TS. Tijdschrift voor tijdschriftstudies. Jaargang 2012

[p. 223]

Tien vragen aan een tijdschriftstagiair

Stephanie Afrifa is student Algemene Cultuurwetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zij liep eerder dit jaar stage op de redactie van ZAM Magazine, een tijdschrift dat zich richt op kunst en cultuur in en uit Afrika.

1. hoe ben je aan je stage gekomen?

Ik ben per toeval bij ZAM Magazine terechtgekomen. Ik ontving een uitnodiging van de redactie om deel te nemen aan een brainstorm over de invulling van toekomstige ZAM-evenementen. Volgens de uitgever van ZAM voldeed ik aan het profiel van een leading cultural creative, iemand die de vinger aan de pols heeft van het Nederlandse en internationale culturele landschap. Zij hechtte waarde aan mijn stem, onder meer door mijn blog en mijn werkervaring in de mode-industrie en voor Stichting Museumnacht. Het toeval wilde dat ik zelf al geabonneerd was op het tijdschrift. Door mijn interesse in hedendaagse Afrikaanse kunst en de Afrikaanse diaspora zag ik ZAM als een platform waar ik na mijn studie zou kunnen werken. De uitnodiging voor de brainstorm vormde voor mij dan ook een aanleiding om te vragen naar een stageplaats.

2. wat is zam magazine?

ZAM Magazine is een onafhankelijk platform voor talent op het gebied van beeldende kunst, fotografie, journalistiek en design in en uit Afrika. Het platform bestaat uit een tijdschrift, website, online community en evenementen waar ZAM een kritisch, realistisch en divers beeld van Afrika presenteert. Het doel van het platform is om denkers en makers een podium te bieden en om een ontmoetingsplek te zijn voor een kritisch en nieuwsgierig publiek met verschillende achtergronden. Tijdens mijn stageperiode organiseerde ZAM bijvoorbeeld een avond in Pakhuis de Zwijger, waarop een aantal Afrikaanse journalisten werd geïnterviewd (onder andere via Skype) over een specifiek thema en ze in dialoog gingen met het publiek. Dit is een voorbeeld van ZAM als platform dat interactie stimuleert tussen creatievelingen en geïnteresseerden. Voordat ik aan mijn stage begon werd het tijdschrift in het Nederlands uitgegeven en bereikte het dus alleen lezers in Nederland en België. Daarom is in maart 2012 het eerste internationale tijdschrift gelanceerd, met Engels als voertaal. Nu wordt het blad verspreid over meerdere continenten.

[p. 224]

3. wat zijn de doelstellingen van zam magazine?

De filosofie achter ZAM is drieledig. Ten eerste wil het platform de belangstelling voor het Afrikaanse continent vergroten door de artistieke, culturele en sociale interactie tussen Afrika en het Westen te verbeteren, versterken en uit te breiden. Daarnaast is het doel het verstrekken van onafhankelijke, onbevooroordeelde, objectieve en veelzijdige perspectieven op Afrika die van hoge kwaliteit zijn. Het derde en laatste doel is het ondersteunen en aanmoedigen van opkomend Afrikaans talent in verschillende creatieve beroepen, zodat zij hun weg vinden naar een breder werkveld en een groter publiek.

4. wat is de doelgroep van het tijdschrift?

De doelgroep van ZAM Magazine is zeer omvangrijk. De lezers van het tijdschrift zijn zogenoemde cultural creatives. Dit zijn hoogopgeleide, kritische, creatieve personen die veel reizen en georiënteerd zijn op de grote steden. De lezers zijn voornamelijk afkomstig uit Nederland en België, maar sinds de lancering van de Engelse publicatie is dat uitgebreid naar de hele wereld. De interesses van ZAM-lezers zijn vooral gericht op de progressie en ontwikkeling in Afrika van uiteenlopende thema's die in de grote steden relevant zijn: kunst, cultuur, economie en politiek.

5. welke rol had jij als stagiar binnen de redactie?

Mijn stage begon op de dag van de internationale lancering van ZAM Magazine. Dit was zowel voor de redactie als voor mij het begin van een nieuw avontuur. Vanaf deze dag was het voor ons nog onbekend wat er op ons pad zou komen en welke werkwijze hier bij zou passen. Ik had dus geen vaste taken. We speelden in op de situaties die zich voordeden. De onderliggende rode draad was dat we samen het platform naar een hoger niveau zouden tillen: groter, breder, dynamisch, interactief en natuurlijk wereldwijd. Mijn taken waren dus vooral gericht op het uitbreiden van het netwerk en de promotie van ZAM in de breedste zin van het woord. Ik maakte bijvoorbeeld een overzicht van interessante exposities en culturele evenementen waarmee ZAM zou kunnen samenwerken. Vervolgens bedacht ik hoe ZAM zich op die festivals kon presenteren en voerde ik het uit. Ik werkte ook met het netwerk dat er al was. Ik schreef concepten voor samenwerkingen en creatieve producties met kunstenaars die de wereld, volgens ZAM, zeker zou moeten kennen. Er was een mooie balans tussen controle en overgave.

6. op welke manieren speelt zam magazine in op de digitale revolutie?

Het is essentieel om als tijdschrift ook digitaal toegankelijk te zijn. Het verder ontwikkelen van ZAM als een interactief, digitaal platform was één van de doelstellingen die synchroon liepen met de internationale ontwikkeling. Vooral in West-Afrika is het gebruik van iPhones en iPads ontzettend populair. Het creëren van een ZAM-app was daarom een belangrijke stap in het proces van continentale uitbreiding. Vanzelfsprekend is ZAM ook te vinden op de bekende sociale media-kanalen, zoals Facebook, Twitter en YouTube. Daarnaast kunnen lezers zich via de website abonneren op een digitale nieuwsbrief.

[p. 225]

7. wat heb je in je stage geleerd over het culturele tijdschrift als medium?

Mijn stage gaf mij een unieke kans om mee te maken hoe moeilijk het is om je als analoog, cultureel medium staande te houden in deze tijd, ongeacht kwaliteit, doelgroep of looptijd. Halverwege mijn stage werd duidelijk dat ZAM de productie van het tijdschrift niet kon voortzetten, omdat de inkomsten niet meer toereikend waren. ZAM is nu uit de gevarenzone, maar nog niet in staat de productie van het gedrukte tijdschrift te hervatten. ZAM is nog wel actief via de website en de Facebook-pagina. Dat het gedrukte tijdschrift moest verdwijnen ligt volgens mij vooral aan de overgang van analoog naar digitaal. Technologisering en digitalisering creëren middelen om alles sneller en makkelijker te maken. Een boek lees je op een e-reader en schrijven doe je op blogs. In tegenstelling tot fysieke tijdschriften kennen digitale uitingen geen geografische beperkingen en tegenwoordig ook geen leeftijdsbeperkingen meer.

In mijn ogen is ZAM Magazine een uniek tijdschrift, omdat het gericht is op een hele specifieke doelgroep die door velen wordt gezien als een lichtpuntje in de toekomst van zowel de economie als de kunsten. Africa is The Future is een slogan die ik vaak voorbij zie komen in de media. Er is geen directe concurrentie binnen het tijdschriftenveld. Daarom denk ik dat ZAM Magazine veel potentie heeft zich staande te houden op meerdere continenten. Het is echter voor alle tijdschriften die proberen te overleven in deze tijd belangrijk om een digitale positie te bepalen.

8. wat is het belangrijkste dat je in de stage hebt geleerd?

Het belangrijkste dat ik heb geleerd gaat eigenlijk over mezelf. In het eindgesprek met mijn stagebegeleidster reflecteerden we op mijn manier van werken. We hadden het erover op welke eigenschappen ik mij het best kan focussen om me verder te ontwikkelen. Zij concludeerde dat ik pragmatisch creatief ben. Volgens haar houdt dat in dat ik in staat ben om zweverige ideeën te vertalen in concrete plannen en dat ik daarbij zeer vindingrijk en inventief ben, omdat ik uiteenlopende connecties weet te leggen. Hier heb ik veel aan bij het uitvinden van wat ik wil en zou kunnen doen na mijn studie.

9. op welke tijdschriften ben je zelf geabonneerd?

Ik ben op geen enkel tijdschrift (meer) geabonneerd. Er zijn wel tijdschriften waarvan ik elke editie los aanschaf. Het zijn onder andere Wax Poetics, Apartamento Magazine en Nka Journal of Contemporary African Art (digitaal).

10. als je zelf een tijdschrift zou oprichten, wat voor blad zou dat dan zijn?

Het zou een tijdschrift zijn dat vergelijkbaar is met ZAM Magazine, maar dan zonder de zwaardere onderwerpen als politiek en economie. Ik denk dat ik mijn blad ook toegankelijker zou maken voor jongeren door een moderubriek toe te voegen en door meer in te gaan op muziek.