De Vlaamse Gids. Jaargang 39

[p. 190]

Zeer losse opmerkingen
door Jan Greshoff
IV.

VAN 1 Januari tot 1 April van 1954 zijn in Kaapstad alléén, volgens de Cape Times, niet minder dan duizend ongelukkigen aangehouden en opgesloten, omdat dagga in hun bezit gevonden werd. Het getal der liefhebbers is stijgende. De vurigheid waarmede dagga, zijnde maryuana, bestreden wordt, wijst op een slecht geweten. Men poogt namelijk door drastisch optreden de vraag waaróm er zo gaarne dagga gerookt wordt, op de achtergrond te schuiven en zo mogelijk te vergeten. Naturellen, kleurlingen en steeds meer blanken nemen hun toevlucht tot dagga, omdat de nuchtere werkelijkheid hen niets, maar dan ook in het geheel niets, te bieden heeft. Zij willen enkele uren ontsnappen aan een bestaan dat hen slechts verveling, vernedering en armoede brengt.

Dank zij een paar pijpen dagga leren zij, zij het dan ook op een kunstmatige wijze, dat er nog zoiets als hoop, vreugde, levenslust op de wereld is. Het daggaroken, de veelvuldigheid en opgewektheid waar dit mede geschiedt en de snelle uitbreiding van de gewoonte, bewijzen dat er innerlijk een diepe behoefte achter schuilt.

De overheid (d.w.z. niet de Zuidafrikaanse in het bijzonder, doch alle overheden!) toont zich hier weer eens in al haar domheid en gemeenheid. Zij richt de samenleving zó in dat duizenden en nogeens duizenden geen enkele vreugde aan het bestaan ontlenen kunnen. Zij zorgt er voor dat de meerderheid van haar onderdanen nog maar één verlangen heeft: de vlucht, één ogenblik verlossing uit hun ellende. Niet zodra wordt zij dit gewaar of zij geeft duizelingwekkende bedragen uit om de hopeloze zielepieten dit enige en laatste genot te ontnemen.

En waarom doet de overheid dat?

Niet omdat hem het heil der ongelukkigen ter harte gaat, maar omdat hij steeds heeft volgehouden dat niemand onder zijn hoede ongelukkig is of zijn kan en het toenemend dagga-gebruik het omgekeerde aantoont.

Om de schromelijke tekortkomingen en het ongelijk van de overheden aan het oog te onttrekken, worden in een kwartaal duizend arme drommels

[p. 191]

gearresteerd, geoordeeld en gestraft, duizend onschuldige slachtoffers wier enige zonde bestaat uit het verlangen hun door de overheid opgelegde ellende voor enkele uren te vergeten.

Hij, nog altijd de overheid, die zijn noodlottige invloed in alle kringen doet gelden, heeft door veile geneesheren doen uitmaken, dat dagga iets verschrikkelijks is. Dagga is in werkelijkheid een van de onschuldigste illusiemiddelen en niet of slechts in geringe mate gewoontevormend. Waar de overheid met zijn dienaren en voorstanders zich volgiet met vuurwater, ontelbaar dikke sigaren rookt en zich ook verder geen genot of genotmiddel ontzegt, mogen ‘de vernederden en beledigden’ vooral niet, in dagga, een korte onderbreking van hun lijden zoeken.

Prof dr. P. van Wulften Palthe, die niet honderden, maar duizenden opiumschuivers, jonge en oude, onderzocht, heeft mij te Batavia verzekerd dat opium, mits in een normale mate gebruikt, doodonschadelijk is. Om een valse indruk te vestigen, komen de opiumbestrijders altijd met uiterste gevallen aan. Zoals de droogleggers het niet zonder volkomen verlopen dronkelappen, als demonstratiemateriaal, kunnen stellen. Volgens mijn zegsman, een te goeder faam bekend hoogleraar in de medicijnen, is het matig gebruik van opium in geen enkel opzicht schadelijker dan het matig gebruik van alcohol en nicotine. Terwijl het misbruik van opium ongezond is, doch niet ongezonder dan het misbruik van gedistilleerd en rookrommel.

Ik kan mij niet voorstellen dat veertig tot zestig sigaretten per dag, geen uitzondering, onschuldiger is dan nu en dan een daggapijpje. Het verschil schuilt hierin. De machthebbers mogen zich alles veroorloven. Het Wein-Weib-und Gesang is reeds lang vervangen door scotch, vrouwspersonen te over en vuile moppen, met daarbij dan nog een krankzinnige overdaad van sigaretten. Waarom vermaken deze welgestelde en machtige manspersonen met hun vrouwen zich aldus? Om te ontvluchten aan hun zorgen, onzekerheid, leegheid, geweten. Maar als een stakker, óók om te ontvluchten aan zijn zorgen, onzekerheid, leegheid en geweten zijn toevlucht neemt tot een pijpje dagga, staat de H. Harmandad opgewekt als altijd gereed hem in te rekenen.

Het bestaan op aarde is zo grondig verpest, dat driekwart van de bewoners ervan walgt. Zélfs zij die krachtdadig aan de verpesting medewerkten. En miljoenen hunkeren dag en nacht naar één ding: vergeten! Daar nu bestaat geen enkel bezwaar tegen als men sterke drank, havanas en dure wijven kan bekostigen. Maar wee, de vluchteling, die alleen maar en dan nog node een pijp dagga kan betalen! Hij vliegt de petoet in!

Het gepraat over verdovende middelen, over drankzucht en longkanker door sigaretten, is van geen enkel belang omdat het op geen enkele grondslag berust en evenmin een doel heeft.

Wil men om de een of andere mij onbekende redenen de mensheid zijn genotmiddelen ontnemen, dan is er maar één werkelijk doeltreffend middel

[p. 192]

toe: het geluk. Wie de mensheid bestaanszekerheid, goed en genoeg voedsel, een aangename woning, een aantrekkelijke omgeving, standvastige verhoudingen, de nodige afleiding, een bevredigend menselijk maatschappelijk verband, een welwillende houding tegenover evennaasten schenkt, kortom wie de mensheid bevrijdt van zorg en zielenood, hem in evenwicht brengt en weer leert wat levensvreugde is, bestrijdt daardoor vanzelf het misbruik van alle verdovende of opwekkende middelen. De duizend ingerekenden, alleen te Kaapstad van 1 Januari tot 1 April zijn niet schuldig. Zij moeten alleen boeten voor de mensonterende en misdadige naijver van hen die (boven de betrekkelijk onschuldige dagga) alcohol en nicotine verkiezen om hen in staat te stellen heel even de ellenden des werelds te ontvluchten.