Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

[p. 544]

Twee Leerredenen over het Lijden van onzen Heiland, door Assuerus Doijer, A.L.M., Phil. Doctor, en Leeraar bij de Doopsgezinde Gemcente te Zwolle. Te Zwolle, bij H. Doijer. 1817. In gr. 8vo. Met de voorrede, 46 bl. f :-6-:

Deze leerredenen hebben veel eigenaardigs, hetwelk wij wel algemeener wenschten te zien, namelijk de kortheid en de populariteit.

De Eerw. doijer zegt in de voorrede, dat het hem toeschijnt, dat de leerredenen, die thans in ons vaderland in het openbaar worden uitgesproken, te lang zijn [ja, maar voorheen waren zij nog vrij wat langer], en geeft redenen voor de kortheid op, die allezins voldoende zijn. Rec. wenschte ook wel, dat korte leerredenen meer in zwang en gang waren. Alle stoffen zijn niet voor eenerlei behandeling vatbaar; maar er zijn er, waar zeer treffend een half uurtje over kan gesproken, maar die bedorven worden, zoodra er langer over moet gesproken worden, omdat dan door uitbreiden alle geest vervliegt. Maar wat zal de leeraar doen, die, en dat geenszins als eenigste prediker, bij eene gemeente staat, waar 't nu eenmaal gebruikelijk is, dat de eerdienst zijne twee volle uren moet houden? Er zijn nog maar al te veel hoorders, die de waarde met de el uitmeten, en al ligt eens zeggen zouden: ‘Do. maakt maar, dat hij er af komt’ en dergel. Ondertusschen, knappe godsdienstige redenaars moesten zich daar maar niet aan storen; zij moesten, om hunne rede hartig te houden, die nooit langer rekken, dan de inhoud gerekt wezen wilde, of hunne oogenblikkelijke stemming - en deze dient waarlijk niet het laatst in aanmerking genomen - dat medebragt. Zij konden tusschenbeiden eens wat langer prediken, wanneer zij er eens eene stof naar hadden, om, naar herderspligt, zoo veel doenlijk allen alles te worden; en de aanmerkingen zouden dan wel ophouden.

[p. 545]

Ten andere zijn deze leerredenen zoo eenvoudig en verstaanbaar, dat zij stichten moeten boven anderen, die misschien oratorisch prachtiger, en dus voor lieden zijn, die meer gestreeld dan gesticht willen wezen. Echter vinden wij ons gedrongen aan te merken, dat verhefsing zeer wel met populariteit bestaan kan; maar deze missen deze leerredenen geheelenal. Dit kan echter aangemerkt worden als een gevolg der jaren van den verdienstelijken doijer. Er komt immers ééns een tijdstip, dat de bloemen afvallen.

Deze twee leerredenen strekken tot eene inleiding in de behandeling der lijdenstoffen; de eerste over Matth. XXVI:51-54, en de tweede over Joann. XVIII:10, 11. De eerste betreft de voorzeggingen der Profeten, aangaande het lijden van den Messias; de andere de redenen, waarom de opperste Wijsheid gewild heeft, dat haar veelgeliefde Zoon een zoo groot lijden zoude verduren, en voor de zonden der menschen sterven. De eerste betoogt, dat Gods voorwetenschap van het lijden zijns Zoons de daad zijner vijanden niet noodzakelijk maakte; de tweede, dat God het lijden van zijnen Zoon heeft gewild en daarom toegelaten, ter verzoening der menschen met zichzelven, vermits zij niet van de droevige gevolgen der zonde konden verlost worden, ten zij zij ook van hare heerschappij door bekeering wierden ontheven. Jezus heeft dus de zondenvergeving verzegeld door zijnen dood en opstanding, welke de kroon en het hoosd van alle wonderen met regt wordt genoemd. Maar, om te kunnen opstaan, moest Hij in 't openbaar sterven. Ware Jezus niet gestorven, en dus ook niet weder opgestaan, dan zouden zondaars aan de mogelijkheid van de leer der opstandinge hebben kunnen twijfelen. De dood van Jezus moest, als zigtbaar voorbeeld der liefde tot God, zondaren tot bekeering trekken. Eindelijk moest de dood van Jezus, naar de behoefte des Joodschen volks en van die tijden, alle offeren voor eenwig doen ophouden.

Daar deze leerredenen zeer geschikt zijn, om een be-

[p. 546]

knopt en juist overzigt te leveren van het verband, waarin de dood van Jezus met onze zondenvergeving staat, zoo bedanken wij den Eerw. doijer, in naam van het godsdienstig publiek, hartelijk voor dezelve.