Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 8

[p. 282]

Verslag van het Algemeen Bestuur.
Bestuurjaar 1903.
(53^e jaar)

I. Inschrijvers.

Sedert 1883 moesten wij regelmatig telken jare een vermindering van het getal onzer inschrijvers vaststellen. Dit jaar sluiten wij voor de eerste maal met eene vermeerdering: 2138 tegen 2098 in 1902. Dit verheugend feit moet allen, die den moed hadden laten vallen, aansporen om zich met ijver aan het werk te zetten tot het herstellen van de geleden verliezen en onze Afdeelingsbesturen aanwakkeren om de aanwerving van nieuwe leden aan de dagorder van hunne e.v. zittingen te brengen.

Brussel, Eekloo, Gent, IJzendijke, Kortrijk, Mechelen, Rupelmonde, St-Nikolaas en Tienen zagen reeds hun ledental aangroeien, terwijl te Avelgem, Berchem, Contich, Diest, Geeraardsbergen, Hasselt, Ledeberg, Lokeren, Nederbrakel en Ninove de toestand gelijk bleef. Wij hebben de stellige verzekering dat de andere Afdeelingen, die min of meer zijn achteruitgegaan, hun aandeel zullen willen hebben in de herleving, die zich aankondigt, en zich nu krachtdadig aan het werk zullen zetten om het volgende jaar insgelijks op een grooter getal leden te mogen wijzen.

Op het einde van het bestuurjaar waren de inschrijvers verdeeld als volgt:

Afdeeling Aalst.	36
Afdeeling Aarschot	12
Afdeeling Antwerpen	183
Afdeeling Avelgem	8
Afdeeling Berchem	10
Afdeeling Boom.	3
Afdeeling Brugge	216
Afdeeling Brussel	173
Afdeeling contich	19
Afdeeling Dendermonde	17
	___
Over te dragen.	677

[p. 283]

Overgebracht.		677
Afdeeling Diest		7
Afdeeling Eekloo		53
Afdeeling Geeraardsbergen		6
Afdeeling Gent		431
Afdeeling Hasselt		2
Afdeeling Hoboken		18
Afdeeling Ieperen		15
Afdeeling IJzendijke		15
Afdeeling Kortrijk		54
Afdeeling Ledeberg		20
Afdeeling Leuven		12
Afdeeling Lier		24
Afdeeling Lokeren.		24
Afdeeling Mechelen		79
Afdeeling Meenen		4
Afdeeling Nederbrakel		7
Afdeeling Nieuwpoort		108
Afdeeling Ninove		54
Afdeeling Oostende		75
Afdeeling Oudenaarde		32
Afdeeling Roeselare		11
Afdeeling Rupelmonde		25
Afdeeling Schaarbeek		152
Afdeeling St-Nikolaas		31
Afdeeling Tienen		53
Afdeeling Tongeren		3
Afdeeling Vilvoorde		7
Afdeeling Wetteren		2
Provincie Oost-Vlaanderen (buiten Gent, Ledeberg, Aalst, Dendermonde, Wetteren, Oudenaarde, Ninove, Lokeren, Geeraardsbergen, St-Nikolaas, Nederbrakel, Berchem, Rupelmonde en Eekloo)	7
Provincie West-Vlaanderen (buiten Brugge, Roeselare, Nieuwpoort, Kortrijk, Oostende, leperen, Meenen en Avelgem).	22
Provincie Antwerpen (buiten Antwerpen, Lier, Mechelen, Boom, Contich en Hoboken)	5
	__	_____
Over te dragen.	34	2.001

[p. 284]

Overgebracht.	34	2.001
Provincie Brabant (buiten Brussel, Leuven, Diest, Vilvoorde, Schaarbeek-St-Joost-ten-Oode, Aarschot en Tienen)	2
Provincie Limburg (buiten Hasselt en Tongeren)	3
Provinciën Henegouwen, Namen, Luik (buiten het Vlaamsch gedeelte van het kanton Landen en Luxemburg)	23
	__
		62
Noord-Nederland (buiten IJzendijke)	63
Duitschland	1
Frankrijk.	1
Zwitserland	1
Oostenrijk	1
Zuid-AIrika	8
	__
		75
		_____
Totaal.		2.138

II. Algemeen Bestuur en Afdeelingen.

1. De Algemeene Vergadering van 26 October 1902 moest voorzien in de vervanging van 7 leden van het Alg. Bestuur, namelijk de hh. O. Proost, G. Staes, Th. De Grave, A. Matton, H. Mulder, E.H. T'sjoen en A.C. Van der Cruyssen, wier mandaat eindigde, en in de aanvulling van eene opengebleven plaats.

Werden gekozen, voor den tijd van drie jaar, de hh. M. De Smet (Gent), J. Van Schoote (Gent), Em. Franckx (Aalst), Fr. Lambrechts (Lier), M. Sabbe (Mechelen), Is. Van Doosselaere (Antwerpen) en H.N. Van Kalken (Brussel), en voor den tijd van twee jaar de heer L. Claey (Gent).

Het Algemeen Bestuur was dus voor het dienstjaar 1003 samengesteld als volgt:

Joz. Casteels, handelaar, te Tienen,	} uittredende in 1903.
P. Cnudde, onderwijzer, te Zingem,	} uittredende in 1903.
G. Vande Sompel, bestuurder der Handelsver-eeniging, te Nieuwpoort,	} uittredende in 1903.
A. Van de Velde, beambte, te Brugge, Osc. Van Hauwaert, leeraar aan het athenaeum, te Gent,	} uittredende in 1903.
J. Vercoullie, hoogleeraar, te Gent,	} uittredende in 1903.
F. Verstrynge, commies, te Oostende,	} uittredende in 1903.

[p. 285]

L. Claeys, nijveraar, te Gent,	} uittredende in 1904.
C. De Bruyne, hoogleeraar, te Gent,	} uittredende in 1904.
J. Doutreluigne, conducteur van bruggen en wegen. te Gent,	} uittredende in 1904.
G.D. Minnaert, gewezen paedagogisch bestuurder der stadsscholen, te Gent,	} uittredende in 1904.
J. Pauwels, onderwijzer, te Hoboken,	} uittredende in 1904.
Lod. Scheltjens, onderwijzer, te Rupelmonde,	} uittredende in 1904.
J. Winnens, schoolbestuurder, te Schaarbeek,	} uittredende in 1904.
M. De Smet, geneesheer, te Gent,	} uittredende in 1905.
Em. Franckx, wisselagent, te Aalst	} uittredende in 1905.
Fr. Lambrechts, handelaar, te Lier,	} uittredende in 1905.
Maur. Sabbe, leeraar aan het athenaeum, te Mechelen,	} uittredende in 1905.
Is. Van Doosselaere, advocaat, te Antwerpen,	} uittredende in 1905.
H.N. Van Kalken, leeraar aan de middelbare normaalschool, te Brussel,	} uittredende in 1905.
J. Van Schoote, notaris, te Gent,	} uittredende in 1905.

De heer G.D. Minnaert werd door het Algemeen Bestuur herkozen tot voorzitter en de heer J. Vercoullie tot secretaris-schatmeeester. De heer J. Doutreluigne werd tot boekbewaarder gekozen.

In den loop van dit jaar verloor het Algemeen Bestuur een zijner leden, den heer F. Verstrynge, die op 37-jarigen ouderdom te Oostende overleed. De betreurde afgestorvene werd herdacht in het Tijdschrift II, blz. 77.

Een harde slag trof den 16 Januari 11. het Willems-fonds en de Vlaamsche vrijzinnige zaak. Dien dag overleed, na een langdurige en smartvolle ziekte, Julius Vuylsteke, de man, die de schoonste jaren van zijn leven aan het Willems-fonds heeft opgeofferd en aan wien het zijne ontwikkeling tot een machtigen bond, zooals het thans is, heeft te danken. Het is ons niet gegund hier het leven van dien echten weldoener te schetsen, daar hij in zijne uiterste wilsbeschikking uitdrukkelijk verlangt dat er in de uitgaven van de vereenigingen, waar hij lid van was, geen levensbericht van hem worde opgenomen. Daarom zond het Algemeen Bestuur aan al de inschrijvers nummer 3 van Het Volksbelang, waarin zijne levensbeschrijving, en nummer 4, waarin het verslag over zijne begrafenis voorkomt.

[p. 286]

Ook wilde hij geen gedenkteeken boven zijn graf of elders te zijner nagedachtenis, maar tot de vrienden en kennissen, die, zonder zijn bepaald verbod, wellicht zouden bijgedragen hebben tot het bekostigen van bloemen of van een gedenkteeken, richtte hij het verzoek dat zij hunne giften zouden besteden ‘aan eenig nuttig Vlaamsch vrijzinnig werk, bepaaldelijk aan de ondersteuning van het Willems-fonds.’

Nog den dag der begraving zelf besloten eenige van zijne vrienden dit verzoek tot wezenlijkheid te brengen door de inzameling van gelden tot het vormen van een JuliusVuylstekefonds dat onder onze Vlaamsche bevolking goedkoope volksboeken zou verspreiden geschreven in den Vlaamschgezinden liberalen geest, dien Vuylsteke met zooveel talent en overtuiging verdedigd heeft. Volgens de opvatting van zijne ontwerpers zou het Julius Vuylsteke-fonds tegenover het Willems-fonds in dezelfde verhouding staan als het Comiteit ter bevordering van den Nederlandschen Zang. Het zou met het Willemsfonds verbonden zijn, maar iets onafhankelijks vormen, dat een zuiver liberale strekking zou hebben. De boeken, door het Julius Vuylsteke-fonds uitgegeven, zouden, mits een kleine vergoeding van wege het Algemeen Bestuur, aan de leden van het Willems-fonds kunnen gezonden worden.

Het ontwerp ontmoette allerwege het beste onthaal, zooals blijkt uit de rekening van het Julius Vuylsteke-fonds, die verder volgt.

2. Tot toegevoegde bestuurleden werden herbenoemd de heeren P.A. Boele van Hensbroek (Den Haag), W. De Ridder-Pierson (Den Haag), G. Boulanger(Deinze), N. Paumen(Maaseik), A. Ruyffelaert (Luik), en tot leden van het Comiteit te Veurne de heeren K. Barbier, A. De Hoon, H. Joye en L. Van den Kerckhove.

Hier ook ontnam de dood ons twee medewerkers. In de aflevering Januari-Februari van dit Tijdschrift moesten wij het overlijden aankondigen van den heer L. Van den Kerckhove, terwijl op 3 October 11. de heer Ad. De Hoon plotseling door een beroerte werd getroffen, die hem het leven kostte (Zie hiervoor blz. 280).

3. De Studentenafdeelingen Leiden en Utrecht gaven dit jaar nog geen teeken van leven. Wij hebben de belofte dat er pogingen zullen aangewend worden om ze weder in te richten, maar voor 't oogenblik mogen wij ze als niet meer bestaande aanzien.

[p. 287]

Het getal Afdeelingen van het Willems-fonds bedraagt nu 38, verdeeld als volgt:

-	14 in Oost-Vlaanderen: Gent, Ledeberg, Aalst, Dendermonde, Wetteren, Oudenaarde, Ninove, Lokeren, Geeraardsbergen, St-Nikolaas, Nederbrakel, Berchem, Rupelmonde en Eekloo;
-	8 in West-Vlaanderen: Brugge, Roeselare, Nieuwpoort, Kortrijk, Oostende, Ieperen, Meenen en Avelgem;
-	6 in de provincie Antwerpen: Antwerpen, Lier, Mechelen, Boom, Contich en Hoboken;
-	7 in Brabant: Brussel, Leuven, Diest, Vilvoorde, Schaarbeek St-Joost-ten-Oode, Aarschot en Tienen;
-	2 in de provincie Limburg: Hasselt en Tongeren;
-	1 in Noord-Nederland: IJzendijke.

III. Werkzaamheden.

§ 1. Studie en gebruik der Nederlandsche taal.

1. Zie hiervoor II blz. 160-162.

2. Het Algemeen Bestuur heeft zijne gelukwenschen aangebod en aan alde leerlingen van de gestichten M.O., die in de prijs kampen vo or het Nederlandsch de 7/10 der punten behaalden, en daarenboven een boekengeschenk aan hen, die de 8/10 der punten bekwamen.

Hier volgt de lijst van de leerlingen, die onze gelukwenschen ontvingen. Degenen, aan wie ook een boekengeschenk werd aangeboden, zijn aangeduid met een^*.

Gestichten van den eersten graad.

Rhetorica der oudere humaniora.

Tweede taal.

	Punten.
Stampe Leo, Dour, koninkl. athenaeum Bergen	71

Tweede klasse der oudere humaniora

Eerste taal.

^*Van den Briel Edg., Antwerpen, kon. ath. Antwerpen	80
Van Griethuysen Willem, Haren (Groningen), koninklijk athenaeum Antwerpen	78
Blavier Emile, Stayen, aangen. college St-Truiden.	72
Van Oorlée Julius, Halle-Boyenhoven, college St-Truiden.	72

[p. 288]

Boedt Julius, Brugge, koninkl. athen. Brugge	70
Brockx Prosper, Oostende, koninkl. athen. Oostende	70
Du Bois Lodewijk, Herenthals, aangen. college Herenthals	70
Loontjens Franz, Tielt, aangen. college Tielt.	70

Tweede taal.

Sarlet Paul, Thuin, afd. voor midd. onderwijs, hoogere graad, toegevoegd aan staats midd. sch. van Thuin

70

Derde klasse der oudere humaniora

Eerste taal.

^* Polderman Fabricius, Nieuwpoort, konink. athen. Brugge.	82
Entbroukx Hendrik, St-Truiden, aangen. coll. St-Truiden.	79
Demarrez Julius, Gothem, aangen. coll. St-Truiden.	76
De Broey Sylvain, Gelinden, aangen. coll. St-Truiden.	74
Van Hoof Arm., Diest, koninkl. athen. Leuven	71
Moorkens Aug., Berchem (Antwerpen), aangenomen college Herenthals	70

Tweede taal.

Charlier Gustaaf, Hoei, koninkl. athenaeum Hoei.	78
Coppée Alexander, Bouvignes, gemeentecollege Dinant.	70

Derde klasse der oudere humaniora.

Derde taal.

^*Drumaux Edmond, Hasselt, koninklijk athenaeum, Luik.

80

Vierde klasse der oudere humaniora.

Eerste taal.

De Peuter Leo, Herenthals, aangen. college Herenthals	77
Claes Ernst, Sichem, aangen. college herenthals	75
Blommaert Willem, St-Maria Hoorebeke, koninkl. athen. Gent	70
Rots Karel, Aarsele, aangenomen college, Tielt	70
Sprengers, Jozef, Geel, aaangenomen college, Geel	70
Van Gorp Karel, Leuven, koninkl. athen. Leuven	70
Van Rie Omar, Maldegem, aangenomen college Tielt	70

Tweede taal.

^*Cahen Reimond, Sarreguemines, koninkl. ath. Namen	80
Verlaine Gustaaf, Hoei, koninkl. ath. Hoei	75
Lagasse Desideer, Boncelles, koninkl. ath. Hoei	71

[p. 289]

Rhetorica der nieuwere humaniora.

Tweede taal.

Demotte Hendrik, Floesberg, koninkl. athenaeum, Ath

72

Tweede klasse der nieuwere humaniora.

Eerste taal.

Balis Julius, Neerpelt, koninkl. athen. Hasselt	70
De Gruyter Oscar, Gent, koninkl athen Gent	70

Tweede taal.

^*Guermonprez Joris, Kortrijk, koninkl. athen. Doornik	86
^*Regaert Julius, Idegem, koninkl. athen. Ath	81
Bastin Elias, Montignies s/Sambre koninkl. athen. Charleroi	75
Peeters Aug., Turnhout, koninkl. athen. Chimay	75
Cotard Adelson, Ogy, koninkl. athen. Ath	72
Van Parijs, Oscar, Gent, koninkl. athen. ath	70

Derde taal.

Weber Emile, La Louvière, koninklijk athenaeum, Luik.	76
Pieters Juliaan, Werswampach (Gr. H. Lux.),athenaeum, Luik	72

Derde klasse der nieuwere humaniora.

Eerste taal.

Beniest Hendrik, Vlissingen, koninkl. ath. Antwerpen	77
Van Houtryve Alfons, Brugge, koninkl. athen. Brugge.	72
Vits Lodewijk, Vilvoorde, koninkl. athen. Brussel.	71
De Cavel Julius, Gent, koninkl. athen. Gent	70

Tweede taal.

^*Lamalle Urbain, Marchin, koninklijk athenaeum Hoei.	80
^*Peeters Lodewijk, Turnhout, joninklijk athenaeum Chimay	80
Lescornez Joris, St-Nikolaas (Waas), kon. athen. Doornik	75
Casterman Arthur, Waver, gemeentecollege Nijvel	71
Jacquart Edg., Beauwelz, afd. voor midd. onderwijs, hoogere graad, toegevoegd aan de staats midd. school van Thuin	70

Vierde klasse der nieuwere humaniora

Eerste taal.

Désirant Philip, Antwerpen, koninkl. athen. Antwerpen.	79
Six Maurits, Brugge, koninkl. athen. Brugge	75

[p. 290]

Wagner Rijkert, Brugge, koninkl. athen. Antwerpen	75
Caliouw Juliaan, Brugge, koninkl. athen. Brugge	72

Tweede taal.

Rulmonde Hendrik, Namen, koninkl. athen. Namen	73
Belle Lambrecht, Thy-le-Château, koninkl. athen. Chimay.	72
Jacques Julius, Herbeumont, koninkl. athen. Chimay	71
Cornelissen Alfons, Antwerpen, gemeentecollege Dinant	70

Rhetorica der oudere humaniora

Eerste taal.

*Leuridan Camiel, Reninge, aang. college Poperinge	81
Coussens Arth., Tielt, aang. college Tielt	75
Dhoedt Gust., Varssenare, aang. college Tielt	75
Brulez Joris, Blankenberge, koninkl. athen. Brugge	73
Heylen Robrecht, Herenthals, aang. college Herenthals	70

Derde taal.

*Schwers Hendrik, Luik, koninklijk athenaeum Luik	80
Lekeux Edward, Aarlen, koninklijk athenaeum Aarlen	75

Rhetorica der nieuwere humaniora

Eerste taal.

*Vander Poorten Arth., Puurs, koninkl. athen. Mechelen	80
Van Thillo Edm., Antwerpen, koninkl. athen. Antwerpen	73
Van Droog Hendr., Dendermonde, koninkl. athen. Antwerpen	70

Derde taal.

*Schaeverbeke Gustaaf, Halle, koninkl. athen., Luik.	81
Leonard Joris, Pousset, koninkl. athen., Luik.	78

Gestichten van den tweeden graad.

Middelbare scholen voor jongens.

Reeks A. Leerlingen die de 1^e klasse of 3^e studiejaar voleindigden zonder eene der twee vorige klassen te doubleeren.
Claes Arthur, Antwerpen, staats midd. school Antwerpen	25
De Sloovere Karel, Kortrijk, aang. midd. school Kortrijk	25

[p. 291]

De Roover Frans, Beersse, staats midd. school Turnhout	26
T'kint Clemens, Wills staats midd. school Aalst	25
De Pestel Leo, Cuurne, aangen. midd. school Kortrijk	25
Venmans Jan, Turnhout, staats midd. school Turnhout	25
Smet Arthur, Antwerpen, staats midd. school Antwerpen.	25
Van Stévens Eug. staats midd. school Vilvoorde	26

Reeks B. Leerlingen die de 1^e klasse of 3^e studiejaar voleindigden na ten minste eene van beide vorige klassen gedoubleerd te hebben.
Swinnen Marcellus, Sichem, staats midd. school Diest	25
De Busschere Arthur staats midd. school Nieuwpoort	26
De Man Ernst, staats midd. school Nieuwpoort	25

Reeks C. Leerlingen die de 1^e klasse of het 3^e studiejaar gedoubleerd hebben.
Gérard Karel, Montenaken, staats midd. school leperen	25
Van Nueten Alfons staats midd. school Lokeren.	26
*Heynderickx Jozef staats midd school Lokeren.	29
Van Geit Amaat staats midd. school Aalst	25
*Salden Hendrik staats midd. school Maaseik.	28

Middelbare scholen voor meisjes

Reeks A. Leerlingen, die de 1^e klasse of 3^e studiejaar voleindigden zonder eene der twee vorige klassen te doubleeren.
Staels Irena, Iddergem, staats midd. school Aalst	25

Reeks B. Leerlingen, die de 1^e klasse of 3^e studiejaar voleindigden na ten minstè eene van beide vorige klassen gedoubleerd te hebben.
Herzog Helena, Hastenrath (Duitschl.), staats middelbare school Aalst	25
Lemmens Louisa, Diest, staats midd. school Diest	25
Stals Joanna staats midd school Diest	25

Reeks C. Leerlingen, die de 1^e klasse of 3^e studiejaar gedoubleerd hebben.
Vos Joanna, Diest, staats midd. school Diest	25
Van de Putte Julia, Aalst, staats midd. school Aalst	25
Heyerick Elza staats midd. school Lier	25

[p. 292]

§ 2. Uitgave van boeken.

1. De inschrijvers ontvingen dit jaar:

1^o Tijdschrift van het Willems-Fonds gewijd aan Letteren, Kunsten en Wetenschappen, 8^e jaargang, gedrukt op 2200 ex. Handelsprijs: 6 fr.

De 8^e jaargang van het Tijdschrift vormt twee boekdeelen, een van 288 blz.en een van 304 blz., met bijdragen van allen aard op het gebied van letteren, wetenschappen en kunst, en mededeelingen betreffende de werkzaamheden van het Algemeen Bestuur en de Afdeelingen, verslagen, enz. in vervanging van het Jaarboek.

Het Tijdschrift verscheen dit jaar weer in zes tweemaandelijksche afleveringen beginnende met November.

2. In den loop van het volgende dienstjaar zullen onze inschrijvers ontvangen een bloemlezing uit de werken van Julius Vuylsteke bestaande uit twee bundels: Historische Bladen (uitgave van het Willems-fonds) en Klauwaard en Geus (eerste uitgave van het Julius Vuylsteke-fonds). Eene nieuwe uitgave van de Wettelijke Bepalingen betreffende het gebruik en het onderwijs der Nederlandsche taal in België wordt voorbereid.

Daarenboven houdt het Bestuur zich onledig met de samenstelling van een bundel Novellen en heeft het ook de uitgave besloten van een Geschiedenis der Nederlandsche taal.

§ 3. Verschillende Werkzaamheden.

1. De volgende toelagen werden verleend tot ondersteuning van instellingen van onderwijs:
Aan de Afdeeling Kortrijk ten behoeve van het Comiteit tot aanmoediging van het wereldlijk onderwijs aldaar	fr. 75 00
Aan de Afdeeling Nieuwpoort ten behoeve van den Bond van oud-leerlingen der Staats middelbare school aldaar	fr. 75 00
Aan de Afdeeling Ninove ten behoeve van de vrije burgersschool aldaar	fr. 75 00
	__________
Te zamen.	fr. 225 00

[p. 293]

2. In uitvoering van een besluit van de Algemeene Vergadering van 26 October 1902, ging het Algemeen Bestuur over tot de vorming van zeven rondreizende volksbibliotheken. Vier daarvan zijn thans geheel gereed, terwijl de drie andere eerstdaags ook zullen volledig zijn.

Het stelsel der rondreizende bibliotheken, die het Bestuur hoopt alle jaren met eenige te kunnen vermeerderen, zal ons toelaten, mits betrekkelijk geringe kosten, in vele gemeenten, waar de bevolking van alle geestesvoedsel verstoken is, een degelijke lectuur te verspreiden en aldus den lust tot lezen en leeren aan te kweeken. Die werkzaamheid zal zeker niet de geringste en minst verdienstelijke zijn, die het Willems-fonds op zich heeft genomen en kan niet hoog genoeg geschat worden. Immers wie leest redeneert, wordt verstandig, zijn geest wordt ontvankelijk voor breedere gedachten, zijn hart voor edeler gevoelens, in 't kort: hij wordt meer mensch.

Het is dan ook niet te verwonderen dat op onze bibliotheken de aandacht werd getrokken van de strijdlustige mannen, die in Mei 11. deelnamen aan het Congres der Liberale Werken, te Brussel, te welker gelegenheid de heer Alb. Mechelynck, advocaat en provincieraadslid te Gent, een warme hulde bracht aan het Willems-fonds als zijnde de maatschappij, die het meest gedaan heeft voor de ontvoogding van den menschelijken geest in Vlaanderen.

3. Het Bestuur schonk aan de nieuwe volksbibliotheek te Aaltre ingericht door de Afdeeling Eekloo, een stel van de nog voorhanden zijnde uitgaven van het Willems-fonds, aan het ‘Belgisch Comiteit ter verdediging der Zuidafrikaansche Boeren’ 5 ex. van diezelfde uitgaven voor de volksbibliotheken, die Prof. Viljoen, te Stellenbosch, in Zuid-Afrika wil tot stand brengen, en aan de Maatschappij ‘Société Lyrique et Dramatique Flamande’, te Rijsel, een viertal tooneelstukken.

§ 4. Werkzaamheden der Afdeelingen.

1. Wij hebben 44 volksbibliotheken door de volgende 30 Afdeelingen gesticht en onderhouden:

Aalst 1, Aarschot 1, Avelgem 1, Berchem 1, Boom 1, Brugge 1, Brussel 3, Contich 1, Diest 1, Eekloo 2 (te Eekloo en te Aaltre), Geeraardsbergen 1, Gent 4, Hasselt 1, Ieperen 1, Kortrijk 1,

[p. 294]

Ledeberg 1, Leuven 1, Lier 1, Lokeren 1, Nederbrakel 1, Nieuwpoort 3 (te Nieuwpoort, te Keiem en te Lombardzijde), Ninove 2 (te Ninove en te Denderhautem), Oostende 2 (te Oostende en te Breedene), Oudenaarde 1, Rupelmonde 1, Schaarbeek 2, Tienen 5 (te Tienen, te Kapellen, te Bautersem, te Bunsbeek en te Hoegaarden), Tongeren 1, Wetteren 1.

Ten behoeve dier volksbibliotheken schonk het Algemeen Bestuur aan:

Aalst	fr. 30 "	Overgebracht.	fr. 320 "
Aarschot	fr. 30 "	Lokeren	fr. 30 "
Berchem	fr. 30 "	Nieuwpoort	fr. 90 "
Brugge	fr. 30 "	Ninove	fr. 60 "
Contich	fr. 30 "	Oostende	fr. 60 "
Eekloo	fr. 80 "	Oudenaarde	fr. 30 "
Hoboken	fr. 30 "	Rupelmonde	fr. 30 "
Kortrijk	fr. 30 "	Schaarbeek	fr. 80 "
Ledeberg	fr. 30 "	Tienen	fr. 90 "
	__________		__________
Over te dragen	fr. 320 "	Te zamen	fr. 790 "

2. De werkzaamheden der Afdeelingen werden in het Tijdschrift vermeld naar gelang zij zich voordeden. De ingekomen verslagen over 1903 zullen in den negenden jaargang van het Tijdschrift opgenomen worden.

3. De volgende Afdeelingen ontvingen een toelage op het crediet tot ondersteuning van Afdeelingen:

Aalst	fr. 40 "	Overgebracht.	fr. 311 50
Aarschot.	fr. 12 "	Nieuwpoort	fr.40 "
Brugge	fr. 40 "	Ninove	fr. 65 "
Berchem	fr. 5 "	Oudenaarde	fr. 40 "
Contich	fr. 36 50	Rupelmonde.	fr. 40 "
Eekloo	fr. 40 "	Schaarbeek.	fr. 40 "
Hoboken.	fr. 33 "	Tienen	fr. 40 "
Kortrijk	fr. 65 "	Tongeren	fr. 14 "
Lokeren	fr. 40 "	Vilvoorde	fr. 24 50
	__________		__________
Over te dragen.	fr. 311 50	Te zamen	fr. 615 50

4. Evenals verleden jaar mogen wij dit verslag sluiten met de aangename melding van verschillende giften, die aan het Algemeen Bestuur werden gedaan. Jammer echter dat ons

[p. 295]

genoegen gestoord wordt door de herdenking van een treurige gebeurtenis, die zich in den loop van dit jaar voordeed.

Zooals de aflevering Januari-Februari, blz. 81, van het Tijdschrift vermeldt, stierf den II November 1902 de heer V. De Hoon, die samen met zijde achtbare gade, verleden jaar op zoo milde wijze onze instelling ter hulp kwam (Tijdschrift, 7^e jg. II, blz. 277). Handelende in den geest van haren overleden echtgenoot schonk Mevrouw Wed^e V. De Hoon dit jaar aan het Algemeen Bestuur 12000 fr., waarvan 1000 fr. bestemd waren van het Julius Vuylsteke-fonds, 1000 fr. voor de Afdeelingen, die hunne volksbibliotheken op de beste wijze besturen, en 10,000 fr. waarvan de rente door het Algemeen Bestuur zal gebruikt worden voor zijne gewone werkzaamheden.

Wij ontvingen dit jaar ook de 1000 fr., die door wijlen den heer P. Geiregat (Gent) bij uiterste wilsbeschikking aan het Algemeen Bestuur waren vermaakt.

Voor de vijfde maal stelde een lid, dat verlangt onbekend te blijven, een som te onzer beschikking voor de inrichting van een prijskamp van Nederlandsche taal tusschen de kweekelingen der twee weezengestichten van Gent en Mijnheer en Mevrouw M. De Weert (Gent) insgelijks een som voor een prijskamp van Nederlandsche taal tusschen de leerlingen van de hoogste klassen van stads kostelooze meisjesscholen van Gent.

Schonken verder nog aan het Algemeen Bestuur: de Afdeeling van het Willems-Fonds te IJzendijke	fr. 50 "
Een ongenoemde	fr. 25 "
De heer Alb. Mechelynck, Gent, voor de rondreizende volksbibliotheken	fr. 20 "

Onzen oprechten dank aan deze edelmoedige begiftigers met de hoop dat hun voorbeeld door anderen zal nagevolgd worden!

[p. 296]

IV. Algemeene Rekening over 1903.

Ontvangsten.
Gewone Ontvangsten.			Fr. C.
A.	Bijdragen der inschrijvers		1,3706..81
1.	Aalst.	215.00
2.	Aarschot	72.00
3.	Antwerpen	3.277.00
4.	Avelgem	48.00
5.	Berchem	60.00
6.	Boom	18.00
7.	Brugge	1.725.00
8.	Brussel	997.00
9.	Contich	114.08
10.	Dendermonde	97.00
11.	Diest	42.00
12.	Eekloo	278.00
13.	Geeraardsb.	36.00
14.	Gent	3.080.00
15.	Hasselt	12.00
16.	Hoboken	108.00
17.	Ieperen	89.00
18.	IJzendijke	91.06
19.	Kortrijk	343-00
20.	Ledeberg.	114.00
21.	Leuven	72.00
22.	Lier	151.00
23.	Lokeren	147.00
24.	Mechelen.	467.00
25.	Meenen	22.00
26.	Nederbrakel	42.00
27	Nieuwpoort	633.00
28.	Ninove	324.00
29.	Oostende	471.00
30.	Oudenaarde	193.00
31.	Roeselare.	52.00
32.	Rupelmonde	150.00
33.	Schaarbeek	936.00
34.	St-Nikolaas	83.00
35.	Tienen	305.00
36.	Tongeren	24.00
37.	Vilvoorde	42.00
38.	Wetteren	12.00
39.	België buiten de Afd.	371.00
40.	N.-Nederland buiten de Afd., Duitschl., enz.	392.65
23.	Lokeren	147.00
24.	Mechelen.	467.00
25.	Meenen	22.00
26.	Nederbrakel	42.00
27	Nieuwpoort	633.00
28.	Ninove	324.00
29.	Oostende	471.00
30.	Oudenaarde	193.00
31.	Roeselare.	52.00
32.	Rupelmonde	150.00
33.	Schaarbeek	936.00
34.	St-Nikolaas	83.00
35.	Tienen	305.00
36.	Tongeren	24.00
37.	Vilvoorde	42.00
38.	Wetteren	12.00
39.	België buiten de Afd.	371.00
40.	N.-Nederland buiten de Afd., Duitschl., enz.	392.65
B.	Verkoop van boeken		267.74
C.	Rente van geplaats te gelden		330.09
			_________
Totaal der gewone ontvangsten.			14.304.64
Buitengewone Ontvangsten.			Fr. C.
A.	In kas op 1 September 1902		2.974.92
B.	Gift van de Afdeeling IJzendijke		50.00
C.	Gift van een ongenoemde		25.00
D.	Legaat van wijlen den heer P. Geiregat		1.000.00
E.	Gift van Mevrouw Wed. V. De Hoon tot ondersteuning van de volksbibliotheken		1.000.00
F.	Gift van den heer Alb. Mechelynck tot ondersteuning van de rondreizende volksbibliotheken		20.00
G.	Gift van een ongenoemde tot het inrichten van een kampstrijd van Nederlandsche taal tusschen de weeskinderen van Gent		105.00
			________
Over te dragen			5.174,92

[p. 297]

			Fr. C.
Overgebracht			5.174,92
H.	Gift van M. en Mev. De Weert (Gent) tot het inrichten van een kampstrijd van Nederl. taal tusschen deleerlingen van de hoogste klassen van stads kostelooze meisjesscholen van Gent		110.00
I.	Verschillende ontvangsten		66.81
			________
Totaal der buitengewone ontvangsten..			5.351.73
			_________
Totaal der ontvangsten			19.656.37

Uitgaven
Gewone Uitgaven.			Fr. C.
A.	Aanmoedigingen en geschenken		76.88
B.	Uitgave van het Tijdschrift en van boeken (druk, honoraria en verzending)		2.527.62
C.	Uitkeeringen aan de Afdeelingen		6.709.00
1.	Aalst	89.00
2.	Aarschot	30.00
3.	Antwerpen	657.50
4.	Avelgem	- -
5.	Berchem	25.00
6.	Boom	- -
7.	Brugge	971.50
8.	Brussel	446.50
9.	Contich	47-50
10.	Dendermonde	37.50
11.	Diest	87.50
12.	Eekloo	121.50
13.	Geeraardsb.	- -
14.	Gent	1.579.50
15.	Hasselt	- -
16.	Hoboken	45.00
17.	Ieperen	36.50
18.	IJzendijke	37.50
19.	Kortrijk	147-50
20.	Ledeberg	47.50
21.	Leuven	- -
22.	Lier	231.50
23.	Lokeren	63.00
24.	Mechelen	614.00
25.	Meenen	- -
26.	Nederbrakel	- -
27.	Nieuwpoort	262.00
28.	Ninove	135.00
29.	Oostende	221.50
30.	Oudenaarde	81.00
31.	Roeselare	- -
32.	Rupelmonde	62.50
33.	Schaarbeek	398.00
34.	St-Nikolaas	- -
35.	Tienen	126.50
36.	Tongeren	10.00
37.	Vilvoorde	17-50
38.	Wetteren	- -
D.	Algemeen Bestuur.
1.	Secretariaat	1.400.00
2.	Bode	250.00
3.	Inzameling der bijdragen buiten Gent.	174.06
		________	________
Over te dragen		1.824,06	9.313,50

[p. 298]

			Fr. C.
Overgebracht		1.824,06	9.313,50
4.	Vergoeding wegens reiskosten aan de bestuurleden, die buiten Gent verblijven	324.05
5.	Andere bestuurkosten:
	a) Lokaalhuur	50.00
	b) Kosten der Algemeene Vergadering	} 264.62
	c) Briefwisseling, bureelbehoeften, enz	} 264.62
		________
		2.462.73	2.462.73
E.	Verschillende en onvoorziene uitgaven.		235.59
			________
Totaal der gewone uitgaven			12.011.82
Buitengewone Uitgaven.			Fr. C.
A.	250 fr. beschikbaar voor de uitgave van een handboek over Natuurkunde ten gebruike der athenaea.		- -
B.	1000 fr. beschikbaar voor de uitgave van een boek (Gift van wijlen den heer V. De Hoon)		- -
C.	Gelden bestemd tot ondersteuning van Afdeelingen		615.00
D.	Fr. 173,50 bestemd ter opbeuring van kwijnende Afdeelingen		- -
E.	Buitengewone toelagen aan Afdeelingen, die volksbibliotheken inrichten		790.00
F.	1000 fr. bestemd tot ondersteuning van de volksbibliotheken der Afdeelingen (Gift van Mevrouw W^e V. de Hoon)		- -
G.	Rondreizende volksbibliotheken		236.95
H.	Ondersteuning van instellingen van onderwijs		225.00
I.	Prijzen voor een kampstrijd van Nederlandsche taal tusschen de weeskinderen van Gent		105.00
J.	Prijzen voor een kampstrijd van Ned. taal tusschen de leerlingen van de hoogste klassen van stads kostelooze meisjesscholen van Gent		110.00
K.	Uitkeering van het overschot van de gift van wijlen den heer V. De Hoon tot ondersteuning van de volksbibliotheken der Afdeelingen Eekloo en Nieuwpoort		1.612.15
			________
Totaal der buitengewone uitgaven			3.694.10
			________
Totaal der uitgaven.			15.705.92

[p. 299]

Overzicht.			Fr. C.
	Ontvangsten	19.656.37
	Uitgaven.	15.705.92
		________
	In kas	3.950.45

V. Reservefonds

In kas op 1 September 1902	5,313.21
Opbrengst van den verkoop van boeken	232.21
	________
In kas op 15 September 1903	5.545.42
Waarde in boeken op 15 September 1903	511.00
	________
Waarde van het Reservefonds op 15 September 1903.	6.056.42

VI. Ontwerp van algemeene Begrooting voor 1904.

Middelen.
Gewone Middelen.			Fr. C.
A.	Bijdragen der inschrijvers		12.200.00
1.	Aalst	197.00
2.	Aarschot	54.00
3.	Antwerpen	1.200.00
4.	Avelgem	42.00
5.	Berchem	54.00
6.	Boom	18.00
7.	Brugge	1.216.00
8.	Brussel	862.00
9.	Contich.	96.00
10.	Dendermonde	79.00
11.	Diest.	36.00
12.	Eekloo	287.00
13.	Geeraardsb	36.00
14.	Gent.	3.017.00
15.	Hasselt	12.00
16.	Hoboken	90.00
17.	Ieperen.	89.00
18.	IJzendijke	91.00
19.	Kortrijk	277.00
20.	Ledeberg	86.00
21.	Leuven.	60.00
22.	Lier	151.00
23.	Lokeren	141.00
24.	Mechelen	396.00
25.	Meenen.	16.00
26.	Nederbrakel.	36.00
27.	Nieuwpoort.	586.00
28.	Ninove	312.00
29.	Oostende	360.00
30.	Oudenaarde	169.00
31.	Roeselare	46.00
32.	Rupelmonde.	150.00
33.	Schaarbeek	780.00
34.	St-Nikolaas	155.00
35.	Tienen	264.00
36.	Tongeren	18.00
37.	Vilvoorde	36.00
38.	Wetteren	12.00
39.	België buiten de Afdeelingen	313.00
40.	Noord-Nederl. buiten de Afd., Duitschl., enz.	360.00
B.	Verkoop van boeken.		100.00
C.	Rente van geplaatste gelden.		600.00
			______
Totaal der gewone middelen.			12.900

[p. 300]

			Fr. C.
	Buitengewone Middelen.
A.	In kas op 15 September 1903.		3-950-45
B.	Gift van een ongenoemde tot het inrichten van een kampstrijd van Nederlandsche taal tusschen de weeskinderen van Gent.		100.00
C.	Gift van M^r en Mevr. M. De Weert (Gent) tot het inrichten van een kampstrijd van Ned. taal tusschen de leerlingen van de hoogste klassen van stads kostelooze meisjesscholen van Gent		100.00
D.	Verschillende ontvangsten.		47.90
			________
Totaal der buitengewone middelen.			4.198.35
			________
Totaal der middelen.			17.098.35

Lasten
Gewone Lasten.			FR. C.
A.	Aanmoedigingen en geschenken.		200.00
B.	Uitgave van het Tijdschrift en van boeken (druk honoraria en verzending)		4.500.00
C.	Uitkeeringen aan de Afdeelingen (Algem. Grond-slagen, art. 17, 1^e al.)		6.000.00
D.	Algemeen Bestuur.
1.	Secretariaat.	1.400.00
2.	Bode.	200.00
3.	Inzameling der bijdragen buiten Gent.	200.00
4.	Vergoeding wegens reiskosten aan de bestuurleden, die buiten Gent verblijven	400.00
5.	Andere bestuurkosten.	400.00
		________
		2.650.00	2.650.00
E.	Verschillende en onvoorziene uitgaven		100.00
			_________
Totaal der gewone lasten..			13.450.00
Buitengewone Lasten.			Fr. C.
A.	Som beschikbaar voor de uitgave van een handboek over Natuurkunde ten gebruike der athenaea		250.00
B.	Som beschikbaar voor de uitgaven van een boek (Gift V. De Hoon)		1.000,00
C.	Gelden bestemd tot ondersteuning van Afdeelingen		600,00
			________
Over te dragen.			1.850.00

[p. 301]

			Fr. C.
Overgebracht.			1.850,00
D.	Gelden bestemd ter opbeuring van kwijnende Afdeelingen		173,35
E.	Buitengewone toelagen aan Afdeelingen die volksbibliotheken inrichten.		800,00
F.	Buitengewone toelagen aan Afdeelingen die uitmunten in het verzorgen en besturen hunner volksbibliotheken (Gift W^e V. De Hoon)		1.000,00
G.	Vorming van nieuwe rondreizende volksbibliotheken		400,00
H.	Ondersteuning van instellingen van onderwijs		225,00
I.	Prijzen voor een kampstrijd van Nederlandsche taal tusschen de weeskinderen van Gent		100,00
J.	Prijzen voor een kampstrijd van Ned. taal tusschen de leerlingen van de hoogste klassen van stads kostelooze meisjesscholen van Gent		100,00
			________
Totaal der buitengewone lasten.			4,648,35
			_________
Totaal der lasten			18,098,35
			________
	Vermoedelijk te kort.		1.000,00

VII. Toestand van het Congresfonds

	Fr. C.
Op het einde van het bestuurjaar 1902 bleef er in de kas van het Congresfonds eene som van	6,65
Ontvangen in 1903: Interesten van 14 obligatiën Gent	28,00
	_____
In kas op 15 September 1903	34,65
Het fonds bezit daarenboven 14 obligatiën van de leening der stad Gent van 1896.

VIII. Victor De Hoon-fonds

Zooals wij op blz. 295 reeds hebben vermeld, ontving het Algemeen Bestuur den 20 Februari 1903 van wege Mevrouw Wed. V. De Hoon, te St Gillis-Brussel, in naam van haren diepbetreurden echtgenoot D^r V. De Hoon, eene som van 12,000 fr. ten geschenke, waarvan 1000 fr. bestemd waren voor het Julius Vuylsteke-fonds en 1000 om de Afdeelingen van het Willems-fonds, die bewijzen zullen geven van ijver en nuttige werkzaamheid in het verzorgen hunner volksbibliotheken, te steunen en aan te moedigen. Betreffende de andere 10,000 fr.

[p. 302]

bevat de brief van de edelmoedige begiftigster de volgende bepalingen:

‘De overblijvende som van 10.000 fr. zal in Belgische renten aan 3% omgezet worden. Het kapitaal zal onaangeroerd blijven; alleen de jaarlijksche interesten zullen besteed worden om het Willems-fonds in zijn werk tot opbeuring en zedelijke ontwikkeling van het Vlaamsche volk te steunen. Slechts in buitengewone omstandigheden zal een deel van het kapitaal kunnen aangeraakt worden, en dat op voorstel van het Algemeen Bestuur op de dagorder der jaarlijksche Algemeene Vergadering gebracht en goedgekeurd met de twee derden der stemmen van de aanwezige stemgerechtigden.’

Ter vereering van de nagedachtenis van den heer D^r V. De Hoon heeft het Algemeen Bestuur besloten bovenbedoeld kapitaal van 10.000 fr. den naam te geven van Victor De Hoon-fonds.

Wij laten hier de rekening van dit fonds volgen.

Ontvangen van Mevrouw Wed. V. De Hoon		fr. 10.000 00
Interesten van 6 maanden		fr. 150 00
		_____________
		fr. 10.150 00
Betaald voor aankoop van Belgische renten	fr. 10.091,66
Gestort in de kas van het Willems-fonds (gevoegd bij de rente van geplaatste gelden, zie hiervoor blz. 296, Gewone ontvangsten C).	58,34
	_____
		fr. 10.150 00

Het fonds bestaat nu uit 6 obligatiën Belgische rente, 2^e reeks, ter nominale waarde van 10.000 fr.

IX. Julius Vuylsteke-fonds.

De omstandigheden, waarin dit fonds tot stand kwam en het doel, waarvoor het bestemd is, deelen wij hiervoor op blz. 286 mede.

Op 31 October 1903 lag er op de Gentsche Volksbank eene som van fr. 20.312,96, verbeeldende de reeds gestorte bijdragen.

Enkele honderden franken van nog niet gestorte doch toegezegde bijdragen zijn te ontvangen, benevens nog veel te verwachten inschrijvingen, vooral uit Noord-Nederland.

Met zekerheid kan gerekend worden op een globale som van ± 25.000 fr.

Het Algemeen Bestuur van het Willems-fonds:

G.D. MINNAERT,Voorzitter.

J. VERCOULLIE,Secretaris-Schatmeester.