Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Dissertatio inauguralis Chirurgico Medica de Praecipuis Herniis Spuriis. Pro gradu Doctoratus publice defensa 17 Maji 1806. a Leonardo Popta S.F. Worcumi Frisiorum, Typis Is. Verwey expressa.

In deze welgeschrevene Akademische Verhandeling handelt de Schrijver over de zoogenaamde voornaamste valsche of onware Breuken, bepaalt zich in de Eerste Afdeeling tot de Waterbreuk (Hydrocele), en verdeelt dezelve in drie soorten; in het watergezwel van het celwijs weefsel des balzaks, in dat van de schederok der ballen, en in dat van de schederok der zaadstreng.

Over de eerste handelt hij in het Eerste Hoofdstuk, verdeelt dezelve in eene plaatselijke ziekte, die zich alleen tot den balzak bepaalt (idiopathica), en in zoodanig eene, welke met eene andere ziekelijke gesteldheid vergezeld gaat (symptomatica), van welke laatste hij twee waarnemingen, als voorbeelden, uit eene verbreking van de schederok van een der ballen en uit eene verscheuring van den pisweg ontsproten, mededeelt. De Schrijver geeft daarop de kenteekenen op, die zoo wel de idiopatische als symptomatische vergezellen, en besluit dit Eerste Hoofdstuk met een overzigt en bepaling der geneeswijze van beiden, daaronder uitwendig aangelegde geneesmiddelen en inkervingen (scarificationes) brengende.

In het Tweede Hoofdstuk bepaalt hij zich tot de Hy-

[p. 61]

drocele van de schederok der ballen, geeft derzelver kenteekenen en de wijze op, hoedanig zij van andere breuken kan onderscheiden worden, gaat daarna tot de voorzegging en geneeswijze over, dezelve in eene palliative en radicale verdeelende; tot de eerste brengt hij de aftapping, en met betrekking tot de tweede toetst hij die middelen, welke daartoe door onderscheidene Heelkundigen zijn aangeprezen.

Zij wordt dan verkregen,

1.	Door de doorsnijding in de lengte van de schederok.
2.	Door de uitroeijing van den geheelen zak.
3.	Door brandmiddelen.
4.	Door een seton.
5.	Door aanwending van eene turunde.
6.	Door inspuiting.

Bij de opgave van de wijze, op welke iedere methode in 't werk gesteld wordt, - iets, hetgeen de Schrijver zeer naauwkeurig volvoert, - onderzoekt hij de moeijelijkheden en nadeelen, aan welke iedere, naar zijn oordeel, op zich zelve onderhevig is; en Recensent voelt zich gedrongen, hierbij zijne aanmerkingen en gedachten mede te deelen.

Menigvuldig waren en zijn de verschillen der Heelkundigen omtrent de keuze der kunstbewerking ter volkomene genezing der hydrocele; dan in zoodanige, ja in alle Heelkundige gevallen, oordeelen wij, dat de aanwijzing van sommigen en de verklaring van anderen, met betrekking tot het gevaar en de moeijelijkheid, niets ter zake afdoen. Komt het in de Heelkunde niet vooral op eene zekere habitude aan? Neemt een handig Heelmeester niet wel eens het ongemak door zulk eene methode geheel weg, welke nogtans, bij eene naauwkeurige beschouwing, in geenen deele voor de beste te houden zij? Toont de Schrijver dezer Verhandeling zelf niet, dat iedere van de aangevoerde geneeswijzen ter radicale genezing hare nadeelen in hebbe? En wie zal beslissen, welke de beste van allen zij? Moet in zulke gevallen een beredeneerd onderzoek de keuze niet beslissen? En nu, dit in 't oog houdende, moeten wij, na een bedaard en onpartijdig onderzoek en overzigt naar en over de vooren nadeelen van iedere methode, besluiten, dat de geheele doorsnijding van de schederok, welke methode door den Schrijver van bladz. 28 tot 32 beschreven en onderzocht wordt, (schoon daarbij verklarende huicque opera-

[p. 62]

tione (operationi) in omni casu primas non esse dandas, (naar ons inzien, de veiligste en zekerste manier is, om de Waterbreuk radicaal te genezen; eene manier, op welke de kundige bell honderd vijf-en-zestig lijders gered heeft.

De Schrijver schijnt de methode met het seton (zoo wij wél lezen) boven alle andere te stellen, vooral dan, wanneer de Heelmeester zich verzekerd houden kan, dat de hydrocele van de schederok der ballen aanwezig is. Wij voor ons gelooven ook, dat deze operatie vooral in de eenvoudige en geenszins zamengestelde hydrocele in 't werk gesteld kan worden. Vooral ook dan zou zij met het grootste nut kunnen verrigt worden, wanneer men dat nadeel wegnemen kon, dat toch meestal plaats grijpt, hierin bestaande, dat 'er eene sterke verettering ontstaande, en de openingen met de snoer aangevuld zijnde, de stof alsdan geenen weg tot ontlasting vinden kan. En dit plaats grijpende, zal men dan niet, om dezelve eenen weg te baanen, tot eene geheele opening moeten besluiten? En nu, hoe weinig zal dan die methode verschillen van de doorsnijding zelve?

Dat de methode, welke zich tot de inspuiting bepaalt, zijne nadeelige gevolgen hebben kan, kunnen wij niet tegenspreken. Het is waar, dat, vooral wanneer het gebrek zamengesteld is, onberekenbare nadeelen en verwoestingen door dezelve kunnen worden veroorzaakt; maar de vraag is toch, of zij in eene eenvoudige hydrocele niet van zeer veel nut zijn kan, en of men in 't algemeen zeggen mag eam maximis premi difficultatibus (zie bladz. 68.) Recensent ten minsten, schoon voor de geheele doorsnijding zijnde, zag verschillende gelukkige radicale genezingen door de inspuiting met rooden wijn, en vernam uit geloofwaardige monden, dat daardoor in Hospitalen vele radicale genezingen waren bevorderd, zonder eenige nadeelige gevolgen.

Wat de overige methoden aangaat, stemmen wij volkomen in de bedenkingen van den Schrijver, die nu in het Derde Hoofdstuk over de hydrocele van de schederok van den funiculus spermaticus handelt, en zich tot de opgave van de ontleedkundige vergelijking van dien funiculus bij de Dieren met dien van den Mensch bepaalt, welke door den geleerden camper zoo keurig verrigt is; gaat daarop tot de beschrijving der ziekte zelve, hare oorzaken, kenteekenen, benevens tot die

[p. 63]

teekenen over, waardoor zij van andere breuken onderscheiden kan worden; en geeft daarna de middelen op, door welke men haar genezen kan, daartoe, naar ons inzien met grond, de doorsnijding in de lengte, als het radicale middel, aanprijzende.

In het Eerste Hoofdstuk van de Tweede Afdeeling bepaalt de Schrijver zich tot de beschouwing van de Vleeschbreuk (Sarcocele), geeft de verschillende gevoelens van onderscheidene Heelkundigen omtrent deze breuk op, en meent, volgens het Tweede Hoofdstuk, dat dezelve in drie soorten, in eene scirrheuse, cancreuse en sarcomateuse, verdeeld moet worden, van welke hij ieder in 't bijzonder de beschrijving en oorzaken opgeeft; terwijl hij eindelijk in het Derde Hoofdstuk de geneeswijze behandelt, in eene wegneming van den bal, bij de Heelkundigen onder den naam van castratie bekend, bestaande; zijne Verhandeling besluitende met eene Waarneming over eene gelukkige genezing eener Pisopstopping, uit eene kneuzing van den balzak, den bilnaad en penis ontstaan, en door eene doorboring van de pisblaas door den endeldarm, naar de methode van fleurant, hersteld^(*). Wij hadden gaarne gezien, dat de bekwame Schrijver daarbij de redenen opgegeven had, waarom hij, in dit geval, die methode boven die van mery, in den blaassteek boven de schaambeenderen bestaande, verkozen hebbe. Wij, voor ons, meenen de gegrondste redenen te hebben, om, na een onpartijdig onderzoek der aangevoerde bedenkingen van hun, die de methode van den eersten boven die van den laatsten verkiezen, en na eene bedaarde overweging van de tegenwerpingen, uit de waarnemingen van den Hoogleeraar bonn, tegen die van fleurant, in de meeste gevallen die van mery boven deze te stellen; vooral dan, wanneer 'er eene behoorlijke oprijzing van de pisblaas boven de schaambeensvereeniging plaats heeft. De redenen zelve op te geven, waarom wij die van mery boven die van fleurant stellen, laat ons bestek niet toe.

Wij prijzen de lezing dezer Akademische Verhandeling gerustelijk aan, en meenen dezelve eene plaats waardig naast de uitmuntende Verhandeling, over de Waterbreuk, van den beroemden bell.

(*) In het Nederduitsch door den Schrijver medegedeeld in het Mengelwerk der Letteroeff. voor 1800. No. II.