Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

Ida van Zwabenstein, of de edele Napolitaan. Romantisch Verhaal uit het begin der zeventiende Eeuw. Te Amsterdam, bij P. Meijer Warnars. 1836. In gr. 8vo. 202 Bl. f 2-20.

Deze eersteling wordt door den Schrijver, die zich J.M.S. teekent, met veel bescheidenheid in het licht gezonden. Onder de ‘vitters, aan welke hij zich niet stoort,’ telle hij ons niet. Of wij behooren tot ‘de bevoegde beoordeelaars, wier raadgevingen hij zich in het vervolg zal ten nutte maken,’ mogen wij zelve niet beslissen. Wij hebben zijn geschrift gelezen, en het bepaaldelijk uit het oogpunt eener eerste proeve gelezen. Het verhaal toont eenen niet ongelukkigen aanleg. Het fonds van den Roman is belangwekkend genoeg, grenst nergens aan het ongeloofelijke, (helaas! ook in de bijna duivelsche boosheid niet, die hier voorkomt) en is toch genoeg boven het alledaagsche. Indien echter de Schrijver meer wil uitgeven, zouden wij hem het volgende in bedenking geven:

Vooreerst. Hij beproeve liever, zijn tooneel op vaderlandschen bodem te brengen. Het is hier in Duitschland. Dit vermindert al aanstonds het belang. En wij geven hem te eerder dien raad, omdat hij toont, zich in den tijd en op het tooneel zijner geschiedenis wel te kunnen verplaatsen. Wisten wij door de Voorrede niet, hier een oorspronkelijk stuk voor ons te hebben, wij zouden het werkje stellig houden voor eene vertaling uit het Hoogduitsch.

Voorts zij hij minder uitvoerig in het schilderen van zulke zwarte tooneelen en karakters, als hier het geval is. Wij worden bij herhaling verplaatst in een roovershol en op het kasteel van eenen wellusteling en dronkaard. Deze karakters

[p. 144]

zijn wel naar het leven geteekend; maar niet alles, wat natuurlijk is, voldoet daarom. Het is wel waar, dat juist hierdoor de edele en goede karakters beter uitkomen; maar daartoe is zulk eene uitvoerige schildering niet noodig.

Vervolgens zijn, naar onze meening, de gesprekken te dramatisch. Het laat zich uit de meeste medegedeelde gesprekken vermoeden, dat de Schrijver niet ongewoon is aan het vervaardigen van tooneelstukken. Dit blijkt b.v. uit aanwijzingen tusschen ( ) in gesprekken, als: (hij dronk), (ter zijde) en derg. Wij houden dat in een' Roman voor misstand. In het algemeen is de kunst van goed dialogiseren misschien het moeijelijkste gedeelte van het Romanschrijven. Rec., die in dit vak een paar keeren eene kleine proeve waagde, ondervond dit, en raadt aan allen, die in dit genre willen schrijven, de beoefening aan der Romans van spindler, die, naar zijn oordeel, in dit opzigt, het zelfs van walter scott winnen. De overgang van verhaal tot zamenspraak, en omgekeerd, moet zoo natuurlijk zijn, dat men ongevoelig van het eene op het andere kome. Wij kunnen dit hier niet verder ontwikkelen, en raden onzen Schrijver eindelijk, den asloop zijner geschiedenis beter te verbergen. Al vroeg b.v. was het ons duidelijk, dat francisco de zoon van montferri was. Bij eenige oefening is dit gebrek gemakkelijk te vermijden.

Gaarne zouden wij den Schrijver nog eene en andere bijzondere opmerking maken; maar de bovenstaande zijn de voornaamste, en wij moeten uit plaatsgebrek de pen nederleggen.