|
| |
Boekbesprekingen
Albert Sorel: L'Europe et la fondation de l'empire Français. - Bibliothèque historique. Librairie Plon. Paris. - 15 Ffr.
Albert Sorel heeft met vaardige hand de verschijning van Napoleon geteekend. Hij toont aan, hoe het konsulaat voor het leven in 1804 het Keizerrijk kon vervangen, door welke politiek de niewe keizer over Italië regeerde, en ook hoe de zegepraal van Austerlitz de steun was van zijn uitgestrekte macht.
Dit groot histories beeld gaat van de samenzwering van Cadoudal tot de slag van Austerlitz. Het is buitengewoon boeiend. Albert Sorel bezit trouwens te dezer zake een merkwaardig talent en een hoge bevoegdheid.
J.M.
| |
Gaston Maugras: Le duc de Lauzun et les dernieres annees de l'ancien regime. - Bibliothèque historique - Librairie Plon, Paris. - 15 Ffr.
In 1870 is Lauzun slechts 33 jaar oud en reeds kolonel. Dan komt de Amerikaanse oorlog. Hij wordt aangeduid en scheept in te Brest met Rochambeau. Na de overgave van York, gaat hij de tijding naar Versailles dragen, en zijn missie volbracht, steekt hij terug de oceaan over. Wanneer hij in 1783 in Frankrijk terugkeert, hervindt hij zijn plaats in de hoge kringen. De revolutie breekt uit en Lauzun vertrekt naar het leger, vecht moe lig in het noorden en in het zuiden tegen de Vendëers. Maar zijn patriotisme en zijn gehechtheid aan de republiek kunnen de verklikkers zijn geboorte niet doen vergeten en hij sterft op het schavot.
J.M.
| |
Henry Bordeaux: La vie est un sport. - Bibliothèque reliée, Librairie Plon, Paris. - 3.50 Ffr.
Dit werk is een vurige lofzang op de glorie der Alpen. In de handelingen, die Bordeaux oproept, schijnen de bergen werkelik een eigen leven te leven, van verre de menselike rivaliteiten te delen en zelfs de mensen raad aan waardigheid te geven. Met deze filozofie der toppen mengen zich boeiende drama's en het geheel biedt in symboliese verkortingen het beeld van de sportieve aktiviteit voor zoover ze de strijd voor de overhand uitdrukt.
J.M.
| |
Karel Van de Woestijne: De nieuwe Esopet. - Teekeningen van Jozef Cantré. - Uitg. De Sikkel, Kruishofstr. Antwerpen. - Geb. fr. 135.
Zooals de tietel aanduidt geeft dit boek ons in fabelvorm korte brokken levenswijsheid zooals alleen Vlaandrens grote
| |
| |
dichter ze schrijven kon. Alhoewel ze meestal bijtend is, kan men haar toch niet een warme menselikheid ontzeggen, dat dadelik inneemt. Deze verzameling verschijnt voor de eerste maal in boekvorm. Vermoedelik werd streng gekozen, want de keuze is beperkt tot een twintigtal stukjes. Maar ieder blijft in u nawerken, zowel om de inhoud als om de pregnante vorm waarin die werd gebeeld.
Het is niet overdreven te zeggen dat Jozef Cantré zich hier meesterlik van zijn taak als illustrator heeft gekweten. ‘De Rustige’ geeft hier een serie tekeningen, die buitengewoon sober werden gehouden en bijna tot enkel enige lijnen beperkt. Maar hij bereikt een ongewoon hoge evokativiteit. Blijven deze fabelen ons bij, ze zullen niet van de tekeningen gescheiden worden in onze geest. En dat zegt hier alles.
J.V.
| |
Dirk Van der Poel: Leekenspel. - Uitg. W.L. en J. Brusse. N.V. Rotterdam.
Een degelik boek over een interessant onderwerp. Het onderwerp wordt scherp afgetekend. Het lekenspel staat tussen het liefhebberstoneel en het beroepsspel. Het is de ideale vorm der gemeenschapskunst, die alleen in zake toneel geen nonsens is. De naam wordt uit de middelewen afgeleid en hier is de auteur enigszins eenzijdig. Terecht werd op het tekort gewezen der vermelding van Duitse invloed. We krijgen een overzicht van de lekenspelen in de laatste jaren. De nadruk wordt terecht gelegd op de katolieke Graalspelen en con amore behandelt de auteur de spelen van H. Roland Holst. Dertig platen maken mede dit boek tot een mooi bezit.
J.V.
| |
Dr. F. Philips: Het gezonde en het zwakke kind. - De Wetenschappelijke Bibliotheek, Uitg. ‘Het Kompas’ Mechelen. - Met 36 platen. - Ing. 20 fr. - Geb. 28 fr.
Hier is een bevoegd man aan het woord over een onderwerp, dat in de breedste kring belangstelling zou moeten wekken. Na de algemene begrippen over de levensverrichtingen behandelt de auteur de lichamelike toestand en ontwikkeling van het kind over het algemeen. Dan volgt een hoofdstuk over de vroeggeborene en een over de zuigeling. Dit laatste is van het grootste prakties belang. Te dezer zake gaat het over verpleging en voeding met speciale beschouwingen over enige handgrepen en opvoeding. Deze schets kan slechts een miniem gedacht geven over de buitengewoon rijke inhoud.
Met warmte aanbevolen.
J.V. lic.
| |
J.C. De Boone-Swartwolt en J. Riemens-Reurslag. - Het rosarium. - Uitg. J.M. Meulenhoff Amsterdam.
De ondertietel van dit voorname boek luidt: bloemlezing uit belletritische, psychologische en paedagogische literatuur over het kind. De inhoud is bedoeld als illustratie bij wetenschappelike werken. Zoals de ondertietel aanduidt komen zowel dichters en schrijvers als psiekologen en pedagogen aan het woord.
We kunnen slechts een armzalig beeld geven van de kleurige inhoud van dit rijke boek door de verdeling aan te geven: Wiegeliedjes, Morgenschemering, Angst, Schaduwen, het Gezin, Schoolstemmen, het Kind en de Natuur, het Spel. Heel wat meer dan honderd verscheiden, stukjes vinden we. Bij de auteurs vinden we mede zeer vooruitstaande dichters en prozaïsten. Bij de pedagogen o.a. Jac. Van Ginnikken, Rousseau, Locke, Pestalozzi, Jan Ligthart, Jean Paul. Deze kleine lijst toont meteen hoe wonderlik de namen naast elkaar werden geplaatst. Pleit het voor objektiviteit, het is toch niet zonder gevaar, dat evenwel bijna geheel vermeden werd door elk over een verschillend punt te laten spreken, dat in hun werk de aandacht trok.
Dit ‘Rosarium’ moest in de handen komen van alle jonge ouders en de wereld
| |
| |
van het onderwijs moest het een aparte en goed-zichtbare plaats geven.
J.V. lic.
| |
Magdeleine Paz: Une seule chair. - Roman - Editions Corrêa, Paris. - 15 ffr.
Een merkwaardig en mannelik boek van de gekende kommuniste. Merkwaardig om de prachtige stijl eerst en vooral. En dan om zijn objektiviteit, die tweeerlei is. Eerstens wat de mensen betreft: haar personen zijn geen heiligen maar ook geen duivelen; ze zijn wat ieder mens werkelik is: tweeslachtige wezens, niet in eenvoud echter, maar in de wondere wederzijdse doordringing, welker uitbeelding slechts lukt aan kunstenaars, die tevens fijnzinnige psychologen zijn. Nog treft hier de objectiviteit van de toestanden. De westerse bourgeois-staten zijn niet zo slecht als ze in Rusland worden voorgesteld en ook de Russiese honger en mizerie zijn werkelikheid.
De inhoud van het boek komt hierop neer: een rijkgeworden (door een blinde keus) tweelingbroeder wordt oorzaak van de dood van de andere, die arm was gebleven en kommunist geworden, mede onder invloed van een Russiese vrouw.
In zoverre verschilt dit boek van ander kommunisties werk, dat Magdeleine Paz hogere geestelike machten erkent, die ze slechts aarzelend God noemt, wijl ze tevens het geloof erkent en eerbiedigt.
Op het realisties plan gebouwd geeft dit boek een panorama van het wroeten van wat kommunisten zouden nemen ‘de verdoemden der aarde’. Voorbehoud voor de ideologie natuurlik. Deze draad van de inslag is trouwens niet de sterkste.
J.M.
| |
Martien Beversluis: Mariken van Nimwegen - Lyrische bewerking naar het middeleeuwsch mirakelspel. - Boekversiering van Nans Amesz. N.V. Uitg. Mij ‘Kosmos’ Amsterdam. f. 1.25.
Deze bewerking lijkt ons grotendeels een mislukking. Het is een hachelik iets, middeleewse stukken te modernizeren. Herman Teirlinck mislukte eveneens met zijn Beatrijs-legende: Ik dien. En als we Boutens' Beatrijs een uitzondelike waarde toekennen, dan is dat meer speciaal op poëties gebied. Beversluis is trouwens geen Boutens. Zo min als Teirlinck gelukte Beverluis er in, de wijding die over het origineel ligt, intakt te behouden. Dat blijkt al dadelik uit de dialogen van Mariken en haar Heeroom. Zeker zijn er in dit boek brokken, die als modernizering wel geslaagd mogen heten, maar in het geheel blijft een tegenstrijdigheid van de zgn. naieve uitwerking met de moderne verwoording. Die blijkt klaar als we er het originele stuk naast leggen en vergelijken. Beversluis bedoelde een vrije lyriese bewerking door zelfs de beelden in moderne geest te scheppen. Aan de ene kant bekomt hij daardoor soms een verrassend effekt, maar anderzijds onderlijnt het weer de hinderende tweeslachtigheid van deze bewerking. Het komt hier op neer, dat Beversluis in zijn poging om poëzie uit onverstaanbaarheid te redden, veel poëzie moest doen verloren gaan.
De toneelwaarde van deze bewerking is omtrent dezelfde als die van het originele stuk. En waar Beversluis nog aan die geschiktheid schijnt te twijfelen, hebben wij nog in herinnering de heerlike schepping van het Vlaamse Volkstoneel.
J.V.
| |
Fréderick Drach: La fin des rois. - 200 photographies et documents, recueillis par -. Ed. S.A. Les Illustrés Français 65-67. Av. des Champs-Elysées, Paris. - 12 Ffr.
Dit is het zesde nummer van de prachtige serie ‘témoignages de notre temps’. Ook de vorige vijf werden hier besproken. Aktualiteit is altijd de voornaamste bekommernis der samenstellers. Ook nu, Immers: Nombre de pays, lassés de la démocratie, se sont voués à un dictateur. Lui préféreront-ils, demain, un chef que le sang legitime: empereur ou roi?
| |
| |
Benevens de buitengewoon rijke illustratie krijgen we als literaire inhoud: Deux Révolutions: 1830 et 1848; La Fin du second Empire. La Commune de Paris, La Chute des Hohenzollerns, La Débâcle des Habsbourgs, Le Sultan rouge, L'Emprire chinois, Les Monarchies bériques, Le dernier Tsar. Het eerste is van de hand van Jacques Bainville.
Een rijk en zeer interessant album.
J.M.
| |
J.J.H. Lambermon und Joh. Romp: Deutsche Balladen. - Eine Auswahl der besten deutschen Balladen, Neuere Zeit. - Gesammelt und mit Anmerkungen versehen von - Erster und Zweiter Band - Jeder kart. 13 fr. Verlag von Meulenhoff und Co. Amsterdam.
Een enige en smaakvol bijeengekozen verzameling, deel uitmakende van Meulenhoff's Sammlung deutscher Schriftsteller. Meulenhoff heeft niet gewacht op de verbanning van Duitse schrijvers om zijn ‘sammlung’ in te zetten. Deze twee boeken zijn daarvan de nummers 7 en 13. In het eerste deel krijgen we balladen van Mörike, Grün, Freiligrath, Hebbel, von Schack, Geibel, von Bodenstedt, Keller, Fontane, von Strachwitz, Meyer, von Scheffel, Heyse, Wolff, Fensen, von Liliencron, in het geheel 51 stukken. Het tweede deel brengt ons eveneens balladen van von Wildenbruch, Spitteler, von Wildenradt, Falke, Brandes, Vierordt, Loewenberg, Avenarius, Schanz, Ernst, Holz, von Gandy, Dehmel, Henckel, Rehbein, von Strausz und Torney, von Münchhausen, Kurt Mickoleit, Rulcke, Sternberg, Seeliger, Miegel, Schüler, Engelhard, Ginzkey, von Hofmannsthal, ditmaal 58 stukken.
De gepaste aantekeningen achteraan in ieder deel maken deze werken geschikt voor schoolgebruik. Tevens zijn de boeken aangegeven waaruit deze afzonderlike stukken zijn gelicht. Ook voor partikulier gebruik zijn deze twee deelen een kostelik bezit om hun overzichtelikheid en hun estetiese waarde. Ze werden daarenboven in een keurig kleedje gestoken en de prijs is buitengewoon billik.
J.V.
| |
Lode Baekelmans: Ommegang. - Uitg. Boekengilde ‘Die Poorte’ Leuven.
Dit is het tweede origineel Nederlandse boek uit de serie. Lode Baekelmans geeft hier acht langere novellen. Zij vormen in deze zin een eenheid, dat ze samen een beeld trachten te geven van het vooroorlogse Antwerpen. Het blijft natuurlik fragmentaries, maar we kennen in deze de vaardigheid van Baekelmans: hoe scherp hij waarneemt en hoe evokatief hij weergeven kan. Dit boek zal de lezers van ‘Die Poorte’ een welkome gast zijn.
J.V.
| |
Jacqueline du Pasquier: Decalage. - Editions R.A. Corrèa, Paris 12 ffr.
Dit zijn drie afzonderlike novellen, die hun eenheidsprinciep halen uit het woord van Mauriac. ‘C'est peut-être le même personnage, mais placé dans des conditions de vie différentes’.
J. du Pasquier heeft een klare intuitie, waarmede zij deze drie vrouwenzielen doordringt. Hier en daar wat te romanties en misschien ook niet geheel in eenklank met het leven, boeien deze novellen in hun geheel toch door hun rijke stijl, die de fijnheid van Michel Davet nabijkomt. Ze houdt van demi-teintes, maar daarin zelf ligt een zekere direktheid, die behoedt voor langdradigheid. Haar eenigszins Freudiaans-getinte verhalen geven geen oplossing en hebben enkel een slot in de zin van een psykologies einde van een strijd, dat echter maar betrekkelik definitief is. Alles gebeurt hier generzijds goed en kwaad.
J.M.
| |
| |
| |
Jules Supervielle: Boire a la source. - Editions R.A. Corrèa, Paris. 13,50 Ffr.
De gekende dichter is ook hier eerst en vooral dichter gebleven. Hij is een buitengewoon sterg fantast, die bouwt op de realiteit. De bron, dat zijn de Pyreneën en Zuid-Amerika waar de schrijver zijn jeugd overbracht. Hij drinkt zich dronken aan zijn glanzende herinneringen. Hij maakt er een onvergelijkelik verhaal van boeiend als een avonturenroman uit de far-West, een verhaal dat sprankelt van geest en liefde, een verhaal dat dieper het leven peilt, dan alle niewe zakelikheid.
J.M.
| |
Jean Cassou: Souvenirs de la terre. - Editions R.A. Corrêa, Paris. 12 Ffr.
Een zeer eigenaardig boek, deze dialoog van twee verdoemde zielen, die elkaar hun aardse en zondige (daar ze beiden geesteliken waren) liefde te binnen roepen. Een lang en wreedaardig vizoen, een machtige evokatie. Jean Cassou kan ons dwingen aan een wereld te geloven, die hij volledig en met vaste hand heeft geschapen. Deze dialoog, diep-menselik en onmenselik terzelvertijd zit vol zachtheid en poëzie, woede en schrik, liefde en haat, Het wisselt alles af in een adembenemende foltering. Deze vizie op de hel is meesterlik omdat ze haar diepte haalt uit de menselike ziel zelf.
Ik zal Jan Cassou, al was het alleen om dit boek, bij de grote Franse romanciers rekenen. Natuurlik is er wel voorbehoud wat de lezers betreft.
J.M.
| |
Ernst Zahn: Pietro, de smokkelaar. - Uitgave Wereldbibliotheek, Amsterdam. - Keurband f. 2,25.
Dit is het zeventiende boek van de bekende Duitse schrijver door de Wereldbibliotheek in vertaling gepresenteerd. En weer in een voorname en handige vorm, De Amsterdamse Maatschappij heeft het ons trouwens gewoon gemaakt.
Zahn toont zich hier een bedreven schilder van het berglandschap aan de Italiaanse grenzen, zijn menschen leven daar in nimmer begevende trouw en overtuigd van hun recht, hun hevige leven. De karakters zijn stevig getekend en volgehouden. De hoofdinhoud van dit boek is de liefde van Calixtus en Pietro, de jonge smokkelaar, die naderhand een meisje blijkt te zijn.
Enigszins romanties, is deze geschiedenis toch vast op de realiteit gebouwd. Vaak weet Zahn, zoniet esteties dan toch menselik te ontroeren. Men raakt trouwens niet los uit dit dramatiese verhaal voor het ten einde is gelezen. De dynamiek der taal helpt daar machtig aan mee. De bouw is stevig en evenwichtig.
Anna van Gogh-Kaulbach gaf van Zahn's boek een vloeiende vertaling.
J.V.
| |
Camp de Basschaerde: Verhindering. - Houtsneden van J. Meine Jansen. - Uitg. G.F. Callenbach, Nijkerk.
Deze jonge Nederlander schijnt ons spoedig een plaats te hebben veroverd bij de jongere bent boven de Moerdijk. Deze bundel, nr. 5 van een serie: ‘Nobel-verzen’, zal hem die verzekeren. De gedachte aan de onontkombaarheid van de dood beheerst deze verzen:
Hoe zullen zij ooit U zeggen:
wij zijn bereid, néém ons dan, Heer,
wij zullen ons rustig nederleggen
Zij zullen U altijd willen weren
en aan Uw roepstem zich bezeeren,
Het zijn vaak gave stukken poëzie. Een zekere eenvoud van woord en beeld sluit niet de diepe beleving uit, die we voelen de bron van deze lyriek te zijn. Integendeel: ze geeft er een siempathiek aksent van eerlikheid aan. Deze bundel onderscheidt zich ook door een zekere voornaamheid in de vloed van kabaretliederen, die veel poëzie dreigt te verstikken in Holland.
| |
| |
We voelen wel eens een aarzeling, die door meer bezinning zou vermeden worden. Er zijn in deze gedichten werkelik pregnante regelen, die een voor een jongere betekenisvolle konsentratie beduiden.
Van Camp de Basschaerde lazen onze lezers reeds in ‘De Tijdstroom’. We wensen hem er hartelik welkom.
J.V.
| |
Fr. van Oldenburg Ermke; Bruno Clasius. - Roman van een verregend leven. - Teuling's Uitgevers. Mij 's Hertogenbosch. - 32 fr.
Een buitengewoon fijn boek, werkelik een verrassing. Zo fris, dat het te lezen een weldaad is voor de geest. Over de inhoud is weinig te zeggen. Het begint waar het als beografie beginnen moet: bij de geboorte. En het eindigt eigenlik nergens. We weten daar alleen dat de held 30 jaar is, dat zijn verloving verbroken is, en dat hij in een troosteloos vertrek voor een krant zit te werken, zonder ander uitzicht eigenlik. Verregend inderdaad. Een levenseinde op 30 jaar. Er is niets groots gebeurd, het leven verloopt in een paar kleine steden, maar al dat kleine is in zo raak een vorm gegoten, dat elke bladzijde bijna weer verrast. De schrijver heeft er een handje van weg, door een stijve schoolmeesterlike taal atmosfeer te scheppen. En die atmosfeer blijft meesterlik behouden zodat dit boek ook een gaaf geheel is geworden.
Een naam, die zeker te onthouden is.
J.V.
| |
A. Van der Boom: De moderne houtsnede in Nederland. - Een overzicht in 165 afbeeldingen, bijeengebracht en ingeleid door. - Met een voorwoord van R.N. Roland Holst. Omslagversiering door Fokko Mees. - ‘Uitg.-Mij Kosmos,’ Amsterdam. Verlaagde prijs: geb. 71,10 fr.
Een standaardwerk in de volle betekenis van het woord. En laten we het vooraf zeggen: schattig gepresenteerd: typografies in de puntjes verzorgd, en gedrukt op imitatie-Japan, zodat de reproduksies in volle eerlikheid spreken.
R.N. Roland Holst noemt deze verzameling ‘rijk en uitmuntend-gekozen’, en dat met het volste recht.
In de inleiding van de verzamelaar gaat het over ontwikkeling, tekniek en wezen der houtsnede. Een zeer lezenswaardig stuk. Hij geeft daarenboven de karakteristieken aan van het opgenomen werk en in een aparte lijst de korte biografie der vertegenwoordigde kunstenaars. Hij toont een zuiver inzicht te bezitten in de estetiese waarde van het gereproduceerde werk.
Men kan moeilijk meer over dit werk zeggen, dan nog: u moet het zien en bezitten. Ik leg het op een plaats, van waar het me vaak in de handen zal komen. Een rijk en enig bezit. Vermelden we nog, dat hier met ‘Nederland’ Rijks-Nederland is bedoel. Jozef Cantré is opgenomen als in Nederland wonende. - We hebben de indruk, dat er plaats is voor een gelijkaardig werk over de houtsnede in Vlaanderen. Wanneer?
J.V.
| |
Naoshi Tokoenaga: Straat zonder zon. - N.V. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1934.
Het verhaal van een mislukte staking. Het onderwerp is in de wereldletterkunde meer dan versleten, sedert dat Gorki's ‘Moeder’ in vele talen overgezet en nagevolgd werd. Doch niettemin is de jonge Japanner erin gelukt een boeiende en gloedvolle roman te schrijven. Het valt niet te loochenen dat zijn werk ettelijke gebreken vertoont, - de vertaler wijst er wel wat te nadrukkelijk op - maar niettegenstaande en eenigszins ook dank zij die onhandigheden, bereikt de schrijver een oproepingskracht, die persoonlijk en aandoenlijk is. Omdat hij eerlijk lijkt in zijn medevoelen, eerlijk in zijn hart en omdat zijn hart en zijn ziel in zijn boek gevaren zijn, kunnen wij achter het fragmentarisch werk naar het woord van Whitman, een mensch gevonden hebben.
A.D.
| |
| |
| |
Jacques Rees: Heil fascisme. - De Korenaar, Lienartstr. 28, Aalst. 25 fr.
Als fascist zou ik mij schamen, over de dwaasheden die een onbevoegde hier verkoopt en al niet min over den geest waaruit hij spreekt. Eerlijkheid is een levenswet, die men tegenover niemand breken moet.
A.D.
| |
Jef Scheirs: De boetseerder der smart. - Uitg. Tijl. Deurne, Antwerpen.
Scheirs zet de traditie Conscience, Vermeulen voort. Hij is een schrijver van goede volksromans, die veelal boeiend en opvoedend zijn. Hier verhaalt hij hoe een zieke kunstenaar, door de liefde van zijn verpleegster, uit zijn eenzaamheid en zijn wrok geholpen wordt en hoe hij te Lourdes door de Lieve Vrouwe genezing krijgt.
A.D.
| |
Bart Vrijbos: Het water rimpelt. - Uitg. Varior. Sint-Amandsberg.
Een schrift zonder letterkundige beteekenis, ziekelijk en eenzijdig.
W.H.
| |
Gedichten door V.E. Godemare. - Uitg. Van Mele, Gent 1933.
In deze lijvige dichtbundel bezingt V.E.A. Godemare voornamelik de natuur, van uit een zeer gevoelige gezichtshoek gezien, zoals Guido Gazelle hem dit, zuiverder heeft voorgedaan. Hiermede bedoel ik niet dat Godemare Gezelle slaafs heeft nagevolgd, al duiden ook al de elementen die hij heeft aangewend, daarop. Dat Godemare een persoonlik gedicht schrijven kan, getuigen meerdere bladzijden uit deze bundel. Dat hij zich nog laat verleiden door de zangerigheid van een goed ingezet motief, om dit tot in den treure te herhalen, pleit niet in zijn voordeel. In zijn voorliefde voor het dialekt veroorlooft hij zich daarbij buitensporigheden, die aan zijn vers een gewestelijke kleur bijzetten, maar het ook vaak ontsieren. Guido Gezelle was een groot dichter; men kan niet straffeloos de elementen aanwenden die een deel van zijn ziele-leven uitmaakten. Dit vooral bedenke de dichter Godemare als hij zich opnieuw aan 't schrijven zet. En hij vergete dan niet dat de toverformule der poëzie is: Koncentrasie en beheersing,
P.B.
| |
Kleine zangen, verzen door Eugenie Boeye. - Uitgave Varior, St.-Amandsberg. - Gewone uitgave: 15 fr. - Luxe-uitgave: 25 fr.
Onder de Vlaamse dichteressen neemt Eugenie Boeye een zeer persoonlike plaats in, vooral dan omdat zij zich niet uitsluitend beperkte tot het uitzingen van een, soms wonderlike zwaarmoedigheid. Alice Nahon heeft enkele zeer zuivere gedichtjes geschreven die ieder gevoelig meisjeshart - en welk meisjeshart is niet gevoelig? - moesten aantasten. Eugenie Boeye is opweg zich definitief daarvan te bevrijden. Haar vers is vaak zuiver en melodieus. Haar stem klinkt soms wild en rauw. Spontaan breekt af en toe de passie door. Straks, als ook dit gevoel zich zal hebben gelouterd, zingt Eugenie Boeye met sterke, bijna mannelike stem, een wonderdlik lied.
P.B.
| |
A. Arthur Kuhnert: Die männer von St. Kilda. - Verlag von P. Reclam. Jun. - Leipzig.
St. Kilda is een klein eiland der Hebrieden. De bewoners vinden er een schraal bestaan, doch zijn tevreden, tot dat misdaad en tweedracht een reeks plagen over het eiland roepen, die de mannen tegenover elkander stellen en St. Kilda onbewoonbaar maken. Met de uittocht uit de oude vadergrond eindigt dan ook Kuhnert's roman. Dat schoone slot is het beste deel van zijn boek; wij vinden er zijn gaven op een hoogtepunt vereenigd: een dichterlijke taal, een zielkundige ontleding, die fijn uitgewerkt is, en het gedurige medespelen van een grootsch natuurgebeuren. Als A.H. Kuhnert wat epischer wordt, zal hij een balangrijke plaats on- | |
| |
der de jonge Duitsche prozaschrijvers innemen.
A.D.
| |
Staline, Molotov, etc.: Du premier au deuxieme plan quinquennal. - Bureau d'Editions 132, - Faubg. St, Denis, Paris Xe.
Dit is een onmisbaar boek voor alwie zich ernstig wil documenteeren over het Russisch vijfjarenplan. Het brengt de redevoeringen der volkscommissarissen op het Communistisch partijcongres van 1933. Redevoeringen die soms als voorbeelden van een scherpe, logische spreekkunst kunnen doorgaan. Doch benevens die mooie vormen bevat het inlichtingen, gegevens en cijfers, die in hun ontstellende zakelijkheid de wereld doen aanvoelen die erachter leeft. Hun waarachtigheid mag natuurlijk ook aan andere inlichtings-bronnen getoetst worden, doch over het algemeen laten de verslagen een indruk na van objectiviteit en eerlijke moed.
Wij kunnen over Rusland denken wat wij willen, de communistische leer onvoorwaardelijk verwerpen, doch het zou een domheid zijn geen betrouwbare inlichtingen te zoeken over het groote experiment dat de Sovjets wagen. Voor die belangstellenden is dit boek aangewezen. Het geeft insgelijks belangrijke uiteenzettingen van Stalin en Yakoblev over de Roode Landbouw en een overzicht van het Russische Staatsbudget.
A.D.
| |
Sylva de Jonghe: Tam-tam. - Tropennovellen. - Uitg. Zaire, Herstal.
Sylva de Jonghe is de lezers van D.T. wel bekend door de novellen die hij in ons blad liet verschijnen en die thans in deze bundel opgenomen zijn. Als de Jonghe een algemeener onderwerp aanpakken wil, en terzelfdertijd zijn uitdrukkingswijze zuivert en beschrankt, zal hij niet alleen de grondslag van een Vlaamsche koloniale letterkunde gelegd hebben, doch tevens een schrijver met voortreffelijke eigenschappen geworden zijn.
A.D.
| |
Dom A. Beekman O.S.B.: De H. liturgie der kerk. - Bron van Geestelijk leven. - Uitgeverij ‘Pax’, J. Jansenstr. 20, Schaarbeek (Brussel).
Dom Beekman is een vakman; hij mag n woord meespreken in de Liturgie. Dit boekje is weer heel flink. Het draagt nog wel wat veel de sporen van 'n voordracht doch dat schaadt niet aan de degelijkheid van zijn betoog. Er zijn zooveel bronnen van geestelijk leven, maar geen enkel is zoo menschelijk en zoo Christelijk tevens, als de bron die ontspringt aan de H. Liturgie. Dit boekje is onder alle opzichten te prijzen. De uitgaaf is heel goed verzorgd. Dom Beekman, schenk ons nog zulke pareltjes.
G. v Vl.
| |
Vrede-vreugde: Maandelijksche Recollectie-Oefeningen voor Religieuzen, door L. Backhuys pr. - J.J. Romen en Zonen Maaseyk. (15×22) 556 blz. Ingenaaid: 35 fr. Ingebonden: 65 fr.
Dit boek is te duur, hoewel het ruime verspreiding verdient. Het werk bevat 48 conferenties,, 4 reeksen van 12, het kan dus 4 jaar worden gebruikt. De leer is gezond en de meeste gedachten oorspronkelijk. Het zal veel goed kunnen te weeg brengen. Het hoort thuis bij alle bestuurders!
G. v. Vl.
| |
Onze moeder: Gedachten en gevoelens over Maria's Feestdagen, Deugden, Smarten en Vreugden, door P. Cajetanus M. Van Bergamo, O.M.C. Naar 't Italiaansch door P. Dr. Silverius van Vechel O.M. Cap., Novicemeester der Holl. Capucijnen. - J.J. Romen en Zonen, Maaseyk (11×18) blz. 230. - Prijs ingen. 20 fr.; ingeb. 30 fr.
Het is een veelbeteekenende aanbeveling voor dit boek te weten dat 'n Paus, Benedictus XIV de geschriften van Bergamo heeft geprezen omdat ze tegelijk én verstand én hart voldoen. Deze vertaling is ook goed. Onze menschen van vandaag zouden deze gevoelens en gedachten meer
| |
| |
beknopt wenschen, ze blijven echter genietbaar en mogen warm aanbevolen worden.
G. v. Vl.
| |
Honoré de Balzac: Massimilla doni. - honorine Edit. Plon, Paris. - 3,50 Ffr.
Balzac toont zich hier een scherp waarnemer van de geheime dramas, die zich dikwijls afspelen in mislukte huweliken. Massimilla is door haar man verstoten, en bemint een jonge Venitiaanse prins. Maar deze voelt de verscheurdheid van zijn liefde: de platoniese van Massimilla en de louter-vleselike, die een zangeres hem toedraagt. Het zou op een zelfmoord uitlopen, als Massimilla zich aan hem niet gaf.
Hetzelfde onderwerp wordt ontwikkeld in de tweede novelle. Maar deze is meer delikaat en geheel doordrenkt van melankolie.
Tenslotte niet Balzac op zijn best. Pleit de inhoud reeds voor een zeker voorbehoud de uitwerking van de eerste novelle doet het nog meer.
J.M.
| |
Pierre de la Gorce: Martyrs et apostats sous la terreur, - Libraire historique ‘Plon’ Paris. - 15 Ffr.
Na de aanhouding der Girondijnen ging de Conventie een onverbiddelike strijd aan tegen de godsdienst. Alle kristelike godsdienstoefening is verboden: het is het Schrikbewind met zijn talrijke slachtoffers, met zijn vervolging der gelovigen. De schrijver roept het tragiese lot op der trouwe priesters, in de gevangenissen opgesloten, naar Guyana verbannen, of levend in schuilplaatsen. Aan de zijde van die martelaars, waren er oud-beëdigden die zwakheden kenden, er waren priester-huweliken, er waren kompromis. Het is geheel deze onrustige tijd, die dit boek op pakkende wijze doet herleven.
J.M.
| |
Henry de Monfreid: Le naufrage de la marietta. - Editions Bernard Grasset, Paris. - 12 Ffr.
De grote reizigers hebben hun rusttijden; bizonderlik dan als ze verbannen worden uit hun eksploratieterreinen. Zo mag de schrijver van dit boek niet naar Ethiopië terugkeeren, het land dat hem zo eigen was. In plaats van deze tietel die, omdat hij denken doet aan zeeverhalen, bedriegelijk is, had de schrijver zijn tietel kunnen ontlenen aan een der grote boeken van Thomas Hardy: Le retour au pays natal. De streek van Roussillon en Catalonië, zijn het kader van deze verhalen van de Monfreid. Ze zijn niet zonder belang, maar de stijl is enigszins verwaarloosd. Er is een zekere linksheid in de uitdrukking, die zelfs soms met de syntaxis overhoop ligt. Deze tekortkoming is zeker spijtig want de schrijver vertelt met smaak. Noemen we de novelle ‘Trabucaires’ waarin oude katalaanse strooptochten schilderachtig opgeroepen zijn.
J.M.
| |
Robert de Traz: Les heures de silence. - Editions Bernard Grasset, Paris. - 12 Ffr.
In dit boek, dat samengesteld is uit wat de schrijver zag en hoorde, en overwegingen daarover, is hij enkel een getuige die zijn bezoeken aan sanatoria verhaalt. Het is het dramatiese geheim van de tering dat deze bladen vult, dit vreselik geheim met zijn lijden en zijn genezingen, zijn lichamelijke angsten en geestelike overwinningen. Geen intrige, geen romancering maar feiten, woorden en stilten. Echt, zonder patetiek.
Dit boek werd geschreven zoals men een ontdekking verhaalt. Het beproeft de wereld der ziekte te bepalen en het miskende belang der zieken. Doordat hij de tuberkuleuzen beter doet begrijpen, bracht hij ze naderbij de gezonden, die van hen heel wat te leren hebben.
J.M.
| |
| |
| |
Paul Bourget: La dame qui a perdu son peintre. - Editions Plon, Paris. - 3,50 Ffr.
Paul Bourget bestudeert in deze roman de wereld der verzamelaars en der kunstkritiekers. Het is het verhaal van een liefde-avontuur dat zich afspeelt rondom een vrouweportret, eerst aan da Vinci toegeschreven. daarna aan een ingebeeld artiest, totdat het tenslotte zonder schilder valt!
Bourget is hier weer een fijn waarnemer en een soms diepzinnig psykoloog.
J.M.
| |
Tine Cool: Bloemen-mythen en legenden. - Met houtsneden van B. Essers. - N.V. Uitg.-Mij ‘Kosmos’ Amsterdam. - Ing. 18,20 fr.; geb. 27,60 fr.
Dit is een van die boeken, waarover men geen kwaad kan zeggen. Want het is een lief boek over de bloemen. Hoofdzaak is niet de literaire verwoording maar wel de inhoud der verhalen. In een eerste gedeelte beschouwt de schrijfster de bloemen in vroegere tijden rondom de heilige Maagd, Kristus, de Heiligen, de duivel en de mensen. In een tweede om de Oosterse volken en hun verbeelding.
Een werk, dat voorzeker veel opzoekingen heeft gevergd om tot deze enige verzameling te komen. Het tweede deel inzonderheid bevat mooie Oosterse fabelen, niet zelden als verbeelding van wijsheid.
W.v.W.
| |
Henry Bordeaux: Le chene et les roseaux. - Librairie Plon, Paris. - 15 Ffr.
Dit boek werd geschreven onder het motto van Villiers de l'Isle Adam: des hommes austères ne devaient pas avoir d'enfants. Een diep eerlik, loyaal en streng man, die alle bekoringen heeft gevlucht, rein als een engel en hoovaardig als een duivel bemerkt aan de avond van zijn leven, dat alles in en om hem uiteenvalt. Een jeugd zonder vreugde heeft zijn zoon voor 't Assisenhof geleid en zijn dochter in de armen van een minnaar gedreven. Hij is de grote verantwoordelike. Nochtans zal een klein meisje er in gelukken het hart van die vreselike ouderling te openen.
Dit boek van Bordeaux verrast wel enigszins, omdat het werkelik boven veel van zijn ander werk uit is gegroeid. Het bereikt hier een psychologiese diepte, die bij hem eer zeldzaam is, waardoor hij tot werkelik pregnante hoofdstukken komt. Een buitenkans voor wie van Bordeaux houdt en een lezenswaardige verrassingen voor de anderen.
J.M.
| |
Desiderius Erasmus: De lof der zotheid. - Vert. door Mr. Dr. J.B. Kan. - Uitgegeven en van aantekeningen voorzien door Dr. A.H. Kan. - Met pentekeningen van Hans Holbein de Jongere. - Bandontwerp Alb. Hahn Jr. - Uitg. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 4e druk. - Keurband, fr. 3,50.
Bij de lezing van dit oude meesterwerk valt het op, hoe dicht het nog bij ons staat. Alhoewel niet oorspronkelik in het Nederlands, wel in het Latijn, geschreven, is de geest die het bezielt toch geheel Nederlands. Het is een van die werken, die de trots uitmaken van de Nederlandse stam. Voor zoveel we daarover kunnen oordelen met deze vertaling alleen bij de hand, gaf Dr. Kan er een volkomen geslaagde overzetting van. De aantekeningen maken sommige duistere passi (het was de tijd der vogue van de oude mythologieën) geheel duidelik.
De Wereldbibliotheek zorgde voor een royale presentatie. Ze heeft ons dat trouwens gewoon gemaakt.
J.V.
| |
Chamisso: Peter Schlemihls wundersame geschichte. - nebst einigen gedichten, herausgegeben von J.J. Lecker - Mit 4 Afbildungen nach einer älteren französischen Ausgabe. - 2. Auflage. - Verlag von J. [...] Meulenhoff, Amsterdam. - J. Mauteau, Arenbergstraat, Brussel.
| |
| |
Chamisso, een groot figuur in de Duitse letterkunde, en die tevens natuurvorser was, was een geboren Fransman, die door de Revolutie uit het adellike stamslot Boncourt in Champagne verdreven werd. Als Napoleon de toelating tot terugkeer geeft, kan hij zich niet meer thuis voelen in Frankrijk. Bij de herhaalde oorlogen tussen Frankrijk en Pruisen houdt hij zich afzijdig. Maar de tweespalt pijnigt hem. En in deze teruggetrokkenheid schrijft hij het werk, dat bizonderlik zijn schrijversroem vestigt, deze wonderbare geschiedenis van Schlemihl, de man, die zijn schaduw verloor, waarin Chamisso zijn eigen onrust en zielloosheid karakterizeerde. Schlemihl in een Joods-Duits woord dat eigenlik pechvogel betekent.
Hij schreef ook nog ‘Reise um die welt’ meer wetenschappelik, na zijn omreis samen met Otto von Kotzenbue. Gedurende deze reis richt zijn heimwee naar de thuis zich bepaaldelik naar Duitsland. Hier komt hij dan ook tot rust. Menig gedicht van hem is volkslied geworden. Hij betuigt vooral zijn sympatie voor de oudste lagen der bevolking. In deze zin is zijn poezie enigszins sosiaal. Ook het leven en de liefde der vrouw hebben een grote betekenis in zijn balladen en romancen.
Het was vanwege Meulenhoff een goede keus, dat hij dit boek als nummer 23 in zijn serie ‘Meulenhoffs Sammlung deutscher Schriftsteller’ voegde. Een handige uitgave van een enig en volkomen persoonlik-eigenaardig boek.
J.V.
| |
Albert Verwey: Mijn verhouding tot Stefan George. - Herinneringen uit de jaren 1895-1928. - Uitg. N.V. vh. C.A. Mees, Santpoort.
Een belangrijk boek, dat vooral treft door zijn grote liefde en zijn eerlikheid. De inhoud is natuurlik te rijk om hier weergegeven te worden. Maar dit werk is uitgegroeid tot een stuk geschiedenis over de betrekkingen der Nederlandse en Duitse literaturen. Al lijkt het gebaar, waarmede Verwey zichzelf, soms aan de hand van George, zijn plaats aanwijst wat al te zeker (over zichzelf schrijven in deze zin is altijd een hachelike onderneming!) dat wordt vergoed door een niets-ontziende rechtzinnigheid.
De verhouding, die hier wordt besproken is er een, bekent de schrijver, die ook door de dood van George niet verbroken wordt. Verwey toont zich hier een bedreven interpretator van George's streven en werk, wat ons na een zo langdurige vriendschap niet moet verwonderen. Hij heeft het vooral over wat beiden scheidde of verenigde. Wat hen scheidde zat geworteld in de volken, waartoe ze behoren. Wat hen verenigde was vooral hun diepe en ontroerende liefde voor poezie en schoonheid. Verwey heeft door dit boek trouwens de gelegenheid gehad zich te verdedigen tegenover sommige beweringen, vooral van Duitse zijde en George, die deze bladzijden vóor hun uitgave nog heeft gelezen, moet door zo'n siestematiese beschouwing klaarheid hebben erlangd over wat wel eens onbegrepen was gebleven.
J.V.
| |
Pater Petrus-Baptista De Meyer. O.F.M.: De gekruiste van Nagazaki. - Mechelen (1934), Sint Franciskus Drukkerij Carmelietenstraat 4, Mechelen (22×16) bladz. 198. - Prijs: Ingenaaid (franco) 11 fr.
Het gaat hier over 'n Heilige Spanjaard gemarteld te Nagazaki in Japan op 5 Februari 1597.
Pater De Meyer schrijft boeiend. Hij zegt dat hij zijn boek ‘met liefde’ geschreven heeft. Het is de volle waarheid. Ons Vlaamsche Volk zal er meer deugd aan beleven dan aan tientallen andere boeken.
De enkele teekeningen verhoogen alleszins de interesse van het werk. Wij heeten dit boek van harte welkom in Vlaanderen! Het moge veel lezers en veel koopers vinden.
G. v. Vl.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd