Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Lady Lee's Weduwstaat. Een Roman door Edward Bruce Hamley, Kapitein der Engelsche Artillerie. Uit het Engelsch vertaald door M.P. Lindo. Twee Deelen. Te Arnhem, bij D.A. Thieme. 1855. In gr. 8vo. 633 bl. f 6-50.

Men zal de Engelschen niet ligt overtreffen in het schilderen van huiselijke karakters, in het verzinnen en schetsen van toestanden en tooneelen uit het leven. Wij kunnen al de namen niet noemen dergenen die ons reeds de geschiedenissen verhaalden van gemoedslevens in beproefde huisgezinnen. Zoekt gij naar eene wèl gelukte teekening van het volksleven in den deftigen en minderen stand, neem dan iets van dickens of david copperfield in handen. Wilt gij eene voorstelling van het leven en streven in den boezem der aristokratie, lees bulwer's: ‘Mijn Roman’. Hamley beoefent weder eene andere schilderkunst. Hij teekent ons met de pen eens volleerden

[p. 195]

meesters menschen die de wereld dienen in den vorm van het eigen ik. Men wordt dadelijk ingeleid in de gezelschapszaal van Lady lee, eene beminnelijke, goedhartige weduwe, met veel poëzij in hoofd en hart. Zij had nog zeer jong een echtgenoot verloren, die als man beneden nul stond; maar hij was een baronet, en zij was de dochter van een predikant in verachterde omstandigheden. Dit verklaart hoe een meisje gloeijende van fantastische droomen en poëzij met een uiterst prozaïsch man kon verbonden worden. Zij is in gezelschap met twee lieve meisjes, ‘speelziek’ - zegt de kamenier van Mevrouw - ‘als jonge katjes’, die den spot drijven met de muts der weduwe en den weduwstaat. Lady lee staat onder den invloed van eenen oom, den kolonel bagot lee, die haren zwakken echtgenoot op zijn sterfbed heeft weten over te halen, om in zijn testament te bepalen: dat zijne gade, in geval zij weder een huwelijk sluit zonder zijne goedkeuring, het grootst gedeelte van zijn vermogen aan hem zal moeten afstaan, benevens de voogdij over haar eenigst zoontje julius. Die oude zondaar, vijftig jaren oud, was losbandig en verkwistend. Hij leefde slechts bij wedrennen, speeltafels, en voor de flesch, tot dat hij afgewerkt en bedwelmd zijne slaapkamer zocht. Hij zag niet op tegen een gemeene streek, maar was bang voor de openbare meening. Zijne grondstelling was: doe wat gij wilt, maar voorkom elk schandaal, dat u uit de fatsoenlijke wereld zou kunnen verbannen. Ook daarboven wist zich zijn vriend seager te verheffen, omdat hij in slimheid en geslepenheid nog kolonel lee overtrof. Beide zijn meestal uitgeput van geld, doch weten steeds op eene aardige manier het te-kort te dekken. Seager biedt zijne hulp aan als een trouwe bondgenoot, om van het voordeel dat bagot op zijne nicht bezit, de meest mogelijke partij te trekken. De laatste plukt een landjonker, die nergens dan bij de flesch (waar meest al de helden van dezen roman wonder op verzot zijn) te huis is, door hem de weduwe als zijne bruid voor te spiegelen. Seager ligt een officier, sloperton, voor duizend pond op, wien de kolonel een schriftelijk bewijs van goedkeuring tot het huwelijk met de weduwe geeft. Te Dottington is een corps dragonders in garnizoen; vier hunner officieren worden door bagot bij de weduwe ingeleid, en er ontstaan daaruit

[p. 196]

verbindtenissen, die over het lot van de Jufvrouwen ovelia payne, de dochter van een Londensch bankier, en rosa young, de zuster van een predikant te Lanscote, beslissen. Maar sloperton ontdekt niet alleen dat hij misleid, maar ook opgeligt is. Nu wordt de kleine julius ontvoerd, en de moeder in den waan gebragt, dat het kind verdronken is...maar de lezer zie zelf nu verder 't verhaal, en dit zal weinig inspanning kosten; want de Schrijver vertelt zoo gemakkelijk, en met zoo veel geest en luim, dat men eer men 't vermoedt of wenscht, aan 't einde is, en de vertaling is zóó, dat men vergeet eene vertaling in handen te hebben.

De lezer ziet uit het vorenstaande dat hij op Engelschen grond is, en in eene wereld vol zinnenweelde, waaraan vrij wat schurkerij wordt dienstbaar gemaakt. Of dit fatsoenlijk Engelsch is, laten wij daar; maar wij achten het voor jammer, dat hamley ons zoo dikwijls in gezelschappen brengt waar de grog de bezielende geest is, die bagot eerst een delirium tremens en later den dood berokkent. Zelfs vrouwen laat hij de binnenkamer met rum-ademen verpesten. Wij ontveinzen niet dat het ons somtijds deed walgen; wat moeten dan onze Hollandsche dames er bij gevoelen? Doch hamley is een meester in 't schilderen van de karakters. Daar is nieuwheid en frischheid in, en er is niet een enkel dat zich ongelijk wordt, of waarvan men zeggen kan dat het overdreven, of niet in 't leven te huis is. Hij regtvaardigt ze tevens met wijsgeerige opmerkingen, die echter meer toevallig, dan opzettelijk zijn. Maar niemand verwachte dat hij door een verhaal als dit tot zedelijke verbetering zal worden uitgelokt. Godsdienstige zin heerscht er niet. Zelfs de predikant young, een groot liefhebber van bloemen en boeken, is half en half een karikatuur, die bijkans medelijden opwekt. En waar over de Godsdienst gesproken wordt, staat zij niet in een voordeelig licht. De Schrijver erkent zelf: dat hij geene zedeles heeft mede te deelen, en dat spijt hem ook, zegt hij, volstrekt niet. Men zal zich onder het lezen vermaken; maar die wat hoogers en edelers verlangt, moet andere werken lezen, die in overvloed voorhanden zijn.