Trotwaer. Jaargang 2

[p. 16]

Tr. Riemersma: Ta de nekrology fan it skriuwersboun

De foarsitter fan it Skriuwersboun, de hear Jo Smit, hat yn in haedartikel yn de Noasdrip, húsorgaen fan it boun syn forwûndering deroer útsprutsen dat Trinus Riemersma, dy't mei de kêsten opsteld hat, gjin lid(mear)is fan it boun.

‘Hwerom is Trinus gjin lid? Wisten wy it mar. Ideologysk skeel kin der net wêze, hwant de tsien kêsten.... Mar boppedat, dan soe Trinus him dochs wolris dêroer ùtlitten hawwe. Mooglikheden genôch: in petear, in brief, in ynstjûrd stik, in artikel yn de Noasdrip, yn Trotwaer.....’

It is net wier dat ik de kêsten mei opsteld haw. Jo Smit hat se allinnne opsteld en de oare kommisje-fan-tariedingsleden, hwêrûnder myn persoan, binne dêr hielendal akkoard mei gien, lykas ek de oprjochtingsgearkomst dy kêsten op in pear dinkjes nei(konkubinaet en sa) oernaem. Mar: oan'e ein fan'e oprjochtingsgearkomst kamen J.J. Bylsma en ik ta de ûntdekking dat der in kêst forgetten wie, dêr't sokssahwat ynstean moast as: in tal fan safolle leden hat it foech in ledegearkomste út to skriuwen. It doe al keazen bistjûr soe soargje dat dy kêst der ynkaem, mar salang't ik lid west haw, is dy kêst der net kommen. Hie dy kêst der west, dan hie ik grif in pear ûntofreden meistanners socht om in gearkomst to bilizzen. Fréégje om in gearkomst woe ik net, dêrom bleau my oars neat as bitankjen oer.

It is net wier dat ik my der noait oer útlitten haw hwerom't ik as lid bitanke haw: ik haw der in brief oer skreaun oan'e sekretaresse, mefr. Postma-Stolk.

Om krekt to wêzen: ik hie de pest yn op it bounsbistjûr en haw yn in ienrigelige brief myn lidmaetskip opsein. Ik tocht: se witte sels wol hoe sleau at se binne, dus dat hoech ik net to sizzen. In wike of fjouwer, seis letter krige ik fan Smit in brief dêr't û.o. ynstie dat it hwat frjemd wie dat ik gjin redenen foar myn bitankjen neamd hie.

[p. 17]

Doe haw ik in brief oan'e skriuwer(frl) stjûrd hweryn't in stik of hwat redenen neamd waerden. Ik haw op dy brief in persoanlik antwurd fan Ria Postma krigen. Dêr hie ik neat oan, mar it biwiist al dat myn brief toplak kommen is. As mefrou Postma dy brief fan my letter weigriemd of weistoppe hat, yn alle gefallen net oan'e oare bistjûrsleden foarlein hat, kin net yn myn sûnde register skreaun wurde.

Mar hawar, as Smit net wit hwerom't ik gjin lid bin fan it boun, en it al graech witte wol, sjoen syn haedartikel, dan sil ik it hjir wol sizze. In part fan hwat ik hjirûnder skriuw, hat yn myn twadde brief oan it Skriuwersboun stien, mar ik wit net krekt mear hwat. Mar miskien hat mefr. Postma dy brief fan my noch wol yn't argyf, hwa wit.

1. De foarsitter fan it boun skreau forline jier om distyd in ôfgryslik formalistysk stik oer it al/net takennen fan'e GJ-priis oan Operaesje Fers, hweryn't er him hielendal konformearre oan it bislút fan Piter van der Mark om de priis net ta to kennen. Dat, wylst Smit wist dat Van der Mark neat foar OF fielde - pas doe't de stêd Ljouwert subsydzje joech, woe (lês koe) hy it ek dwaen (en net oer '68 hwat oan Van der Zwaag tasein wie mar pas yn '79) - en him efter de wettelike bihinderingen om de priis ta to kennen forskûle. Van der Mark hie bêst foarstelle kinnen om OF in ekstra subsydzje fan f1500, fan f1000 of byneed fan f500 ta to kennen as pleister op de woune dy't troch de wettelike foarskriften tabrocht wie. Van der Mark hat neat dien en Smit wie dat mei him iens.

(Daniël Daen hat yn it earste Trotwaersupplemint Smit ûnderholden oer dy syn formalisme by de GJ-priis yn '69 en syn soepelheit hwer't it foarskriften oanbilanget by de Relyprizen yn '70. Ik bin nijsgjirrich nei Smit syn antwurd). Ik haw letter heard - mar ik wit noait mear fan hwa - dat oare bistjûrsleden distansjerren har hwat fan Smit syn artikel, en der waerd sein: Nou ja, dit wie mar in persoanlike miening fan Smit, en it stie ek net echt yn it bounsblêd, mar op in los ynlizfeltsje.

Sokke ekskuzes hearre yn it skythús.

[p. 18]

Dat it stik fan Smit op in los ynlizfeltsje forskynde, docht net ta de saek, it siet by it hounsorgaen ynteard (grif om't it bledtsje al fol - en ôfprinte wie op dat stuit).

As oare (bistjûrs)leden mienden dat se har net konformearje koene oan'e miening fan Smit, hienen se har, bygelyks yn it folgjende Noasdripke, distansearje moatten fan dat artikel. Dat is net bard. Dus Smit syn miening is in bistjûrsen bounsmiening.

2. Foardat Deputearre Steaten bikind makken dat de GJ-priis net takend en útrikt wurde soe, hat der tusken it Provinsjehûs en de redaksje fan de L.C. telefoanysk oerliz pleats hawn. Ik ha dat - nei myn bitinken - oan it bistjûr fan it Skriuwersboun skreaun. Neffens my lei en leit it op'e wei fan it bounsbistjûr sokke núvere dingen presiis ùt to sykjen en oan't ljocht to bringen. Hat it bistjûr dat dien? Né, likeminas se hwat dogge oan to siik rekke manuskript fan har iennichst earelid.

3. De Trotwaerredaksje wie fan miening dat OF dan mar in pseudo GJ-priis ha moast, en hy (de redaksje) frege it Skriuwersboun nei de útrikking op'e lange piip in lyts feestje of in noflike gearsit to organisearjen.

Hwat andere it Skriuwersboun? Dat wolle wy net, hwant wy binne it mei D.S. iens dat OF de GJ-priis net ha moat, en dus wolle wy hoe dan ek net meiwurkje oan in pseudo GJ-útrikking? Né, it bistjûr skreau it neifolgjende lullige briefke, hweryn't û.o. stie:

Achte Hearen,
It bistjûr wie ienriedich fan bitinken:
dat der njonken de GJ-priis net noch in GJ-priis bistiet,
dat it skriuwersboun net in ynstelling is foar it organisearjen fan feesten foar tredden.
1 oktober 1969
w.t. Jo Smit

[p. 19]

Letter skreau Smit my dat it boun hie wol in pear ôffurdigen nei de pseudo-útrikking stjûrd. En it is wier:

Berber van der Geest en Sibe van der Meer stiene tusken it publyk. En binne dêr stean bleaun. D.w.s. se binne net nei de OF-mannen tastapt om har echte of har pseudo lokwinsken oan to bieden. Se hawwe der allinne mar stien to sjen. En oft dat stean en sjen privé of yn opdracht fan it boun barde, koe gjin OF-man of -fan noch Piter van der Mark-fan útmeitsje.

4. De útjowers kundigen forline simmer oan dat se soenen folslein ophâlde mei it útjaen fan boeken foar eigen risiko as der in yngripende staveringsforoaring kaem.

Hat dat ultimatum foar it Skriuwersboun reden west in gearkomst to bilizzen? Né. Hat it bistjûr yn dizzen de bilangen fan 'e skriuwers bihertige? Ik soe lige as ik ja sei.

5. Yn 'e neisimmer fan forline jier stjûrden Brattinga, Van der Zwaag en ik in petearstik oer in koperative útjowerij de wrâld yn. Ik leau dat it Skriuwersboun it ús kwea nommen hat dat wy ús (eigentlik Teije syn âld) plan net earst yn bounsformidden delleine.

Dat kwea-nimmen is ûnbigryplik: sjoch punt 4 hjirboppe. Hwerom soenen wy ús plan oan in amorf bistjûr foarlizze. Wy woene aksje.

Nammers, it Skriuwersboun hie net iens yn'e gaten dat der hwat mis wie yn'e útjowerswrâld en it fielde der neat foar om oer in koperative útjowerij to praten. De moarns fan'e 4de oktober 1969 belle mefrou Postma Geart van der Zwaag op om mei to dielen dat it Skriuwersboun net meidwaen soe oan it petear oer in koperative útjowerij dat de trije inisjatyfnimmers dy deis yn'e Klanderij mei bilanghawwenden hâlde soenen. Der hie in brief oer skreaun wurde sillen, sei mefrou Postma, mar dat wie der by bleaun. Doe't Van der Zwaag sei dat er dy brief dochs noch wol graech ha woe moast der earst yn it bistjûr oer praet wurde, neffens mefrou Postma.

[p. 20]

Dat oerliz hat grif telefoanysk pleats hawn, hwant in pear dagen letter krige Van der Zwaag neikommende brief:

ria postma - stolk
hurdegryp
Sekr. Skriuwersboun
4-10-69
Achte Hearen,
By dizze moat ik jimme skriuwe dat it bistjûr fan it Skriuwersboun yn earste ynstânsje noch net foar jimme plannen, oangeande it ûnderwerp Koperative Utjowerij, fielt.
Mei freonlike groetnis, w.t. Ria Postna - Stolk.

Tonearsten net.

Wy hâlde alle plannen op it fjûr, mar baerne ús de fingers net. Wurdt it hwat mei de KU, dan kinne wy altyd bydraeije, wurdt it neat, dan ha wy ús net blamearre.

Letter skreau Smit my yn'e al neamde persoanlike brief dat Rink van der Velde hie as fortsjintwurdiger fan it Skriuwersboun de gearkomst fan 4 okt. '69 oer in koperative útjowerij bywenne. Doe briek my de klomp wer.

(It wie net in nije klomp, foar hwa't it yntresjerret, hy wie alris earder brutsen en wer kramme. Jo moatte jou klompen hjirre forhipte faek kramje litte).

Wy hienen al genôch lijen om Van der Velde hawn. Healwei de gearkomst 4e roun er al fuort om mei syn frou to winkeljen, en hwat der letter troch de fierderpetearjenden bisletten waerd, kaem sadwaende net mear yn syn L.C. - forslach t stean. Hy bisleat syn artikeltsje mei de persoanlike miening dat der to Koartehimmen marris oer de útjowerij praet wurde moast. Hawar, it is Van der Zwaag slagge it echte forslach hweryn't de oansteande oprjochting fan'e KU oankundige waerd, dochs noch yn'e L.C. opnommen to krijen.

[p. 21]

As Van der Velde it Skriuwersboun wier fortsjinwurdige hat, hat er it bistjûr derfan grif ek in heal forslach útbrocht.

Mar hwerom hat er noait sein dat er it Skriuwersboun fortsjintwurdige? Wist er dat net? En as er it wol wist, hwerom wist Ria Postma it dan net? Of is der foar 4 okt, '69 noait oer in ôffurdiging praet, mar hat it bistjûr (Jo Smit allinne) fjouwer wike letter bisletten om Van der Velde dy't de gearkomste, as journalist, dochs al bywenne hie, mei weromwurkjende krêft ta fortsjintwurdiger fan it boun to bombardearjen?

Jawis, in ôfgryslik lullige saek.

Mar dêrom!

6. Yn 'e oprjochtingsgearkomste fan it Skriuwersboun wie al praet oer it boekefeest to Drachten. Wy woenen der net wer om twa ûre útstjûrd wurde. Dat soe oars.

Hwat is der fan op 'e hispel kommen? Fjirtjin dagen foar it boekebal waerd J.J. Bylsma frege in skriuwersorkestje gear to stallen. Bylsma bitanke foar de eare, en gelyk hied er: hwa koe soks yn twa wike noch foarinoar krije? De iennige attraksje fan it skriuwersfeest-nije-styl hat neffens hearren sizzen in grammefoan west.

7. De Haan, G. Abma en dyen hawwe wakker oan 't donderjeijen we west mei de Kultuerried. Ik seach fan 't maityd net folle heil yn it bistoarmjen fan dy fêsting, en ik haw dat skreaun. It Skriuwersboun hie grif ek net folle fidúsje yn 'e ‘kréativelingen’, hwant it hat him stil holden, en net, lykas in Skriuwersboun foeget, meipeteare oer kulturele, yn kazu literaire, saken.

Of moat men dat swijen oars útlizze? Hat it Skriuwersboun tocht, lykas by it oprjochtsjen fan 'e KU: earst marris sjen hwat it wurdt?

It claimen nou fan twa sitten yn 'e Kultuerried liket in soad op profitearjen fan oarmans arbeid.

Tsjonge, wie it Skriuwersboun allang fan doel twa sitten to easkjen? Hwerom wurdt dat dan nou pas buorkundich makke?

Hwerom hat it Skriuwersboun net fan it bigjin ôf mei De Haan c.s. pe teare, harsenskrabbe en donderjage?

Moast de kat earst wer út 'e beam?

[p. 22]

8. (In biskuldiging dy't ek in selsbiskuldiging is, en dêrom lêst neamd wurdt.)

Elkenien kin lid wurde fan it Skriuwersboun as er ré is f 25, - jiers to biteljen. Dêr bin ik mei akkoart gien, en dat hat goed stom west.

Fansels, ik tocht: de minsken dêr't je neat mei kinne, de slûgen en sleauwen, dy sille út harsels wol weibliuwe. Mar dat is oars roun.

It Skriuwersboun ballotearret net. Dat wol sizze dat it ál ballotearret. It stjit nammentlik dy minsken ôf dy't wol ballotearje wolle.

It feit dat Smit my freget mei krityk op it Skriuwersboun to kommen, is al tekenjend: de tachtich (ja nou?) leden hawwe gjin inkele krityk en binne ek net bysteat harsels to sjen troch de eagen fan bûtensteanders.

Mar: oer de deaden neat as goeds.

It is jimme skuld net dat ik gjin lid bin, it is myn eigen skuld. Mei in skynhillich gesicht haw ik akkoart sein: net ballotearje, mei yn myn efterholle de gedachte: de kloaten en sekken (dit is kwetsend bidoeld) bliuwe wol wei. Mar ik haw myn lean krigen: ik ha my der sels útballotearre.

Neiskrift:

My wurdt krekt meidield dat it Skriuwersboun net allinne kloaten en sekken (koartsein kloatsekken), mar ek alde taerten en preuten ûnder syn leden telt. Jezus!

Tr. Riemersma.