Ter lezing aanbevolen
Peter Costello
Jules Verne, de man die de toekomst uitvond
Costello tracht in deze boeiende biografie Jules Verne als mens en als schrijver in de context te plaatsen van zijn eigen tijd, de 19e eeuw: het tijdperk van de industriële revolutie en van de opkomst van het modern wetenschappelijk onderzoek. Verne slorpte de nieuwe kennis gretig op en gaf ze in zijn romans weer, waarbij hij als een soort profeet fungeerde om de voordelen van de moderne wetenschap aan een breed publiek te verkondigen. Althans tijdens de beginperiode van zijn schrijversloopbaan.
Hoewel afkomstig uit een conservatief milieu, waren de sympathieën van Verne altijd liberaal geweest, dikwijls zelfs ook anarchistisch. Het zoeken naar de mens zonder meester, als belichaming van de volmaakte vrijheid, zou tot aan het eind van zijn leven de grote schrijver blijven fascineren. ‘Voor Verne weergalmde de anarchistische leuze “geen god, geen meester” in de eenzaamheid van zijn eigen hart’, zegt Costello: ‘aan het eind van zijn leven was Verne beslist te identificeren met de Kaw-Djer, de afstandelijke, eenzame, ongelovige, anarchistische held uit een van zijn laatste boeken, “De schipbreukelingen van de Jonathan” (uitgegeven na zijn dood in 1909).’
Verne stierf tevens vol twijfels over de wetenschap. Hij had moeten beleven dat de liberale hoop van zijn jeugd langzaam werd verraden, zowel door de politiek als door de wetenschap, die maar al te graag bereid bleek de oorlog in plaats van de vreedzame vooruitgang te dienen.
Het eigen karakter van Verne had zich, zo drukt Costello het uit, net zo ontwikkeld als de aard van zijn eeuw: van zekerheid naar twijfels.
En juist deze groeiende ontgoochelingen maken van Verne een zeer ‘moderne’ figuur, die niets gemeen heeft met de oppervlakkige schrijver van avonturenromans, waarvoor hij nochtans door de meesten onder ons, versleten wordt.
P.C.
(Uitg. Het Spectrum)
Auteursrechtelijk beschermd