Tirade. Jaargang 19 (nrs. 201-210)

[p. 474]

K. Schippers
Zeven gedichten

Liefdesgedicht

Jij hebt de dingen niet nodig
om te kunnen zien

De dingen hebben jou nodig
om gezien te kunnen worden

[p. 475]

La longueur de ce poëme
(fragment)

Some or more words in German.
Die gleiche Aussage im Englischen.

Als je die twee teksten
een voor een hoort
weet je niet meteen
welke langer is.

Maar de lengte van
typografische taal
is met een lineaal
onmiddellijk meetbaar.

Weddenschappen als
bij windhonden- en paarderennen:
welke gesproken tekst,
indien vermeld op papier,
is het langst, het kortst?

Ook wedden over de ruimte
die in een het Nederlands
gepubliceerde betekenis
in andere talen
- verzorgd door beëdigde vertalers -
op papier inneemt.

[p. 476]

 

Eindelijk werk voor de bookmakers

 

der universele grammatica.

 

 

 

Wedden over tijd -

 

dezelfde tekst in Chinees,

 

Frans, Arabisch, Engels en Duits

 

op papier:

 

hoeveel minuten, seconden

 

vraagt de declamatie?

 

 

 

Dit koppelen aan het nut

 

om een bepaalde tekst

 

in tijd of op papier

 

lang of kort te houden.

 

 

 

De regels van alle wereldtalen

 

kennen en zo beslissen

 

voor je iets zegt of schrijft

 

van welke taal je

 

gebruik wilt maken.

 

 

 

Dat afhankelijk van een keus:

 

short to be quick,

 

lang om misschien indruk te maken.

 

 

 

Vertaling van deze complete betekenis

 

geven op verzoek van

 

mensen die deze taal

 

niet kunnen lezen.

[p. 477]

Only paper is English

Papier
(is Duits)

Papier
(c'est hollandais)

Papier
(ist französisch)

[p. 478]

Verblijfplaats onbekend

Het dier wacht niet. Het springt
als het een hert is over gedoornde
struiken, maar het heeft geenszins
het idee dat er tijd zit tussen de sprong
en de gedachte aan die sprong.
‘Wij zijn het die dat soms denken.

En als hetzelfde dier geen hert maar
een konijn is, zit het soms stil alsof
het wacht. Toch is het eerder omdat wij even
geen gebeurtenis met het konijn kunnen
verbinden. Zitten is meestal niet voldoende.
Dat moet aangevuld worden.

Met wat? Schaduw van boom, aanwezigheid
van lunch, schaduw van jager, vos, fret of
geweer, als er maar iets is, dan zijn
we tevreden. Zo stil bestaat niets. Gewend
aan actie, aan iets wat afwijkt van een plaat,
willen we desnoods een prent, waarop een
hert of een konijn net zo gereed is, maar
dan thuis aan de muur. Binnen de lijst
zit het dier voor ons klem. Indien afgebeeld
slinkt onze zin naar meeslepende verhalen.

[p. 479]

 

Wat mooi! Net echt! Misschien niet eens naar

 

het leven getekend. Buiten bestaan geen prenten.

 

Als hetzelfde dier daarom een vogel is, komt hij

 

ons pas echt tegemoet in een duikvlucht of

 

klapwiekend over het water. Hij maakt zijn

 

verhaal, zodat hij past in hymnes, oden en

 

nursery rhymes. Eerst vlucht, dan typografie.

 

 

 

Dit is taal uit het rijk der dieren. Laadt hen

 

op tot fabels, zoals dat wel gebeurd is. Of zoek

 

een andere doos waarin we hert, vogel of konijn

 

kunnen verpakken. De ogen blauw? Poten gehoefd?

 

Oh, ah... graag meer zodat we het kunnen verdragen.

 

Is het angstig? Zeldzaam hier? Schrammen, littekens?

 

 

 

Ons koninkrijk voor een verhaal. En met die doos

 

van sprong, vertakt gewei, dus oud, ogen lichtbruin,

 

schram, oor of hoef hebben we het even. De doos

 

verkleurt onder onze ogen. En als hetzelfde dier

 

een mol is, moet het maar niet boven de grond komen.

 

Dreiging van dood? Vernederende achterklap?

 

 

 

Dat niet alleen. Als het veld leeg is, willen we

 

een dier. Daar is de mol. Geen bril, geen jas. Nooit

 

genoeg trucs om van zijn komst een show te maken.

 

Geen grap, geen kleur. Geen pirouette. Het doek

 

zakt voor hij iets heeft gedaan.

[p. 480]

Emballage

Het lezen van een zin
Projectie van een zin
De tijd bepaalt de snelheid van het lezen

Projectie van een woord:
ogen bewegen minder

Projectie van een letter:
ogen bewegen nog minder

Letter als kleur bij voorbeeld
a-rood
b-blauw

Zo kleuren achter elkaar
om een zin te vormen

Zo lees-kijk je de taal

Projectie wordt versneld
Betekenis glipt weg

Zo zie je de taal

[p. 481]

 

Zo wordt betekenis esthetiek

 

 

 

Zo is de taal ruimte en kleur en tijd

 

 

 

Snelheid vertragen:

 

fractie van taal komt ook

 

in betekenis terug

 

 

 

Woorden verpakt

 

in kleur en tijd

[p. 482]

Wit

Het wit tussen regels
Ook het wit tussen woorden

Dat is iets anders dan
‘daar staat niets’
of
‘daar gebeurt niets’

Wit wordt gezien
omdat het op papier
niet alleen is

Vergezeld wit geeft richting aan ogen
Richting lijkt er ook altijd
te zijn als je gewoon
om je heen kijkt: toch hoeft
er niet speciaal iets te gebeuren

Dat is het verschil met papier:
zolang er wit is
volgen er meestal wel
scenes of gebeurtenissen

Wit is een oude meester

[p. 483]

Zonder titel IV

Als een kunstenaar
werk maakt met Engelse
maar soms ook Franse titels
hoe moet een schilderij,
een object of een etc.
dan in de catalogus
vermeld worden als
het geen naam heeft?

Untitled?
Sans titre?