Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1928

[p. 529]

Vergadering van 20 Juni 1928

Waren aanwezig: de HH. J. Jacobs, bestuurder, Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde, onderbestuurder en Dr. L. Goemans, bestendig secretaris;

de HH. K. de Flou, Dr. L. Simons, Kan. Dr. J. Muyldermans, Kan. Am. Joos, Is Teirlinck, Frank Lateur, Prof. Dr. J. Mansion, O. Wattez, Prof. Dr. L. van Puyvelde, Prof. Dr. L. Scharpé, Prof. Dr. J. Vercoullie, Mr. Leonard Willems, Prof. Dr. A. Vermeylen, Prof. K. van de Woestyne, Prof. Dr. J. Persyn, Prof. Dr. M. Sabbe, Mej. M.E. Belpaire, Herman Teirlinck, Prof. Dr. A. van Hoonacker, J. Salsmans S.J. en Dr. Frans van Cauwelaert, werkende leden.

de HH. Dr. J. Cuvelier, Al. Walgrave, Frof. Dr. R. Verdeyen, J. van Mierlo Jun. S.J., briefwisselende leden.

Lieten zich verontschuldigen de HH. G. Segers, werkend lid, en Prof. Dr. Frans Daels, briefwisselend lid.

Aangeboden boeken.

Door de Regeering:

Bibliothèque de l'Observatoire royal et de l'Institut royal météorologique de Belgique, à Uccle. Catalogue alphabétique des livres, brochures et cartes, préparé et mis en ordre par A. Collard. Tome III. Accroissements de 1913-1922.

Annuaire de l'Observatoire royal de Belgique, par P Stroobant. XCVI^e année 1929.

Académie royale de Belgique Bulletin de la Classe des Lettres. 1928, n^os 3-5.

Door de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, te Leiden:

Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 46^e deel, 2^de-4^de afl.

Door de ‘Bayerische Akademie der Wissenschaften’ in Munchen:

Abhandlungen. XXXII. Band, 6.-7. Abh, XXXIV, Band, 1. Abh.

Sitzungsberichte. Jahrgang 1927. - 1. Abhandlung 1928,

Door de ‘Staatsbibliothek’ te Bremen:

[p. 530]

Abhandlungen und Vorträge. Herausgegeben von der Bremer Wissenschaftlichen Gesellschaft. Heft 3, Jahrgang 2, März 1928,

Door ‘Det Kgl. Danske Videnskabernes Selskab’, te Kopenhagen:

Historisk filologiske Meddelelser, XIV, 1-3.

Door het ‘Ministerio de Relaciones Exteriores de los Estados Unidos de Venezuela’:

Boletin III. Oct.-Dec, 1927, N^os 10-12.

Door de Universiteit van Leuven:

The Life and Letters of Bishop Mcquaid, prefaced with The History of Catholic Rochester, before His Episcopate, by Frederick J. Zwierlein, D. Sc. M.H, (Louvain), Vol. III,

John Gerson, reformer and mystic, by James L. Connolly, M.A, S.T.D.

Jean Mombaer de Bruxelles, abbé de Livry. Ses écrits et ses réformes, par Pierre Debongnie, C. SS. R.

La Légende de la Sacristine. Etude de littérature comparée. Par Robert Guiette.

Rutten, Th.: Felix Timmermans.

Wils, Jos.: Le Musée de l'Université de Louvain, incendié par des soldats allemands le 25 août 1914.

Annuaire de l'Université catholique de Louvain. 1920-1926.

Door Kan. Dr. J. Muyldermans, werkend lid:

Causeries pédagogiques, par Edward Peeters. (E.D.D.Y.)

Entretien avec mon fils, au sujet d'une habitude dangereuse. Traduit du Néerlandais de Felix Ortt, par E.D.D.Y,

L'Ecole et la Vie, par E.D.D.Y,

Philippe d'Artevelde Tragédie nationale en vers, par C. Paret-Poupeler.

Marie de Brabant, drame historique, par M. Ancelot

Door Prof. Dr. M. Sabbe, namens het Stedelijk Bestuur van Antwerpen:

Gedenkboek der Rubensfeesten. Antwerpen 1927.

Door Prof. Dr, Frans Dafls, briefwisselend lid:

Kapittels uit de Practische Gynaecologie.

Door Dr. J. Cuvelier, briefwisselend lid:

Inventaires des Archives de la Belgique, publiés par ordre du Gouvernement sous la direction de Joseph Cuvelier, archiviste général du Royaume.

Door de Schrijvers:

Litteraire Aktualiteiten: Zuivere Poëzie. - Expressionisme. - Romantisme, door Joris Eeckhout.

Het voormalig Dorpstooneel in Brabant volgens onuitgegeven bewijsstukken, door Maurits Sacré.

[p. 531]

Antonius en Jan-Frans Sacré, wereldberoemde horlogemakers-mechanici, door denzelfde.

Levensschetsen der bekend gebleven priesters van Assche, door denzelfde.

Note sur les variétés de Micrasterias apiculata (Ehrenberg) meneghini, par Paul van Oye, professeur à l'Université de Gand.

A Mons. Choses et Autres, par Emile Hublard, Conservateur de la Bibliothèque publique des Musées de la Ville de Mons. Illustrations de Henri Léonard.

Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris.

1^o) Blijde Intrede van Hunne Koninklijke Hoogheden den Hertog en de Hertogin van Brabant te Gent. - Het Bestuur der Academie werd te dezer gelegenheid uitgenoodigd op de Plechtige Ontvangst ten stadhuize van Gent. De Academie was er vertegenwoordigd door de HH. Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde, onderbestuurder, en Dr. L. Goemans, bestendig secretaris. Beide heeren werden aan hun KK. HH. voorgesteld.

2^o) Karel van de Woestyne vijftig jaar. - Op 10 Maart jl. werd Prof. Karel van de Woestyne 50 jaar oud; te dier gelegenheid werd de gevierde dichter te Brussel gefeest. Prof. Vercoullie wenschte hem namens de Kon. Vlaamsche Academie, van harte geluk op zijn 50^sten verjaardag.

3^o) Vercoullie-Hulde. - Op 13 Mei jl. werd Prof. Dr. J. Vercoullie in de aula der Gentsche Hoogeschool plechtig gehuldigd ter gelegenheid van zijn emeritaat als hoogleeraar aan de Gentsche Universiteit. Mr. Leonard Willems bracht hem de gelukwenschen der Academie.

4^o) Geschied- en Oudheidkundige Congressen der Kempen. - Brief van 9 Mei, namens het Inrichtingskomiteit, waarbij de Koninklijke Vlaamsche Academie uitgenoodigd wordt officieel te willen deelnemen aan deze Congressen en twee harer leden daartoe af te vaardigen. De Congressen zullen in den loop der maanden Augustus-September bijeenkomen te Gheel en vooral Het oud Huisbedrijf in de Kempen behandelen. Worden aangeduid de HH. Jacobs, Segers en Sabbe.

5^o) Gent: Mac Leod-hulde. - Brief van 2 Juni, uitgaande van het Wetenschappelijk Genootschap ‘Dodonaea’, waarbij

[p. 532]

de Academie verzocht wordt drie harer leden te willen aanduiden om deel uit te maken van de Commissie die de huldiging voorbereiden zal van den grooten Vlaamschen geleerde, wijlen Prof. Julius Mac Leod, werkend lid der Koninklijke Vlaamsche Academie. - Worden aangeduid de HH. Is. Teirlinck, Frans Daels en R. Verdeyen.

6^o) Stallaert's Glossarium van verouderde Rechtstermen. - Brief van 6 Juni, waarbij de ‘Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden’ bericht dat zij met groote belangstelling kennis heeft genomen van het schrijven der Academie van 5 Mei, betreffende het terugvinden van de fiches van den heer Stallaert tot voortzetting van zijn Glossarium van verouderde Rechtstermen. De Maatschappij zou ‘het op bijzonderen prijs stellen om - in samenwerking met de Koninklijke Vlaamsche Academie - dit zoo nuttige werk te kunnen voltooien’. Zij voegt er bij dat zij haar mede-bestuurslid Dr. J.W. Muller heeft opgedragen met de vroegere uitgeefster van het Glossarium in onderhandeling te treden. ‘Het resultaat dier besprekingen’, zoo besluit de brief, ‘zullen wij u berichten en hopen u dan tevens een voorstel tot voortzetting der uitgave te kunnen doen.’

Mededeelingen namens commissien.

1^o) Bestendige commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde. - Aanwezig de HH. Prof. Dr. J. Mansion, voorzitter, Karel, de Flou, Is. Teirlinck, Dr. L. Goemans, Dr. L Simons, Prof. Dr. J. Vercoullie, Mr. L. Willems, leden, en Prof. Dr. L. Scharpé, lid-secretaris. - Woonden ook de zitting bij: de HH. Prof. Dr. M. Sabbe, J. van Mierlo jun. S.J. en Prof. Dr. R. Verdeyen.

Aan de dagorde staat:

1^o) Reinardiana: a) Over den datum van den Reinaert I. - b) De verhouding van Reinaert I tot den Alexander van Jacob van Maerlant. - Lezing door Mr. Leonard Willems.

De Alexander (van 1257) zou, volgens J. te Winkel een parodie geweest zijn op den Reinaert, die aldus eenigen tijd te voren zou geschreven zijn. Ook Kloeke sluit zich daarbij aan. En J.W. Muller aarzelt ook niet meer; de Reinaert is te dag-

[p. 533]

teekenen 1260-1270. Mr. Willems daarentegen bleef meenen met Franck dat de Reinaert kort voor 1250 zou te stellen zijn Een studie van Pater Stracke keerde terug tot de opvatting van J.F. Willems: vóór 1200; en Pater van Mierlo trad sedertdien op als zijn bondgenoot; de stelling van de oudere Reinaerdisten werd aldus aan het wankelen gebracht. Mr. Willems blijft meenen dat de Reinaert wel van ± 1240 is, en deelt zijn bewijsmateriaal mede.

Vrouwe Alente: wie? De lezer wordt vermoed die bekende dame te kennen. In oorkonden is niets te vinden, de naam zelf komt als zoodanig nergens voor; Alende, Aleide? Alente uit Adalinde? Maar over de bedoelde vrouw weten we niets.

Deken Hermanne: tot de bevoegdheid van de synodale justitie behoorden de geestelijken, de gedingen over huwelijksgeldigheid, en zoo meer, zonder scherpe afbakening. De deken der Kerstenheit (in Holland: de provisoor; zoo in Reinaert II) is voorzitter van de synodale rechtbank; een seculiere priester. Een Decanus S^ae Pharaïldis, te Gent, wordt in 1216 enkel met Decanus H. aangeduid; is het dezelfde als de Decanus Hermannus uit 1236 door Serrure aan Martin gesignaleerd?

Meester Gielis: in de dertiende eeuw bestond geen algemeene geestdrift meer voor de kruistochten. Toen in 1236 in Duitschland een nieuwe kruistocht gepredikt werd, lieten zich meest allerlei bandieten en roovers inlijven: een uitstekend middeltje voor vogelvrij verklaarden om aan de justitie te ontsnappen. In 1236 werd door den Paus een algemeene kruistocht uitgeroepen. Tegen het inlijven van misdadigers werd opgekomen; het Concilie van Tours (1237) vond een schikking om dat te voorkomen. Mr. Willems meent dat de Reinaert op die toestanden zinspeelt: niet aan een bedevaart moet gedacht als penitentie doch aan deelneming aan de kruisvaart. Boudewijn De Jonge, de bewerker van den Reinardus Vulpes bewijst dit: er is uitdrukkelijk spraak van cruce signati. P. Stracke moet aannemen dat Boudewijn slecht vertaald zou hebben.

De Reinaert, geïnterpreteerd, zooals Boudewijn het doet, zinspeelt op den tijd van 1226-37.

Meester Gielis zou een zekere kruisvaarder Egidius van Leeuw kunnen geweest zijn, die in 1219 uit Egypte schrijft over de verovering van Damiate, en stierf in 1237.

Besluit: De Reinaert - zoo de identificatie van Gielis en

[p. 534]

Hermannus juist mocht blijken - zou dagteekenen van kort na 1237: dus circa 1240.

Onder dank voor de belangrijke mededeeling wordt door de Commissie aangenomen de studie in de Verslagen op te nemen.

II^o) Bestendige Commissie voor nieuwere Taal- en Letterkunde. - De heer Dr. M. Sabbe, secretaris, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig de HH. O. Wattez, ondervoorzitter, Is. Teirlinck, Kan. Dr. J. Muyldermans, Dr. L. Simons, Frank Latour, Prof. Dr. A. Vermeylen, Prof. Dr. J. Persyn, leden, Pater Salsmans, hospiteerend lid, en Prof. Dr. M. Sabbe, lid-secretaris.

Aan de dagorde staat:

1^o) Joan de Griek. - Studie door Mej. Albertine van Loven ter opneming in de Verslagen en Mededeelingen aangeboden. - Advies van de Verslaggevers.

De HH. L. Simons en M. Sabbe brengen gunstig verslag uit over de ingezonden bijdrage. De Commissie besluit tot opneming van het stuk in de Verslagen en Mededeelingen.

2^o) Poirteriana. - Lezing door J. Salsmans, S.J.

Pater J. Salsmans geeft een mededeeling over den datum van Pater Poirters' geboorte. Het jaar 1605 wordt in de bescheiden van het archief te Oosterbeek gevonden. 1606 wordt door Pater Poirters opgegeven in het album novitiarum te Drongen. In het doopregister van Oosterbeek komt in het jaar 1606 geen geboorte van een Adr. Poirters voor. Dr. Vercammen heeft ook gezocht in de doopregisters der omliggende gemeenten, waar de jonge Poirters misschien om de eene of andere reden kan gedoopt zijn, en heeft daar geen het minste spoor van gevonden.

Daardoor vervalt de hypothese van Dr. Goossens, dat in 1605 een broeder van Poirters onder den naam Adriaan ingeschreven werd en in den loop van dit jaar stierf, waarna dezelfde naam Adriaan aan het in het daarop volgende jaar geboren zoontje werd gegeven. De door Pater J. Salsmans ingestelde opzoekingen hebben niets aangebracht, dat deze vraag zou kunnen ophelderen.

[p. 535]

3^o) Amand de Vos; persoonlijke herinneringen. - Lezing door Prof. Dr. J. Persyn.

Prof. J. Persyn geeft overvloedige en bijzonder treffende herinneringen aan de ouders van Dr. A. de Vos, hun levenswijze en hun eigenaardige persoonlijkheid. Nauwe familiebetrekkingen stelden hem in staat om die twee eigenaardige menschen grondig te kennen. Verder gaan dan de mededeelingen over Dr. A. De Vos zelf. Een uitstekende bijdrage, die ons toelaten zal dieper in Dr. De Vos' gemoeds- en gedachtenleven door te dringen. Prof. J. Persyn zal deze belangwekkende lezing in de volgende vergadering voortzetten.

Dagorde.

1^o) Wedstrijden voor 1928. - Mededeeling door den Bestendigen Secretaris over de verslagen door de HH. Leden der Keurraden uitgebracht. - Stemming.

Van de zes voor 1928 uitgeschreven prijsvragen werden er twee beantwoord.

A. Letterkunde: Men vraagt een studie over den verpersoonlijkten dood in de Vlaamsche letterkunde van de late Middeleeuwen en de Renaissance.

Prijs: 1000 fr.

Een antwoord werd ingezonden onder kenspreuk: Antes muerto que mudado.

Tot leden van den Keurraad werden aangesteld: de HH. Prof. Dr. L. Scharpé, Prof. Dr. M. Sabbe en Prof. Dr. R. Verdeyen.

De drie verslaggevers zijn eenstemmig om te verklaren dat het ingezonden hs. alleszins verdiend bekroond te worden.

Prof. Scharpé zegt op het einde van zijn verslag: ‘Moge deze beknopte aanduiding van den overstelpend rijken inhoud, zoo overzichtelijk geschikt en gegroepeerd, volstaan: ik meen dat, het ingezonden werk ten volle den prijs verdient’. In den loop der verslagen worden echter hier en daar aanmerkingen gemaakt waaraan de Schrijver zal moeten voldoen vooraleer het werk kan uitgegeven worden.

De Academie sluit zich aan bij de beslissing van de Jury.

[p. 536]

Schrijver blijkt te zijn de H. Jan Fr. Vanderheyden, Hertogstraat, 95, Heverlee (Leuven).

B. Folklore: Men vraagt een studie over ziekte en bezwering van ziekte in het Vlaamsch Volksgeloof, in verband met de algemeene Folklore over ziekte en bezweringspraktijk.

Prijs: 1,000 fi.

Er kwam een antwoord binnen onder kenspreuk: In den beghinne was het wort.

De keurraad werd samengesteld als volgt: Prof. Dr. J. Vercoullie, Kan. Am. Joos en Is. Teirlinck.

De Jury is eenparig in haar verklaring dat het antwoord bekroning verdient.

De Academie sluit zich aan bij de uitspraak van de Jury. De omslag bevat den naam van Frans M. Olbrechts, te Kessel-Loo (Brabant).

_**_*

C. Beernaert-wedstrijd. 8^ste Tijdvak: 1926-1927. - De prijs werd toegekend aan den heer Ach. Mussche, te Gent, voor zijn werk De twee Vaderlanden.

_**_*

D. Tooneelwedstrijd (Société des Auteurs et Compositeurs dramatiques). 1^ste Tijdvak: 1926-1927. - De prijs werd toegekend aan den heer Paul de Mont, van Ninove, voor zijn tooneelwerk Het Geding van Onze Heer.

_**_*

E. Boury-wedstrijd. Prijskamp voor Dichters: 1928. - De prijs werd niet toegekend.

_**_*

II. Verkiezing voor het Lidmaatschap der Academie. - Openstaande plaatsen.

1^o) Plaats van briefwisselend lid tot vervanging van Dr. Frans van Cauwelaert, tot werkend lid benoemd. Worden door den heer Bestuurder tot stemopnemers aangewezen: Prof. Dr. J. Vercoullie en Prof. Dr. J. Persyn.

Wordt verkozen: de heer Prof. Dr. J. van de Wijer, te Leuven.

[p. 537]

2^o) Plaats van Buitenlandsch eerelid tot vervanging van Dr. Jan te Winkel, overleden. Tot stemopnemers werden aangewezen: de HH. Omer Wattez en Mr. L. Willems.

Wordt verkozen: de heer Prof. Dr. H. Kern, te Leiden.

III. Proeve over de Moderne Talen. - Aanstellen van een Voorzitter van de Jury. - Bij brieve van 26 Mei 1928 verzoekt de heer Minister van Kunsten en Wetenschappen de Academie in een eerstkomende vergadering een titelvoerenden en een plaatsvervangenden voorzitter te willen aanduiden voor de Commissie belast met het afnemen van de proef over de moderne talen.

Worden aangeduid:

a) Tot titelvoerenden voorzitter:

Brabant: Prof. Dr. A. Vermeylen.

Antwerpen: J. Jacobs.

Limburg: Prof. Dr. J. Mansion.

Oost-Vlaanderen: Prof. Dr. J. Vercoullie.

West-Vlaanderen: Prof. Dr. A. van Hoonacker.

b) Tot plaatsvervangenden voorzitter:

Brabant: Prof. Dr. J. Vercoullie.

Antwerpen: G. Segers.

Limburg: Prof. Dr. R. Verdeyen.

Oost-Vlaanderen: Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde.

West-Vlaanderen: Prof. Dr. L. Scharpé.

_**_*

IV. Lezing door J. van Mierlo jun. S.J. briefwisselend lid: Hier nes ander pape bi. (Over Leekebiecht). - Op voorstel van den heer J. Jacobs, bestuurder, beslist de vergadering dat de lezing van E.H. van Mierlo in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden.