De Vlaamse Gids. Jaargang 50

[p. 51]

[Stukjes uit de leerboekjes]

Deze stukjes, genomen uit de leerboekjes voor de lagere school 2e, 3e en 4e jaar, vragen wat commentaar, zoniet lijken ze kinderachtig en inhoudloos.

Men zal opmerken dat de Chinezen zeer graag gebruik maken van de dierensymboliek en van historische gegevens om hun ideeën ingang te doen vinden. In de Chinese letterkunde en plastische kunsten hebben sommige dieren een symbolische betekenis: zo is de tijger het symbool van het leger, vandaar dat de Chinezen het Amerikaanse leger b.v. bestempelen als een papieren tijger. Met wolven zijn bedoeld vijandelijke legers in de zin van bandietenbenden, rovende legers. Nalopende honden (running dogs) zijn de Chinezen die collaboreren. Geiten zijn het symbool van de vreemdeling in het algemeen en varkens het symbool van de christen. De sprinkhaan is een insekt dat weinig sympathieën opwekt, evenals de skorpioen, terwijl de nijvere Chinezen zich graag met mieren vergelijken.

Herhaling van uitroepen of gezegden zijn eveneens typisch voor China en dient om de gedachte te intensifiëren, ze bij de toehoorder in te prenten.

Bedenkt men dat dergelijke onderwerpen in schoolboekjes voor kinderen van 8 tot 10 jaar verschijnen, dan krijgen de hier gegeven stukjes een werkelijk dramatisch karakter.

[p. 52]

De weerwraak van de onteerde Kowtsien van Yueh

Foetsj'a, koning van Wu, viel Yüeh aan. Het leger van Yüeh werd verslagen en Kowtsien behield slechts enkele duizenden soldaten. Hij werd belegerd op de Huichi-berg waar het leger van Wu Kowtsien langs alle kanten omsingelde. De soldaten van Yüeh vielen telkens in hinderlagen en Kowtsien begon het netelige van zijn toestand in te zien. Eerst dacht hij er aan zijn zwaard te trekken, zijn familie te doden en dan een gevecht op leven en dood tegen de vijand aan te gaan, maar Fanli raadde hem dit af en ten slotte bleef er niets anders over dan zich over te geven.

Langzaam echter groeide in zijn brein een plan om weerwraak te nemen. Nadat Kowtsien naar zijn streek was teruggekeerd kon hij de opgelopen schande maar niet vergeten en derhalve tatoeëerde hij zich het karakter ‘oneer’ op de borst en elke dag herhaalde hij de volgende zin: ‘Kowtsien, hebt gij de schande van Huichi vergeten?’, waarop hij telkens onmiddellijk antwoordde: ‘Dat mag ik niet vergeten! Dat mag ik niet vergeten!’

Hij oordeelde dat om een belediging te wreken hij voortdurend bitter moest zijn en lijden en derhalve hing hij een varkensgal naast zijn zetel waaraan hij af en toe ging likken om op die manier zijn bitterheid niet te verliezen, 's Avonds sliep hij op een stapel brandhout om zich zodoende geen ogenblik van rustige slaap te kunnen gunnen. Elke morgen bij het krieken van de dag, oefende hij zijn soldaten in de krijgskunst. Wanneer de ploeg- en zaaitijd aangebroken was, labeurde hij met zijn volk mee, en ook zijn vrouw spon en weefde samen met de andere vrouwen. Een dergelijk leven van lijden en bitterheid, vol van gedachten aan weerwraak, duurde 20 jaar, maar uiteindelijk vernietigde Kowtsien het leger van Wu en wreekte hij de beledigingen hem aangedaan.

Tsj'oe siao kwo yü toe pen, VII, 38

[p. 53]

Miseries te koop

Vandaag één, en morgen nog één, en zo, schip na schip, voeren zij buitenlandse goederen en strijken ons geld op. Onze handelsbalans is steeds ongunstig en elk jaar verliezen wij ettelijke miljoenen. En waar gaat dat geld naartoe? Met ons geld maken de imperialisten kanonnen, oorlogsschepen, vliegtuigen en bommen. Met deze kanonnen doden zij onze landgenoten, met de oorlogsschepen blokkeren zij onze kusten en met de vliegtuigen schenden zij ons luchtruim en werpen zij overal hun bommen. Onze huizen worden verwoest, onze lichamen aan stukken gereten. Elk jaar besteden wij ons geld en kopen slechts miseries.

Tsj'oe siao kwo yü toe pen, VII, 10

[p. 54]

Een knaap die de tirannie niet vreest

Ten tijde van de Tsjing dynastie studeerde een Chinese knaap in een missieschool op Honolulu, met inboorlingen en blanken als medestudenten. De Chinese knaap had nog altijd zijn vlecht en sommige wilde makkers maakten hem voortdurend belachelijk en trokken aan zijn vlecht. Alhoewel zij veel ouder en veel talrijker waren dan de Chinese jongen, was deze helemaal niet bevreesd. Kwamen zij op hem af, dan verzette hij zich, zonder zich te bekommeren om hun aantal. Toegeven deed hij nooit. Soms kwamen kleine kinderen aan zijn vlecht trekken, maar dat vergaf hij altijd, want hij wou de zwakken niet tiranniseren.

Weet U wie deze Chinese knaap was? De latere president, Mijnheer Swen Yat-sen.

Tsj'oe siao kwo yü toe pen, V, 28

[p. 55]

Hier zijn

Hier zijn tijgers, gevaar, gevaar!
Daar zijn wolven, gevaar, gevaar!
Kom, laat ons niet bang zijn, laat ons moed vatten!
Grijp het geweer en laad het met kogels. Vooruit, vooruit!
Onverschrokken trekken wij voorwaarts
en verdrijven de tijgers en de wolven zodat iedereen in vrede leve.

Tsj'oe siao kwo yü toe pen, III, 3

[p. 56]

De sprinkhaan en de mieren

Al wiegelend en waggelend loopt een sprinkhaan in het gras te zwaaien met haar scharen. Twee miertjes verlaten het nest op zoek naar eten. Zij lopen langs de sprinkhaan voorbij, wanneer plots één ervan door de sprinkhaan wordt weggemaaid. IJlings vlucht het andere miertje terug om te melden wat voorgevallen is. Ontelbare mieren komen dan uit de mierenhoop te voorschijn.

De dikke mieren zijn de officieren, de kleine mieren de soldaten. Samen trekken zij er op uit om de sprinkhaan te verslaan. De troep trekt naar de weide en wanneer de mieren de sprinkhaan te zien krijgen roepen de dikke mieren met luider stem: ‘De vijand staat vóór ons. Wapenbroeders, storm er op los, storm er op los!’ ‘De vijand is veel groter dan wij, maar wij broeders zijn talrijk, wij vrezen hem niet! De vijand is veel sterker dan wij, maar wij, broeders, zijn veel talrijker, wij vrezen hem niet! Wapenbroeders, geen vrees, geen vrees, er op los, er op los! Wreek het onrecht, wreek het onrecht! Ter dood, ter dood, ter dood!’

De mieren vallen aan, omsingelen de sprinkhaan, bijten hem langs alle kanten. Ten slotte hebben de eendrachtige mieren de wrede sprinkhaan doodgebeten.

Tsj'oe siao kwo yü toe pen, III, 4