Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1894

[Voorstel van den heer J. van Droogenbroeck]

De heer Bestuurder verleent het woord aan den heer J. van Droogenbroeck, die de vergadering het volgende mededeelt:

In 1890 werd door de Koninklijke Vlaamsche Academie eene prijsvraag uitgeschreven voor het leveren eener lijst van rechtstermen.

Onze verwachting werd teleurgesteld.

Zelfs op het gebied van strafrecht en -rechtspleging, waar zooveel zaken in het Nederlandsch behandeld worden, liet de uitslag veel te wenschen.

Het wordt nochtans noodzakelijk, vaste, geijkte benamingen in te voeren, welke in al de plaatsen, waar de wetten aangaande het gebruik der Nederlandsche taal in strafzaken verplichtend zijn, dienen gebruikt te worden.

Een ministeriëel besluit van 12ⁿ Juli 1890 heeft eenen Vlaamschen leergang van strafrecht en rechtspleging bij 's Rijks Universiteiten ingesteld en de Hoogescholen van Leuven en van Brussel hebben dit voorbeeld gevolgd.

Meer dan ooit wordt het noodzakelijk, dat de rechtstaal in strafzaken officiëel vastgesteld

[p. 24]

worde; zoo niet, dan zal de onzekerheid in de beteekenis der rechtstermen door het onderwijs niet weggenomen, maar integendeel vergroot en verbreid worden.

In Noord-Nederland hebben de juristen er zich op toegelegd, het nieuwe wetboek van strafrecht te zuiveren en op te klaren. Geholpen door den uitmuntenden taalgeleerde, Prof. M. de Vries, zijn zij er in geslaagd een meesterstuk, niet alleen van wetgeving, maar ook van taalkunde voort te brengen. Het gewijzigd wetboek van Strafvordering heeft ook onder het taalkundig opzicht groote veranderingen ondergaan. Naar hetgene wij vernomen hebben, zijn de Hoogleeraren van het strafrecht bij de Noordnederlandsche Universiteiten thans bezig met het verzamelen eener lijst van uitheemsche termen om deze te vervangen door zuiver Nederlandsche.

Ten einde mede te werken aan het regelen eener gemeenschappelijke rechtstaal in Noord en Zuid, is door het laatste Nederlandsch taal- en letterkundig Congres te Arnhem een voorstel aangenomen, waarin de wensch uitgedrukt wordt, dat de Belgische Regeering eene Commissie van taalen vakgeleerden zou benoemen ten einde het beoogde doel te bereiken.

Opdat de beraadslagingen dezer Commissie vruchtbaar zouden zijn, is het nuttig, dat een grondslag gelegd worde, waarop men later zou voortwerken.

[p. 25]

Daarom stellen wij voor, dat door onze Vlaamsche Academie een werk zoude uitgegeven worden, dat de algemeene grondbeginselen van strafrecht en -rechtsvordering behandelt. Op dit stuk kan volkomene gelijkheid tusschen Noord en Zuid verkregen worden; de begrippen zijn dezelfde voor beide wetgevingen; de benamingen mogen dan ook geen verschil opleveren.

Ik heb de eer het eerste gedeelte van zulkdanig werk aan de Academie ter beoordeeling aan te bieden.

Het wordt geschreven door den Heer H.-M.-M. de Hoon, belast met den Vlaamschen leergang van Strafrecht en -rechtspleging aan de Hoogeschool te Brussel, en het is gesteund op de grondgedachte, dat wij, om een einde te stellen aan de wartaal, die thans bij ons heerscht, zooveel mogelijk moeten te rade gaan bij de Noordnederlandsche schrijvers-rechtsgeleerden, om eene degelijke wetenschappelijke rechtstaal te bekomen.

Het werk des Heeren De Hoon omvat het eerste gedeelte van het Wetboek van Strafrecht en de algemeene leerstukken van het Wetboek van Strafvordering.

Het behandelt achtereenvolgens, ontledenderwijze, de onderscheidene artikels dezer Wetboeken.

Volgens den Schrijver berust de strafbaarheid van den dader op den vrijen wil; zijn werk is dus geheel in overeenkomst met de wijsgeerige zienswijze van wijlen professor Haus.

[p. 26]

Eene verzameling van de meest gebruikte en gebruikelijke formulen en rechtstermen zal het boek sluiten.

Ik geloof dus, in het belang van het onderwijs van het recht in onze Hoogescholen; van de rechtspleging in onze gerechtshoven; van de Heeren advocaten, die in de moedertaal pleiten, en van de voor de rechtbank verschijnende onder onze medeburgers - alsook in het belang en voor de eer onzer taal - te mogen voorstellen, dat de Koninklijke Vlaamsche Academie een gunstig besluit neme over het aanbod des Heeren De Hoon en in haren schoot eene commissie benoeme om het hier neergelegde handschrift te onderzoeken. Het verslag dezer commissie zou in de eerstkomende zitting worden voorgelezen en, zoo noodig den Heer De Hoon medegedeeld, die, ik twijfel daaraan geenszins, niets beter wenscht dan mede te werken, waar het de belangen onzer rechtstaal geldt.

De Academie, geraadpleegd, benoemt eene commissie van drie leden om het werk des heeren De Hoon te onderzoeken.

De heer Coopman brengt verslag uit over de 22^e zitting van de Commissie voor nieuwere taalen letterkunde.

[p. 27]

Waren aanwezig: de heeren Hiel, voorzitter, Micheels, ondervoorzitter, Daems, de Vos, Hansen, Obrie, leden, en Coopman, secretaris.

De Commissie drukt de volgende wenschen uit:

1^o	dat het Bestuur der Academie, dit jaar en volgende jaren, in tijds maatregelen neme opdat een der buitenlandsche eereleden als spreker optrede in elke jaarlijksche openbare zitting;
2^o	dat het Bestuur der Academie den Heer Minister van Binnenlandsche Zaken en Openbaar Onderwijs verzoeke zoo spoedig mogelijk eene beslissing te nemen betreffende de inrichting van de Commissiën van Nieuwere taal- en letterkunde en van Bibliographie en Geschiedenis.

Na onderzoek heeft de Commissie beslist, dat er geene reden bestaat om de heruitgave van de Teuthonista door de Academie aan te bevelen.

In dezelfde zitting werden verslagen voorgelezen door den heer Micheels, over bijdragen voor de Bloemlezing uit de XVI^e, XVII^e en XVIII^e eeuwsche dichters en schrijvers; door de heeren de Vos en de Flou over Vak- en Kunstwoordenlijsten.

In eene t.k. vergadering der Academie zal de Commissie de uitgave van eene door haar goedgekeurde, maar eerst door den opsteller te volledigen Vak- en Kunstwoordenlijst over de Steenbakkerij voorstellen.

[p. 28]

Dagorde.

De Academie keurt het ontwerp der begrooting goed voor het jaar 1894, door de Commissie van Rekendienst aangeboden. Zij benoemt vervolgens de keurraden voor de letterkundige wedstrijden en bekomt mededeeling van het verslag des heeren Coopman, namens de daartoe aangestelde Commissie, over de laatstverschenen aflevering van het Woordenboek der Nederlandsche taal.

De zitting wordt te 4 uren geheven.