|
| |
| |
| |
Boekbesprekingen
Hermann de Keyserling: La vie intime. - essais proximistes. ‘Librairie Stock’ Paris. 250 p. - 15 Fr. fr.
Keyserling is de stichter van de Wijsheidschool te Darmstadt. Het is hem vooral te doen tegen de irrealiteit van het moderne denken. Het verstand zegt hij, heeft zich geheel van het leven afgescheiden, en zo moet de vooruitgang in de richting, die hij genomen heeft meer en meer de irrationele krachten van de mens in opstand brengen.
Keyserling wil, dat de filozoof uit zijn ivoren toren dale, dat hij weer worde ‘een man in wien levensinzicht en levenswandel een harmonie vormen’. - En konsekwent is dat het geval voor hemzelf.
We kunnen met Dr. De Hovre in zijn ‘Katholicisme’ zeggen, dat we akkoord gaan met de diagnostiek van Keyserling, zonder zijn therapie aan te nemen.
Dit boek wil zijn algemene beginselen toepassen op de partikuliere en intieme problemen van ieder, als daar zijn: gezondheid, eigendom, familie, huwelik, vooruitgang, kreativiteit, vrede en geloof. We kunnen hem niet een scherp inzicht in onze tijd ontzeggen. En in zijn poging om ieder een algemene opvatting van het leven te geven, om onze lotsbestemming integraal te doen aanvaarden, bewonderen we de eerlikheid en moed, maar we staan er skepties tegenover omdat hij de mens slechts tegenover zichzelf kan stellen en niet tegenover God.
We volgen hem gelukkig, waar hij de geestelike waarden zo hoog mogelik wil opvoeren, maar we staan verstomd over zijn onbegrip op stuk van het katolicisme. Waar hij, tegenover Freud's libido, een ‘gana’ aan de basis van alle psykies leven aanneemt (wel niet geheel in dezelfde betekenis) voelen we dat enigszins willekeurig en krijgen de indruk, dat hij de noodzakelikheid heeft gevoeld een eigen term te vinden, die in zich zou verenigen wat hij zelf niet best te situëren weet.
Medecijn wordt meestal uit vergiften samengesteld. Het is een sekuur werk. Hier is de medecijn een vergift gebleven, en dreigt het gevaar dus aan de andere kant.
| |
Aart van der Leeuw: Ik en mijn speelman, 7e druk - Uitg. ‘Het Kompas’ Mechelen. - 29 fr. ing., 42 fr. geb.
Aart van der Leeuw en Arthur van Schendel hebben het heerlikste proza geschreven, dat de twintigste eeuw in Nederland ons totnogtoe schonk. Van het standpunt der zuivere woordkunst houd ik meest nog van van der Leeuw. Dit boek van de in 1931 gestorven neoromanticus, is voor mij een feest geweest; een feest, waarvan het geluk nog lang nazindert in de ziel. Een boek, dat ik nog dikwijls ter hand zal nemen, dit zuiver en wonder verhaal van de goede tovenaar, dat louter schoonheid is. Velen hebben reeds voor dit boek de snaren van een entoeziaste lier gespannen. Maar ik weet, dat woorden, die niet de zijne zijn, hier arm blijven. Uit de blauwe vreugde om deze 58 hoofdstukjes groeit een warme pieteit voor hem, die ons in die mate heeft vervuld van het geluk te leven.
De zevende druk. Mogen het er zevenmaal zeventig gorden.
J.V.
| |
Ilja Ehrenfurg; Moskou gelooft niet in tranen. Vert. door J.C. Van Wageningen. - Uitg. ‘W. de Haan’. Utrecht.
Het gebeurt wel vaak in de laatste decennie, dat een schrijver een boek lanceert, dat een inderdaad reusachtige weerklank vindt, waarna hij op die weerklank begint te teren met werk van minder allooi. Zo Ehrenburg na: het leven der auto's.
| |
| |
Toch is er altijd dezelfde bekoring van zijn pregnante direktheid en zijn heldere logika, ook waar ze klaarblijkelik vals is ingezet. De hardheid van dit boek kan wel boeien, maar ze laat koud. Het kommunisme is hier dilettantisme en de warmte, die een ogenblik ‘dreigt’ in de woorden te varen, is erg artificieel. (Zo waar het eens over Moscou gaat.)
Dit boek is een spel, dat te naïef is om gevaarlik te zijn: het is goed om vernemen, dat in Moskou iedereen lacht. Deze kokette amoraliteit is te doorzienbaar om kwaad aan te richten in een ziel. Het is dan ook niet daarom, dat we het boek voor rijpe lezers behouden, maar enkel om de opgeroepen beelden hier en daar, al worden ze ook met een gebaar, dat meer bourgeois is, afgesneden.
J.V.
| |
Louis Madelin: La France du directoire. ‘Librairie Plon’ Paris. 5.75 Fr. fr.
De Fransen aanzien het Directoire voor een régime détestable, maar erkennen, dat er weinig zo'n eigenaardige perioden in hun geschiedenis voorkomen. Louis Madelin stelt met werkelik talent de wereld voor, waarover Barras regeerde terwijl ‘la reine du Directoire’, de citoyenne Tallieu door de salons kuierde. Binnenlands is alles anarchie, bankroet en briganda. Maar generzijds de grenzen leidt de kleine generaal Bonaparte de vrienden der Republiek doorheen Italië en Egypte. Zijn beurt gaat komen.
J.M.
| |
Ernest Daudet; Une vie d'ambassadrice au siecle dernier: la princesse de Lieven. ‘Libraire Plon’, Paris. - 15 Fr. fr.
Het tweede boek van de nieuwe serie, die werkelik belangwekkend inzet. Prinses de Lieven was ambassadrice van Rusland te Londen, waar ze Wellington bezocht en een liaison had met lord Grey. Niet alleen laat dit boek ons geheel een verdwenen samenleving zien, maar het toont eens te meer de soms grote rol der vrouw in de politieke gebeurtenissen, en deze rol was er meestal een van een tragedie.
J.M.
| |
Geert Grub: Mensen in strijd. - Uitg. ‘De Korenaar’, Alb. Lienartstraat 28, Aalst. - 20 fr. franco.
Ik meende eerst onze lezers eens een beeld op te hangen van de enormiteiten die de heer Grub ons met dit superserieuze boek wil op de mouw spelden. Maar het is te assomant, werkelik! En het is die eer niet waard, ook letterkundig niet. Het kan omschreven als een poging tot verheerliking van zelfmoord en vruchtafdrijving in verband met... de Vlaamse beweging.
De schrijver draagt zijn boek op o.a. ‘aan U met wie ik gewandeld heb uren door, met vaak niets aan dan een klein zwembroekje, en soms nog minder.’ Wel bekome het hun!
J.M.
| |
Johan Winkler. - Pieter Jelles Troelstra. - Querido's Uitgave, ‘My’ Amsterdam. 1933.
Een weliswaar subjectief, maar niettemin belangwekkend levensbericht over de Nederlandsche sociaal-democratische leider Winkler, zijn oud-sekretaris, behandelt Troelstra beurtelings als Fries, Nederlander, internationalist, mensch en politicus.
E.S.
| |
Eva Raedt - de Canter: Boheme. - Ing. f. 3,25; geb. f. 3,90. N.V. Em. Querido's U.M. Amsterdam.
Hiermede is Eva Raedt - de Canter aan haar vierde roman. Er zijn van die boeken die je zo omtrent koud laten, en waarover ge, als recensent niet veel goeds en ook niet veel kwaads vertellen kunt.
Ons wordt hier gepresenteerd een kring van plusminus buitenmaatschappelike mensen (kunstenaars, zegt het prospektus: excusez du peu!) die voor alles vrijheid eisen, en veelal onder de gevolgen van die vrijheid worden vernietigd. Tenslotte een hoopje moderne lammelingen, die alleen op medelijden recht hebben. Behalve dan de hoofdfiguur, een jonge vrouw, die zich onder zeer moeilike omstandigheden met
| |
| |
haar kind zelfstandig door het leven moet slaan. Moedergevoel heeft ze klaarblijkelik niet veel, tenzij dan een breder surrogaat voor de gehele kring. De enige vrouw met levenskracht en moed.
Zeker kan de schrijfster levende mensen scheppen, suggestief hun handelingen verhalen, maar het tempo van de stijl vermocht ze niet aan te passen, en de bouw van het boek wankelt hier en daar. De taal zelf is erg onzuiver door de opvallendvele, nutteloze Franse woorden. Wat gewordt zó onze Nederlandse woordkunst?
Daarenboven zijn hier de begrippen goed en kwaad vrijwel afwezig.
J.V.
| |
Marce Chadourne: Absence. - Roman Librairie Plon, Paris. - 15 Fr. fr.
Marc Chadourne won reeds de prix Fémina en de prix Gringoire. En laatst werd hij nog voor een prijs voorgesteld. We weten niet, of dit voor zijn laatste boek was, maar Absence is alleszins een merkwaardige roman. Juste Houdouard vertrekt naar Meksiko, na een strijd tussen zijn liefde, die hem en een rustig geluk wil vasthouden en de roep van zijn onrustige zwerversnatuur. Hij vertrekt, vertrouwend op de getrouwheid van de vrouw, die hij liefheeft. In Meksiko vindt hij de vurige Lupé, die hij vroeger waande te beminnen. Maar trouw aan Anne Langle kan hij aan die vrouw die het genie en het miesterie van het Indiaanse Meksiko verpersoonlikt, niets dan vriendschap geven. Onderwijl, in Frankrijk, geeft Anne stilaan toe aan de instanties van een komponist, wiens de suksessen haar schijnen verblind te hebben. Ze schrijft Juste niet meer, deze raadt de waarheid en voelt zijne droom ineenstorten. Hij wil sterven, maar de dood wil hem niet. Deze vuurproef heeft hem gezuiverd en hem groter gemaakt, in de zin, die de schrijver daaraan geven wil.
In een pregnante tegenstelling tekent hij de onverenigbare aspiraties van 't menselik hart: behoefde aan stabiliteit en zucht naar vrijheid. In een vurige lieriek bezingt hij het Indiaanse genie van Meksiko, en deze passi zijn bij de mooiste van het boek te rekenen. Het patetiese der Meksikaanse natuur is nauw verbonden aan de aksie en de koortsachtig doortrokken streken baren of versterken door hun tragiek de zielstoestand van de held.
Alleen lijkt de bouw van het boek te zeer vooropgezet. We voelen inderdaad, dat de tweestrijd vóór het vertrek niet voldoende sterk gemotiveerd werd om het drama in zijn eigen sfeer te tillen.
Maar Absence schijnt totnogtoe het meesterwerk van Marc Chadourne te zijn en vormt met Vasco en Cécile de la Folie niettegenstaande de verschillende atmosfeer, een gehele, volledige sieklus. Voorbehoud dient gemaakt voor die typies Franse middens waar alles te gebeuren schijnt generzijds goed en kwaad.
J.M.
| |
Maurice Barrés: Un jardin sur l'oronte. Librairie ‘Plon’ Paris. - 12 fr.
De honderdste druk van dit fijne boek dat zijn lezerskring steeds meer heeft uitgebreid. De taal is betoverend, het verhaal is boeiend, de mensen leven, de atmosfeer is bedwelmend. Met deze enkele woorden is alles gezegd. Alleen de interpretatie der feiten in verband met het middeleewse Kristendom ware misschien wel te kritizeren. Maar het boek is zo'n schoon gesloten geheel, dat men er haast niet aan raken durft.
J.M.
| |
Charles Pichon: Le pape et la cite du Vatican. Album in - 40 de 96 photographies inédites, prises avec autorisation spéciale par Jean Clair - Guyot et expliquées par.. Préface de S.E, Mgr. Baudrillart, archevêque de Métilène.
Dit lange tietelschrift zegt omtrent alles, wat over dit album te zeggen is. Niet alle fotos kunnen mooi gelukt heten, maar in dit Heilig Jaar, geven ze. als geheel, een interessante voorstelling van de pauselike stede aan de meerderen, die niet de bedevaart ondernemen kunnen.
J.M.
| |
| |
| |
Comte Fleury. Louis XV intime et les petites maitresses. - Librairie ‘Plon’ Paris 15 Fr fr.
Een origineel boek, dat een idee geeft van de skabreuse toestand van het Franse hof vlak voor de revolutie. De schrijver vertelt fijn en gemakkelijk. Dit boek is niet, wat het zou schijnen: op de zelfkant der geschiedenis geschreven, maar het staat er middenin: het verklaart voor een deel de losgebroken reaksie. Al de mededingsters van Madame de Pompadour zien we aan het werk. Interessant als oproeping van een gehele regering op een bepaald punt van de degeneratie van het Franse koningdom. Mooie uitgave.
J.M.
| |
Bernard de Lacombe: La vie privee de Talleyrand. - Librairie ‘Plon’. - 15 Fr fr.
Het is niet van belang ontbloot even het leven van dit privaat en weinig gekend personnage in te kijken. We volgen hem hier doorheen Engeland en Amerika; wij dringen in het geheim van zijn huwelik en wij wonen zijn rechtzinnige bekering bij op het einde van zijn bewogen leven.
Totnogtoe kenden we in hem slechts de skrupulsloze en als dusdanig lepe diplomaat. Na de lezing van dit goed geschreven boek schijnt het ons een nieuwe Talleyrand ontdekt te hebben.
Eveneens mooie uitgave.
J.M.
| |
Dr. Sabourand: Pele - mele. - regards en moi et autour de moi. - Librairie ‘Plon,’ Paris, - 12 Fr. fr.
Een oude dokter heeft natuurlijk, na zoveel jaren praktijk, heel wat mensenkennis opgedaan. Iets anders is als hij die in een theorie gaat vastleggen, dit woord dan in een brede betekenis genomen. De verklaring der feiten is zeer arbitrair. Hij herleidt zoveel mogelik de finaliteit tot duistere geheimen, en die hij voor geheimen laat, en huldigt tevens een bijna fatalistiese aanvaarding, die inderdaad moedig is, wijl niet kristelik, maar dan ook naïef.
De hoofdgedachte van het boek vind ik ergens zó: Toutes nos certitudes ne sont que des croyances, nos vérités que des opinions, et nos opinions ne sont même souvent que des modes.
Een hoofdstukje heeft Que chacun fasse son métier. Inderdaad, dokter, al hebt ge weliswaar zeer interessante en wijze dingen gezegd hier en daar.
J.M.
| |
Anton Tchekov: La steppe. - Traduit du Russe par Denis Roche. - Librairie ‘Plon. Paris. 3,50 Fr. fr.
Ik zal niet meedoen aan de Russomanie, die nog schijnt voort te duren. Maar om de oude Russiese samenleving en diesvolgens de bolsjevistiese revolutie te begrijpen zullen de novellen, de toneelstukken en de romans van Tchekov wel een kostelike hulp blijven. De novelle die haar naam aan het hele boek geeft verhaalt de tocht van een kind doorheen de wilde en troosteloze vlakten. Andere beelden (nog een vijftal) volledigen de meesterlik- gewekte indruk van desolatie. Verhalen vol realisme, dat ons wrang schijnt, maar het misschien niet is. Begrijpen wij wel de Russiese ziel na de vele essays?
De vertaler schrijft een vloeiende taal, die aangenaam leest.
J.M.
| |
Dr. R. Van Pottelberghe: ‘De Ilias van Homeros’ nr. 5-6 van het jaarb. der Kath. VI. Hoogeschooluitbreiding. ‘De Standaard’ Brussel, Abon. 10 fr.
Een belangrijk vulgarisatieschrift, dat klaar en ordelijk geschreven, een goed inzicht in de Ilias en de Homeroskwesties brengt.
E.G.
| |
Louis E. De Mey: ‘Naar den nieuwen oorlog’ - ‘Excelsior’, Brugge. 12 fr.
Een romantisch oorlogsboek, zonder gegevens, zonder gedachten, met opgezweepte gevoelens in een hoogdravende taal.
E.G.
| |
William Lawrence: ‘Memoires d'un grenadier anglais’ - Trad. Henry Gouthier, Villars. - Libraire Plon, Paris.
De vertaling van deze onbelangrijke herinneringen kon best gemist worden.
E.G.
| |
| |
| |
T. Lindekruis: In een dag en een nacht - Uitg. ‘Steenlandt’ Kortrijk. 8 fr.
Een boeiend verhaal, propagandistes bedoeld voor Kristi-jongens. Dus omzeggens buiten-literair. Zal graag gelezen worden door onze knapen, want Sint Anneke wordt er bijna omgeschapen tot een prairie In de far-West. Maar tot Francis Finn is er nog wel wat weg te doen.
W.v.W.
| |
P. Hilarion Thans: Vertellen. - Boekversiering van P.R. Daniëls o.f.m. ‘J.J. Romen en Zoon’, Roermond, Maaseick. 15 fr.
Zonder veel of hoge literaire pretenties kan P. Thans onderhoudend verhalen. We moeten het boek nemen voor wat het bedoelt te zijn. En nog wel een vertellen uit de soldatentijd van de pater-vrijwilliger. Zo oud reeds.
Misschien wil P. Thans wel wachten met zijn tweede bundel (en zeker met zijn derde en vierde) tot de ekonomiese toestand in de Nederlanden een ruimer produksie toelaat. Tot zolang: slechts het zeer goede of het belangrijke.
W.v.W.
| |
Paul Bourget: Des deux soeurs. - ‘Bibliothèque reliée’ Plon, Paris. 2,50 Fr. fr.
Ik denk niet, dat met de bundels novellen die in de laatste tijd van Bourget verschenen, meer bedoeld wordt, dan het samenbrengen van verspreid werk. Nieuws brengt ze in ieder geval niet. Wel is er steeds de vaste hand in de karaktertekening en de bouw van het verhaal, maar ook dat uitpluizen, dat voor ons, die bedorven zijn door niewe zakelikheid, algauw langdradigheid wordt, zo zijn gewone uitweidingen, die eerder de gang van het verhaal versperren. Minusieus psykologies verantwoord hebben deze novellen te veel van wat de niewe zakelikheid te weinig heeft.
De waardebepaling van Bourget is misschien zó Frans, dat we er soms wat bevreemd tegenover staan.
J.M.
| |
Jeurissenkomiteit: A. Jeurissen. - 1933.
We vermelden graag deze interessante brosjure, uitgegeven als inleiding tot de Jeurissen-feesten in 1934. Ze geeft een overzicht over het leven en het werk van deze verdienstelike Limburger, die al te weinig is gekend en gewaardeerd.
Aanbevolen.
J.V.
| |
Armand Baschet: Le roi chez la reine. - ‘Bibliothèque Historique’ Plon, Paris. 15 Fr. fr.
De omstandigheden, waarin de schrijver de uitzonderlike natuur van Lod. XIII heeft bestudeerd, waren het voor Frankrijk wel waard, ondanks de intimiteit der détails, uitgegeven te worden. Het gaat er om het huwelijk van Lod. XIII met de jonge infante Anna van Oostenrijk. De huweliksseremonie dateert uit 1615. Maar de volhoudende en ongelooflike onthouding van de koning werd weldra openbaar. Het werd een echte staatszaak. Slechts ten gevolge van dringende aansporingen gaf de koning toe, en als, in 1619 het huwelik voltrokken werd, werd dit plechtig gevierd.
Voor liefhebbers van historiese pikantheden.
J.M.
| |
Paul Gautier: Madame de Stael et Napoleon. - ‘Librairie Historique’ Plon, Paris. 15 Fr. fr.
Op het ogenblik dat de glorie van Napoleon op het toppunt stond, doorschreed Mad. de Staël Europa en voorzei zijn feilen en zijn val. Altijd betreurde ze de vrijheid en altijd overviel ze de keizer met epigrammen. Maar in 1803 moest zij zich de ballingsschap opleggen en tot in 1918 was haar leven een ononderbroken reis. Mad. de Staël heeft zich meer dan eens vergist, maar later erkende Napoleon zelf haar verdiensten. Het onderzoek door Paul Gautier rondom haar geleid heeft hij hier met talent beschreven.
Voor belangstellenden in Napoleon, een kans.
J.M.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd