Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Pauline van Saalberg, een Nederlandsch Tafereel uit de negentiende Eeuw. Oorspronkelijke Roman, in den smaak der Kleine Pligten. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1838. In gr. 8vo. 380 Bl. f 3-25.

De heldin van dezen Roman, een lief en zedig meisje, maakt zichzelve het slagtoffer van eene misdadige liefde jegens het hoofd eens huisgezins, waar zij logeert, en die in haar die hoedanigheden vindt, welke hij in zijne vrouw en moeder zijner kinderen niet aantreft: zij verwijdert zich eindelijk wel uit dat gezin, maar onderhoudt de wederzijdsche genegenheid door briefwisseling, in denzelfden geest gestemd, en waardoor zij elkander zelfs door valsche godsdienstige gronden misleiden: ten laatste neemt hare gezondheid allengs zigtbaar af; zij kwijnt weg, en sterft. - Ziedaar in korte woorden het beloop van dezen Roman! Rec. kan niet zeggen, dat die wending der geschiedenis, waarbij de groote zaak in questie blijft staan, en in den grond door beiden aangehouden en zelfs in de sterkste bewoordingen goedgekeurd wordt, hem behaagt, omdat zij, naar zijn inzien, tot bevordering van het zedelijk goede in dit opzigt niet zeer dienstig is, maar veeleer, hoewel de Schrijver dit zeker niet bedoeld heeft, der zelfmisleiding in de hand werkt.

Wat den vorm en stijl van dezen Roman aangaat, dezelve is niet kwaad, en laat zich met zeker gemak lezen, maar

[p. 405]

is niet bijzonder oorspronkelijk: men kan het denzelven aanzien, dat de Schrijver andere, vooral oudere Hollandsche Romans gelezen heeft. In de episodische brieven, die hier inkomen, van zekere Beatrix van Domperen, en Margaretha en Jochem Ronduit, herkent men eene navolging van dergelijke in de Romans van de Jufvrouwen bekker en deken, maar hier hangen zij door een' zeer lossen en breekbaren draad met de hoofdgeschiedenis zamen, steken bij het overige te zeer af, en konden zeer wel gemist worden. - Waarom er op den titel bijgevoegd is: in den smaak der Kleine Pligten, betuigt Rec. niet te begrijpen, want hij heeft geen de minste overeenkomst tusschen beide gevonden, noch naar stof noch naar vorm, dan dat beide in brieven zijn; maar hij is van oordeel, dat deze, ofschoon niet onverdienstelijk, echter in beide opzigten verre voor die eerste moeten achter staan.