Trotwaer. Jaargang 1

[p. 174]

R.R. van der Leest / Trektocht

- Dit is Pim, sei Thomas.

- O, sei Benny.

Pim hie in greate holle en seare eagen. Hy wie lytser as Benny sels, mar like folle âlder.

- Pim wol graech mei, sei Thomas.

Benny suchte. Hy hie wolris heard dat men noait mei trije in tocht meitsje moast. Dan bleau der altiten ien oer.

- Hoe âld bist?, frege er.

- Fjirtjin, andere Pim.

- 't Kin krekt, sei Thomas.

Ja, it koe krekt. Foar de jeugdherbergen moast men fjirtjin wêze.

- Bist lid?, woe Benny witte.

Pim wist daliks hwat er bidoelde. - Né, mar ik kin 't wurde.

Benny wivele. - As Pim der by komt, kinne wy better mei ús fjouweren gean, stelde er út.

- Oké, sei Thomas, wytstou ien?

- Né.

- Gjalt miskien?

- Dy mei net.

- Douwe dan.

- Dy is noch mar trettjin.

Pim die in taest yn 'e bûse en brocht in stikmannich losse sigaretten foar it ljocht.

Hy socht de skjinste út en hold dy Benny foar. - Sigaret?

Benny knikte. Efkes letter stiene se alle trije to paffen.

- Mei Pim mei?, frege Thomas, nei't er út beide noasters in reekplom fan komsa blazen hie.

- Wy hiene eins togearre al ôfpraet, sei Benny noch.

- Pim is myn freon, sei Thomas

Benny skoude mei de tosken in triedtsje tabak fan syn tongpunt ôf.

[p. 175]

Hy hold it even tusken de lippen en spuide it doe út. - Fuort dan mar, sei er.

Twa moanne letter setten se ôf. Thomas helle Benny ôf en togearre fytsten se nei Pim ta. Dy stie al op de stoepe to wachtsjen.

- Jim binne let.

- Ik hie myn krintepofkes forgetten, sei Thomas.

Ut de steech kaem in lange bleke man mei in spiksplinternije fyts.

- Forgemy, rôp Benny út.

- Ik ha it seal noch even bysteld, sei de man.

Pim gyng op de fyts sitten. Sa is 't prima, heit.

Syn mem kaem der ek by stean. - Dach jonge, foarsichtich wêze, hear!

- Daach!

- Doech!

Swaeijend mei de earms en lûd beljend fytsten se om de hoeke.

Se fytsten yn 'e wyn op oer de Ofslútdyk. It michjeguod waeide har yn 'e eagen en plakte oan har switterige wangen. Se skrepten om foar seizen yn Schoorl to wêzen. Dan bigoun it jounsmiel. Se kamen foar de tichte doar en moasten wachtsje. Se wiene trije ûren to bitiid.

De jeugdherberch wie in âld bunker. Hy stie yn in kûm op it heechste punt fan in steile heuvel. Om fjouwer ûre mochten se der yn en se wosken har omraek. Thomas liet in potsje brillantine falle en de flier waerd sa glêd as in iisbaen. Nei it iten moasten se omwaskje, har earste korvé. Se seine ‘menear’ en ‘mefrou’ tsjin de âlden fan de jeugdherberch, ‘vader’ en ‘moeder’ foune se sa nuver en ‘heit’ en ‘mem’ wie al hielendal healwiis. Doe't it sjongen en it folksdounsjen bigoun, sieten se it spul in skoftsje ûnwennich oan to sjen.

- Kom mei, wy gean nei sé, sei Thomas.

Swijend rounen se troch de dunen. It foel ôf, earst in ûre letter stiene se op it strân. Se moasten hast fuortendaliks werom, om tsien ûre gyng de jeugdherberch ticht.

In pear dagen letter wiene se yn Amsterdam.

Pim lei op syn bêd en stoarre nei it plafond. Thomas joech in stomp ûnder tsjin it matras, dat hy krige in skok.

- Kom jong, op nei it hurdfytsen!

Pim bleau lizzen en seach mar nei it plafond.

[p. 176]

- Sjit nou op, it bigjint healwei achten al. Hurdfytsen achter motors!

- Gjin sin, sei Pim.

- Hwerom net?

- 'k Bin wurch.

- Hear him, sei Benny, hy is wurch.

- Ik bliuw hjir, gean jim mar.

- Spulbrekker, sei Thomas.

Hy en Benny gyngen mei de tram nei it Olimpysk Stadion. Se krigen in steanplak, koartby de balustrade yn de bocht. Dêr roun de baen hiel skeef, de fytskes flitsten ticht by har lâns. Doe't it stayerjen bigoun, floepten de ljochten oan.

- Wy moatte fuort, warskôge Benny.

- Noch eventsjes, sei Thomas. - It moaiste bigjint pas.

It knetterjen fan de motors toete yn har earen, de hite reek sloech har yn it gesicht. As de iene stayer oer de oare hinne woe en beide mannen mei de kop tusken de skouders neist inoar leine, raesden de jonges mei. En se gyngen earst fuort doe't de hûndert kilometer forriden wie.

Healwei tolven stiene se foar de jeugdherbech en skellen oan. De doar waerd net iepen makke, se seagen gjin ljocht brânnen. Se skellen nochris, lang en fûl. Der barde neat.

- Wy kinne wol by it Leger des Heils sliepe, stelde Thomas út. - Ik wit hwer't it is.

- Noch ien kear prebearje, sei Benny.

Dizkear die de baes iepen. - Foar hwat, heart hwat, sei er, moarnier alle jongessliepsealen oanfeije.

Doe't Benny by syn bêd kaem, skynde er even mei de bûslampe op Pim dy't boppe him lei. Pim slepte net, hy stoarre noch nei it plafond.

- Bist noch wekker?, lústere Benny.

Pim sei neat.

- Hast op ús wachte?

Pim knikte.

- Hwat hastou dien?

Ynienen sprongen de triennen yn Pim syn eagen.

- Hwat is der oan?, frege Benny.

- Neat! Rimpen draeide Pim him de rêch ta.

Nei Amsterdam sloech it waer om. Elke dei reinde it en se bisochten tusken de buijen troch sa folle mooglik kilometers by inoar to

[p. 177]

fytsen. Mar meastentiids kamen se dweiltrochwiet yn de jeugdherbergen oan.

Jouns damden se hwat, of gyngen nei in bioskoop of automaet. Se kamen al gau krap by kas to sitten en se koene net oan it jild komme dat ornearre wie foar de jeugdherbergen dêr't se noch hinne moasten. Underweis dronken se al lang gjin sûkelademolke mear, sels gewoane molke koe der net mear ôf. Se dronken sûpe. En it middeisbrochje sloegen se faek oer.

Pim wie stil en ôfwêzich, syn eagen waerden mei de dei reader en searder. As se fytsten woe er altiten allinnich efteroan ride.

Sa kamen se yn Elst by Rhenen. De jeugdherberchbaes ried op syn motorfyts by de barakken lâns en brocht de post. Foar Pim wie der in kaert fan syn âlden by. Doe't it iten dien wie, sette er fuortendaliks nei de sliepseal en kaem net werom. Op it lêst gyngen Benny en Thomas nei him ta. Hy hie krekt syn hiele bêd ûnder koarre.

- Bist mislik?, frege Thomas.

- Net mear, andere Pim.

- Bist siik? Sille wy in dokter helje?

- Hoecht net, sei Pim.

Se bihimmelen de bringst sa goed as se koene. Der wie net folle mear fan to sjen, mar de sûre lucht bleau hingjen.

- Lit my nou mar, sei Pim.

Se lieten him lizze en bigounen yn it deiforbliuw út earmoed mar wer in potsje to damjen.

Benny seach op. - Hwat soe er ha?

Thomas loek oan 'e skouders. - 'k Wit net. Hy wol neat sizze.

- Hy kin net fan hûs tink.

- Ik sil wolris mei him prate.

- Hy forpest it foar ús.

- Pûster!, rôp Thomas.

- Netwier!

- Wolwier! Sjoch mar.

Thomas krige in houtsje fan it boerd, hold it yn 'e hichte en liet it yn it bakje falle.

Pim sei de oare deis gjin stom wurd en jouns yn Beek koarre er wer syn bêd ûnder. Se fregen it him. - Wolst nei hûs ta?

Pim biet op de lippen en knikte.

- Oké, moarn sette wy dy yn Nijmegen op de trein, sei Thomas koart.

[p. 178]

It spielde. Se seagen de trein nei dy't mei Pim fuort ried. Hy hinge út it finster en swaeide. Hwat sleau swaeiden se werom. Se dangelen noch in skoft op it perron om. Doe't de bui oer wie, krigen se har fytsen dy't foar it stasjon stiene en stapten op.

Se fytsten net sa hurd as oars. Se fielden har leech en kâld fan binnen. Yn Gennep kochten se in kop sop. Dat kwikkere har even op, mar doe't se wer op 'e fyts sieten, fornamen se net mear dat se hwat hawn hiene. Boppedat bigoun it wer to reinen. Har sokken waerden wiet en starichoan fielden se it wetter yn har skuon sipeljen. De boksen fan har khakibroeken plakten oan knibbels en billen. Har striehuodden dy't se tsjin de sinne kocht hiene, hongen slop en suterich oer har plassen.

Se stapten ôf en gyngen oan 'e kant fan de dyk stean to liftsjen. Hieltiten as der in auto foarby kaem, diene se in stap tobek om net in bats modderwetter yn it gesicht to krijen. Se hiene fytsen by har, dat persoaneweinen stopten net. Mar ek lege frachtauto's sûzen har foarby.

Einlings en to'n lêsten swaeide in truck mei oplizzer de barm yn en bleau mei in sucht stean. Se rounen der mei de fytsen op ta. De sjofeur draeide it rút del.

- Hwerhinne jonges?

- Maastricht, seine se tagelyk.

- As it nou Helmond wie. Maastricht kom ik net. Sorry jonges, hwat dogge jim yn dit rotwaer.

Hy draeide it rút wer omheech en ried fuort. Thomas en Benny stapten op en fytsten fierder. In kertier letter krige Thomas in lekke bân. It wie gelokkich it fentyl, dat se hoegden net to plakken. Klûmsk riden se troch de lege strjitten fan Venlo. Yn de winkels wiene de lampen oan. Noch 71 kilometer. Foarby Tegelen kamen se wer op in keal stik dyk.

- Ik ha myn nocht, sei Benny ynienen. - Dou?

- Ik ek, sei Thomas.

Benny wie even stil. Doe frege er: - Sille wy ek op 'e trein stappe?

- Nei hûs?

- Hwat oars?

- Ha wy der noch genôch sinten foar?

- Jawis.

- 't Is eins wol skande. Wy binne nou al sa fier.

- Lit ús der dan om opsmite.

- Goed idé.

[p. 179]

Se stapten ôf en Thomas djippe in goune út syn beurs. - Kop of liuw? - Kop is mei de trein nei hûs, sei Benny.

Thomas smiet it jildstik heech op. Se bûgden har der oer hinne. Kop lei boppe. Thomas suchte, Benny slokte. Se stiene in hiel skoft stil foar har út to sjen. Yn'e fierte hearden se toetsjen. Even letter seagen se tusken it beamkeguod troch in forljochte trein nei it noarden riden. Doe't se it ratteljen fan de tsjillen net mear hearre koene, waerd de stilte noch djipper.

Benny slokte wer. Syn stim trille mar amper doe't er sei: - Smyt nochris op.

Thomas forweegde him as kaem er út in fordôving. Hy lei syn hân even op it skouder fan Benny. - It hoecht al net mear, sei er wylst er syn fyts krige. - Kom, wy moatte fierder.