Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

Handleiding voor de Evolutiën en Manoeuvres met de drie wapens vereenigd, door Jhr. B. van Merlen, gepensioneerd Generaal-Majoor. Opgedragen aan Z.K.H. den Prins van Oranje. Met twee uitslaande platen. Te Zalt-Bommel, bij Joh. Noman en Zoon. 1858. In roijaal 8vo. 6, II en 106 bl. f 2-40.

De bekwaamheden van den generaal-majoor van merlen zijn algemeen erkend, en menigeen zal met leedwezen gezien hebben, dat onaangename gebeurtenissen dezen ervaren officier vroeger aan het leger ontnomen hebben, dan men mogt verwachten. Dubbele sympathie verdient zekerlijk de heer van merlen, nu hij, ofschoon althans naar zijne eigen meening verongelijkt, zijne talenten aan de dienst des vaderlands wijden blijft, en deze Handleiding, niettegenstaande het gebeurde, met bescheiden eerbied aan 's Konings zoon opdraagt.

Het geschrift zelf voorziet in eene bestaande behoefte; zooals de geëerde schrijver in zijne voorrede zegt, is het algemeen bekend, dat tegenover den vijand ‘1^o. eene brigade of meer brigades infanterie nimmer alleen op zich zelven, maar steeds met de beide andere of een van de beide andere wapens verbonden, optreden, en 2^o. dat eene brigade afzonderlijk optredende, zich nimmer in het gevecht op eene linie stelt, maar op twee liniën, ja somtijds nog met eene reserve opgesteld wordt. Hiervan uitgaande, heeft men in Oostenrijk de linieschool doen vervangen door een voorschrift, waarin men niet alleen vindt voorgeschreven, hoe men zich moet opstellen, hoe eene evolutie moet uitgevoerd worden, maar ook het nut en de toepassing daarvan in algemeene regels vindt aangeduid,

[p. 336]

alsmede hoe men bij het exerceren en bij het manoeuvreren tegenover een veronderstelden of werkelijken vijand te werk moet gaan.’ Zulk een voorschrift, van hoe groot belang ook ontbrak tot nu toe aan ons leger, en Jhr. van merlen heeft in deze behoefte voorzien door deze Handleiding zamen te stellen, waarbij hij het Oostenrijksche reglement tot leiddraad gebruikt heeft, maar de wijzigingen welke dit voor ons leger behoefde, niet uit het oog verloren heeft.

Voor eene bepaalde recensie van dit werk te zorgen, is de pligt van andere tijdschriften; de aard van het onze laat dit niet toe. Eenige opmerkingen welke wij onder het lezen maakten, mogen wij echter niet achterhouden.

Op bl. 10, § 6, vinden wij verschil tusschen den tekst en de daarbij behoorende Fig. 1 op de plaat; de tusschenruimte tusschen de colonne wordt in den eerste op 12 ellen, in het tweede op 10 ellen bepaald.

Dergelijk verschil tusschen tekst en plaat merkten wij ook op bl. 12, § 12, met de daarbij behoorende Fig. 2 op de plaat; de tusschenruimte tusschen de bataillons is in den tekst 205 - 135 = 70 el, terwijl de plaat die als 85 el aanwijst.

Op bl. 11, § 10, stuitten wij op eene onduidelijkheid, welke echter zoo het woord vuur door de uitdrukking artillerie-vuur verklaard wordt, is opgelost.

Zou bl. 31, waar voor de tusschenruimte tusschen de stukken 10 passen wordt opgegeven, dit niet eene verschrijving zijn voor 10 ellen?

In Fig. 23, naar welke bl. 52 verwezen wordt, hebben wij te vergeefs naar de rigting AB gezocht.

Wanneer wij bl. 49, § 107, lezen, kunnen wij de bescheiden vraag niet onderdrukken, vooral wanneer wij de daarbij behoorende Fig. 20 beschouwen, of de tekst daar niet wat uitvoeriger had behooren te zijn.

Op bl. 53, § 110, is de uitdrukking het midden niet zeer precies; en wat op bl. 54 aangaande de eerste linie gezegd wordt is in den aanvang zeer onduidelijk, evenzeer als op bl. 51 bij de tweede linie, waar de vier manoeuvres welke de infanterie bij het uitkomen van het defilé te maken heeft worden opgegeven, de zin zich schier niet vatten laat.

Opmerkingen van dezen aard zouden wij meer kunnen maken. Over het algemeen vinden wij dat de schrijver op sommige

[p. 337]

plaatsen wel wat uitvoerig te werk gaat, en herhaalt wat in algemeene opmerkingen had kunnen zijn opgenomen, terwijl hij op andere plaatsen door te weinige uitvoerigheid aan de duidelijkheid van zijn werk schade doet.

De Handleiding van Jhr. van merlen verdient echter alle aanbeveling. Wij eindigen onze aankondiging met den opregten wensch, dat het den bekwamen man nog lang moge gegund zijn, om ook in den tijd zijner eervolle rust het vaderland zijne diensten te bewijzen.