Verzameling van oude en nieuwe gezangen voor alle hoogtyden des jaars

[p. A2r]

Voorrede.

Onder de menigvuldige nederduitsche Gezangen, welëer tot eene Godsdienstige tydbesteeding voor Roomsch-Catholyke huisgezinnen in 't licht gebragt, zyn 'er veelen, die, volgens eene alöude gewoonte, op de Hoogtyden en Feestdagen, ook somtyds op Zondagen, na den heiligen Dienst en Vespers, in de Kerk zyn gebruikt geworden. De oude, verbasterde, schier onverstaanbaare, of, om slegts te rymen, niets betekenende woorden, en onoverwoogene uitdrukkingen, daar in gebezigd, zyn, vooräl in deeze dagen, waar in de Taal en Dichtkunst zo aanmerklyk van die onzer voorouderen verschillen, niet zelden het voorwerp van bespotting geworden, terwyl sommige wanluidende Zangwyzen het zelfde lot ondergingen, aangezien zy, zonder voorschrift van nooten gezongen, door het geschreeuw van onkundigen veeläl op wildzang uitliepen; waarom dan ook verscheiden derzelven sedert eenigen tyd buiten gebruik zyn gebleeven.

Om zulke ongerymdheden, is 't mogelyk, geheel voortekomen, en de stigting en Godvrugt, zo in het byzonder als openbaar gebruik te bevorderen, hebben eenige Liefhebbers van Zang- en Dichtkunst een klein doch genoegzaam getal, deels oude Gezangen verbeterd, deels nieuwe vervaardigd, uit andere taalen ontleend, of uit bekende werken overgenoomen: al het-

[p. A2v]

welk, met behouding van ieders gewoone spelling, in dit werkje verzameld, en op gemaklyke, zo oude als nieuwe, Zangwyzen gesteld, den Zangkunstminnenden ter beoeffeninge wordt aangebooden, in die hoop en verwagting, dat de bescheidene en eerbiedwekkende voorstelling der heilige Geloofsgeheimen (eene eigenschap, die in veele oude Gezangen ontbreekt) niet vrugtloos zal ondernomen zyn.

Na aldus de reden en het oogmerk der gedaane pooging bygebragt te hebben, zal, voor Roomsch- Catholyken, niet noodig zyn hier by te voegen, dat de hulp, in sommige Gezangen aan de Heiligen toegeschreeven, alleenlyk ziet op het vermogen hunner voorspraak by God, die daar door, ook in zyne Heiligen, geëerd wordt.

Indien de Zangwyzen aan de algemeene verwagting moogen beantwoorden, zal men op de Zangkooren, alwaar de musiekmaat nog onbekend is, wel eenige moeite, zo vertrouwd wordt, willen aanwenden, om de vereischte kunde te verkrygen: en het is ten gevalle van deezen, dat hier agter gevoegd is eene uitlegging der Zangtekenen, welken niet algemeen bekend zyn,

De gewoone Ut-Fa- en Sol-sleutels zyn hier enkelyk gebruikt, zonder eenige andere kruissen of mollen daar by te plaatsen, die, behalven dat zy buiten het bestek van den Gregoriaanschen Zang gaan, dikwerf den Zangger misleiden. Nogtans zyn de toevallige kruissen en mollen behoorlyk gekenmerkt; zo dat men in alle andere toonen de natuurlyke Zangladder moet volgen. De Zangwyzen zyn ook tot eene bekwaame hoogte

[p. A3r]

gebragt, door middel der Transpositie, die by de sleutels staat uitgedrukt: waar door nogtans den Organist de vryheid niet benomen wordt, van uit andere toonen te speelen.

Ter onderscheidinge der Zangwyzen, die overeenkomst met het Choraal of Koorzang hebben, van dezulken, waar in een musikaale smaak vereischt wordt, is boven de eerstgemelden het woord Koorzang geplaatst, en boven de laatstgenoemden het Tempo, of de beweeging der maat uitgedrukt, welke nogtans langzaamer, dan men anders gewoon is, behoort ingesteld te worden.

De mingeoeffende Organisten en Leerlingen van het Clavier zullen zig met vrugt kunnen bedienen van de afzonderlyke Orgelparty, (mede my den Drukker deezes te bekomen waar in de Zangwyzen, opzettelyk met een zeer eervoudig, edoch voldoende, Accompagnement voorzien, in Musieknooten gedrukt zyn.

Eindelyk: indien, ondanks alle mogelyke voorzorg, eenige drukfeilen ontdekt wierden, zal de bescheidene leezer die zelf wel willen verbeteren.