Tirade. Jaargang 4 (nrs. 37-48)
(1960)– [tijdschrift] Tirade–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 183]
| |
vervolg van pag. 164duidelijk te maken. Thomas, blz. 44: ‘tomtit twitter from the bird-ounced boughs’ (mezengesjirp van de vogelzware takken) is in Claus, blz. 47: ‘het gesjirp van pimpelmezen in de takken, boordevol met vogels’. Deze vertaling vernielt het rhythme en introduceert bovendien een valse beeldspraak waar Dylan Thomas van zou rillen. In de hoop dat bovenstaande voorbeelden duidelijk genoeg spreken met betrekking tot interpunctie, beeldvorming en rhythme zal ik nu overgaan tot het aantonen van grovere fouten. Voor de belangstellende lezer ligt er bij mij een lijst met bijna honderd (100) aperte vertaalfouten ter inzage, waarbij aan interpunctie, valse beeldspraak en rhythme niet of nauwelijks aandacht is geschonken. Dat zou de lijst àl te lang maken. Bekende schoolfouten, zoals het verkeerd vertalen van de onvoltooid verleden tijd, het gebruik van contaminaties, het weglaten van moeilijkheden (Thomas, blz. 14: ‘your balsam’) en het onvertaald laten van andere, zoals ‘cormorant’ (aalscholver) en ‘porridge’ (pap), behoeven hier niet uitvoerig besproken te worden. Het gebruik van het woord eisteddfodau (meervoud van eisteddfod, dichterstoernooi) als ware het een plaatsnaam - Claus, blz. 24: ‘het Dichttornooi van Eisteddfodau’ - getuigt van onkunde, het door elkaar gebruiken van ‘de’ en ‘het’ en van ‘u’ en ‘je’ getuigt van verregaande slordigheid: Thomas, blz. 49: ‘God be with you always, Myfanwy Price and keep you lovely for me’, Claus, blz. 52: ‘God zij altijd met u, Myfanwy Price en houde je mooi voor mij’. Thomas, blz. 22: ‘From this small circle of stones’ (van deze kleine kring van stenen af) is niet ‘vanaf deze smalle ring van stenen’ (Claus, blz. 25). En wat is een ‘heilig aanrecht’? (Claus, blz. 6.) In Thomas, blz. 2: ‘It is night, neddying among the snuggeries of babies’ (Het is nacht, koesterend tussen lekker-warme babybedjes) heeft ‘neddying’ niets te maken met de duivel, maar met Ned, het troetelnaampje voor een kind dat Edward heet, en ‘snuggeries’ zijn geen ‘snuisterkamertjes’, whatever that may be, maar lekkere, behaaglijke plekjes. Claus' vertaling: ‘Het is nacht, duivels in de snuisterkamertjes der babies’ is komisch voor de oplettende lezer, tragisch voor de literatuurliefhebber. Thomas, blz. 16: ‘Gossamer Beynon ... daintily ferrets under a fluttering hummock of chicken's feathers’ (Gossamer Beynon ... wroet kieskeurig onder een fladderende hoop kippeveren) wordt in Claus, blz. 19: ‘Gossamer Beynon ...; sierlijk knuffelt zij zich onder een beverig dons van kippeveren.’ Inderdaad geen ‘gelijklopende, Nederlands-aandoende beeldvorming’, maar wèl ‘een zo getrouw mogelijke vertaling’? Op blz. 47 schrijft Thomas: ‘Spring whips green down Cockle Row, and the shells ring out’ (De lente zwiept groen door de Mosselsteeg, en de schelpen weerklinken). Claus prefereert: ‘De lente zwiept groenig neer op de Mosselweg, en de schelpen barsten open.’ Op blz. 53 laat hij het water ‘naar de stad kanonnen, slangen, wervelstormen’ richten, daar hij de uitdrukking ‘it blows great guns’ (het stormt hard) niet schijnt te kennen. ‘I must put on rubber gloves and search the peke for fleas’ (Ik moet gummihandschoenen aandoen en het pekineesje vlooien) van blz. 19 doet mij in Claus' Nederlandse versie: ‘Ik moet rubberen handschoenen aantrekken en in het pekineesje naar vlooien zoeken’ onweerstaanbaar aan vivisectie denken. Op blz. 26 vertaalt Claus ‘pinkwash’, het roze ‘broertje’ van ‘whitewash’ (witkalk), waar men een huis mee pleistert, door ‘roze waterverf’. In Vlaanderen regent het misschien nooit, in Wales wel. Op blz. 47 wordt Thomas' ‘this snip of a morning’ (dit klein brokje ochtend) weergegeven met ‘deze snippermorgen’, de aanloop tot een snipperdag. Een geheel stuk maakt Claus moeilijk te begrijpen door Thomas, blz. 18: ‘His helmet swashes in the dark’ (Zijn helm klotst in het donker; er zit dus een vloeistof in) op blz. 21 te vertalen met: ‘Zijn helm slingert in het donker’. ‘Mr. Pugh ... juggles his omelet’ (Mr. Pugh ... keert zijn omelet) op blz. 31, maar hij ‘goochelt’ er niet mee. ‘The tasselled tablecloth’ (het tafelkleed met franje) is geen ‘gerafeld tafelkleed’ en ik begrijp niet via welke gedachtesprong Claus er toe gekomen is om Thomas, blz. 66: ‘the shut-eye tasselled bulls’ (de duttende stieren met hun staartkwasten) op blz. 69 te ‘vertalen’ met: ‘de stieren met hun ogen dicht aan de koorden’. ‘Clocks that pluck tunes’ zijn klokken die wijsjes tingelen, niet ‘klokken die tonen plukken’ en ‘... the enemy will loot and savage downhill’ is ... zal de vijand plunderend en verwoestend neerstormen, niet ‘... zal de vijand plunderen en trappelen beneden de heuvel’. Op blz. 68 spreekt Thomas over de meisjes van de ‘walletjes’ van havensteden als ‘a herd of short and good time cows’ (een kudde kortemaar-goede-vreugde-koeien), Claus echter als ‘een kudde geile, gretige kalveren’. Op blz. 84 in Thomas zegt tenslotte de dode, lang dode Rosie Probert: ‘Rosie, with God. She has forgotten dying’ (Rosie, bij de Heer. Zij is haar sterven vergeten), hetwelk Claus ‘op een wonderlijk exacte manier in het Nederlands overbrengt’ als ‘Rosie, bij de Heer. Zij is vergeten dood te gaan’. Het zij genoeg. Een gedeelte der overige blunders ligt, zoals gezegd, bij mij ter inzage. Hugo Claus heeft, om met Karel Appel te spreken, ‘maar wat aangerotzooid’. En wat heeft eigenlijk de lector van De Bezige Bij gedaan? En de heer Gomperts? En de heer Koning? En al onze andere recensenten? Zou Hugo Claus er niet beter aan doen het vertalen van Engelse literatuur in het vervolg over te laten aan mensen die het kunnen? Zou De Bezige Bij niet beter kunnen letten op wat zij uitgeeft? En zouden de heren recensenten niet eens het origineel willen lezen als ze een vertaling beoordelen? Elk van deze maatregelen zou mij zeer veel voldoening schenken en gezamenlijk zouden zij buitenlandse meesters kunnen redden uit handen van Nederlandse en Vlaamse beunhazen. Ga naar voetnoot* Er zijn nog een zeer gering aantal oude jaargangen verkrijgbaar à f 10,- per jaargang. |
|