis

In september 1957 verscheen het eerste nummer van ‘Clio’ toen uitgegeven door de S.M. Ontwikkeling te Antwerpen. De ondertitel van dit maandelijkse tijdschrift - natuurlijk naar de muze van de geschiedenis genaamd - luidde ‘een krant van heden over de wereld van gisteren’. Met behulp van vlot geschreven bijdragen in de vorm van krantenberichten bracht een ploeg leraars uit het Middelbaar Onderwijs de leerlingen op een originele en wetenschappelijk verantwoorde wijze historische kennis bij. In 1969 kreeg het tijdschrift het huidige kleurrijke magazineformaat.

In een nummer wordt telkens een bepaald thema behandeld. Zo is het nr. 259, dat in september jl. verscheen, gewijd aan ‘Avontuur op Zee’. De zee heeft een enorme aantrekkingskracht. Maar varen was niet altijd een romantisch, opwindend avontuur! Dat verduidelijkt een bijdrage gewijd aan het dagelijks leven op een 17de eeuws oorlogsschip. Een paar details? Aan boord was het eten ronduit slecht, het drinkwater raakte wel eens bedorven. En er heerste een ijzeren tucht. Tekenend is een opmerking van de Engelse veldheer Wellington bij een bezoek aan boord van een oorlogsbodem: ‘Alles verloopt met de regelmaat van een uurwerk. Maar voor geen goud ter wereld zou ik een leger willen aanvoeren zoals gij het bevel moet voeren... Vanaf het ogenblik dat ik aan boord stapte heb ik geen enkel lachend gezicht meer gezien’.

Ken je de uitdrukking ‘Bescheepsdag’? Het was een vrij ongewone manier van aanmonsteren, die ongeveer 150 jaar geleden verdween. Hoe dit te Blankenberge met kaarsen, rennen en stuurlui gebeurde lees je ook in dit nummer. Soms is de zee grillig en wreed. Een bijdrage evoceert die vreselijke storm die op 6 maart 1883 op de Noordzee woedde. Toen vergingen in 24 u. 37 Nederlandse vissersboten en 121 vissers verdronken. Een bijdrage voert ons mee aan boord van een theeklipper. In de tweede helft van de 19de eeuw scheerden die snelle schepen als elegante vogels over de golven om tijdens een meedogenloze competitie als eerste de haven van bestemming met de nieuwe oogst thee te bereiken. Het was opwindend maar

[p. 90]

lastig. Ene kapitein Keay van de ‘Ariel’ getuigt: ‘Ik kwam veel slaap te kort’. Dit is een kleine greep uit de bijdragen in dit nummer.

De illustraties zijn aantrekkelijk en zitten vol beweging zoals dit nu eenmaal voor een ‘avontuurlijk’ nummer past. Op de cover zeilt de ‘Flying Cloud’ - eertijds één der snelste en mooiste klippers - net op de lezer toe. Er is een indrukwekkende close-up van de masten en het touwwerk van de Cutty Sark. En de janboel in een dooreengeschudde passagiersruimte tijdens een storm, scherp getekend door G. Cruikshank...

Het is de bedoeling dat CLIO leerrijke en toch ontspannende lektuur over geschiedenis brengt. Het tijdschrift kan ook gebruikt worden als informatiebron in de klas voor geschiedenis en sociale vorming. Het levert ook de nodige documentatie voor een spreekbeurt of debat in de lessen Nederlands, Frans, Engels of moraal. Want CLIO behandelt problemen over mens en maatschappij uit het heden of verleden.

In de jaargang 1983-84 wordt verder nog behandeld ‘Karikaturen’, eigenlijk een unieke gelegenheid tot luimig en toch degelijk geschiedenisonderricht. Want het oog van talentvolle karikaturisten is ongenadig en dringt tot de kern van de zaak door. ‘Eten en Drinken’ wordt een leerrijke (en succulente) tocht doorheen de eetgewoontes van de 19de eeuw. Verder wordt nog behandeld ‘De Pers’, ‘Een herdenkingsnummer’, ‘Willem van Oranje’, ‘De Film’, ‘De Tweede Wereldoorlog, een keerpunt’, ‘Hoogtepunten uit de Italiaanse geschiedenis’.

Dus wel een grote afwisseling in behandelde onderwerpen. Als we even een publicitaire toon mogen aanslaan. Clio is geen wegwerptijdschrift maar een blijvend bibliotheeknummer waarin volwassenen ook graag lezen.