Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Anecdote van den vader van Buonaparte, door laatstgemelden zelf verhaald.

(Uit het Fransch.)

- - - Wij achten het wel der moeite waardig, alhier eene kleine Anecdote te vermelden, ons door buonaparte zelven verteld, en waarmede hij voorgaf te bewijzen, dat de Eerzucht erfelijk was in zijn geslacht, dat het eene eigenschap of een gebrek des bloeds was, hetwelk hij van zijne voorouders had, en dat hij diensvolgens zich niet kon weerhouden de wereld onderst boven te keeren. Hij verhaalde ons dan, dat zijn Vader (Zoon eens Procureurs te Ajaccio) gezonden werd naar eene stad in Italië, om aldaar zich in zijn vak te bekwamen. De bewoners des Eilands stonden bij zijne wederkomst zeer verbaasd, hem te zien landen met eene kabriolet, twee lakkeijen en een hardlooper. De Grootvader schreeuwde luid tegen eene weelde, tot dusverre onbekend in de familie. Hij beweerde al verder, dat eene kabriolet van geenerlei dienst kon zijn op een Eiland, alwaar naauwelijks eene halve mijl wegs gevonden werd, waarop men dezelve konde wagen. Alle vertoogen, evenwel, waren vruchteloos, en men was genoodzaakt geweld te bezigen; men joeg den looper en de lakkeijen weg, en deed de kabriolet verdwijnen. De Heer buonaparte, de Vader, werd ziek van verdriet over deze teleurstelling, zoodat men dacht dat hij 't zou besterven. Vijf-

[p. 804]

tien jaren daarna werd er een weg aangelegd van Ajaccio naar Bastia. De eerste maal dat de Heer buonaparte denzelven langs kwam, herinnerde hij zich aan den weelderigen toestel, door hem ten toon gespreid bij zijne wederkomst uit Italië; aan die kabriolet bovenal, die thans werklijk, langs dezen schoonen weg, overheerlijk zou henenrollen. De tranen bedauwden zijn gelaat, en hij riep uit: ‘Hemel! hoe grillig is niet de fortuin! Toen ik een kabriolet bezat, waren er geene wegen op dit verwenschte Eiland; tegenwoordig, nu er een weg is, heb ik geen kabriolet!’ - Inderdaad, den Zoon van zulk eenen Man paste het, Koning van Frankrijk te zijn; en kon men van hem redelijkerwijze niet vergen, zelfs daarbij zijne Eerzucht te bepalen!....

Maar die Eerzucht, wat heeft zij Frankrijk, wat Europa niet gekost! - Gedurende de dertien laatste jaren des staatkundigen bestaans van napoleon, kwam zij, volgens naaukeurige berekeningen, Frankrijk dagelijks te staan op 936 Burgers! En hoe ontzettend wordt die som vergroot, wanneer wij het volksverlies in aanmerking nemen van de onderscheidene Natiën, met welke wij in oorlog zijn geweest! Zoodat het geenszins vergroot is, te stellen, dat jaarlijks 10,00,000 of een millioen menschen, allen in den bloei eens levens, dat der Maatschappije in zoo velerlei opzigt kon nuttig zijn, het leven hebben verloren, ten gevolge van de onverzadelijke Eerzucht van één enkel Mensch!....