J. Eijkelboom
De droom van een dichter
Op 30 september 1971 trok de dichter - Dordtenaar - prozaïst - voetbalkenner - essayist - schaker - vertaler Cees Buddingh' een nieuw register uit: hij werd beeldend kunstenaar door een zakschaakspel in geopende toestand in een kistje te plakken, de pion op c2 te vervangen door een damschijf en het geheel de titel te geven ‘Droom van een damschijf’.
Zonder aan inleggerij te doen, zou men in die damschijf Buddingh' zelf kunnen zien, zich nestelend in vreemd territoir. Hij doet dat, evenals in zijn schrijverij, met een grote economie der middelen. Niet twee weken werken aan een schilderij van een schaakspel met een damschijf op de plaats van een van de pionnen, zoals hij ooit wel eens van plan was geweest. Nee, gewoon even naar de winkel lopen, een zakschaakspel en een tube lijm kopen, een oud sigarenkistje van zolder halen en het zaakje in elkaar plakken. Geen kunst aan, of zoals ze in Dordt plegen te zeggen: dat kan m'n zus ook.
Maar natuurlijk is er wel kunst aan, aan het krijgen van een idee en aan het visualiseren van dat idee. En zo'n grote sprong is het van Buddingh' ook niet geweest, van de literatuur in de beeldende kunst. In een interview met Buddingh' noemde Betty van Garrel in de Haagse Post de kastjes van Buddingh' gevisualiseerde gedichten. De dichter zelf spreekt van ‘poëzie in een ander medium’.
Het bijzondere van deze poëzie is nog, dat er trekjes in tot uiting komen die in de geschreven poëzie van Cees Buddingh' niet zo aan hun trekken zijn gekomen. Buddingh' is altijd een bewonderaar (en kenner) van het surrealisme geweest, zonder dat daar veel van te merken was in zijn gedichten en zijn proza. Maar het komt er nu volop uit in zijn kastjes en kleine assemblages.
Het komt eruit in die wonderlijke menging van humor en geheimzinnige dreiging, in een absurditeit die toch volstrekt logisch lijkt binnen het smalle kader van zo'n kistje. Een brievenweger is de enige plaats waar een houten ledepopje met porceleinen kop thuis hoort; ‘Are we downhearted? Not we!’ is de enig denkbare titel voor een vrouwspersoon met opgeheven arm in een omgekeerde schoen op een plastic been.
De kastjes en andere combinaties van gevonden voorwerpen laten Bud-