De Tijdstroom. Jaargang 2

[p. 452]

Zelfmoordenaar   Luc. Van Hoek

‘Toen ik mijn eigen goed en wel had opgehangen, zag ik hoe allemachtig schoon de wereld was.’

Zo sprak de vreemd-doende, vreemd-geklede jongeling, 'n vriend, die zich tegenover mij in een fauteuil had neergevleid, een pijp stoppende.

Hij stopte een pijp uit een fraai-nikkelen reklame-doos van de ‘Rode Ster’. Maar de tabak was geen rode ster, maar een zwaar ‘English Mixture’. Die rook ik niet graag. En zelfs de geur benauwt me eigenlik gezegd. Ik liet van mijn antipathie tegen deze tabak evenwel niets merken, want het verhaal leek me interessant te zijn en de verteller in een zeer prikkelbare stemming.

‘Dit nu, had ik op mijn fietstocht naar deze plek misschien ook wel gezien, gezien jaaa..., maar doorgedrongen tot mijn eigenlike zien, nee... nu pas viel het me op zeg ik, hoe allemachtig schoon de wereld was.

En, nee, maar eerst moet ik je toch vertellen hoe ik er toe gekomen ben mijn eigen op te hangen.’

Dikke rookwolken blies hij uit, zwaar zuchtte hij en toen sprak ie: ‘Dunkel ist das Leben, und dunkel ist der Tod’.

Daarna zweeg hij nogmaals en blies ook zware rookwolken de duistere hoeken van mijn vertrek in.

‘Alzo, ze zei, dat het niet kon. Nu, dat verwonderde me niet, maar verwondde mijn hart. Met een uitermate sympathieke klank in haar stem zei ze dat het haar speet... voor mij. Daaruit valt dus te konkluderen hoe buitengemeen vriendelik van aard ze is.

Maar, ik zeg, verwonderen deed het me niet. Want, zoals je al wel zult hebben opgemerkt ooit, ben ik een erg onaantrekkelik iemand; ieder mens die me ziet heeft de neiging tot glimlachen, en glimlacht als hij beschaafd is, roept: ‘he! halve gare’, als hij onbeschaafd is. Die eigenaardigheden nu, die mij zoo onaantrekkelik maken, zijn waarschijnlik wel de uitwendige kentekenen, de veropenbaringen van mijn habitus (ik ben immers wat jullie pleegt te noemen, een artiest) en, hoewel onder alle opzichten een braaf en verstandig, vriendelik en den evenmens goed aanvoelend kind, kon dit meisje zo maar niet

[p. 453]

over die, voor jullie leken onaangename ‘habitus’-uitwendigheden heen, en vond me waarschijnlijk evenzeer een halve gare als al de anderen. Maar aangezien zij geenszins tot de kategorie der onbeschaafden gerekend dient te worden, zeide ze zulks niet, ja, onderdrukte haar glimlach die ze zich als beschaafde had kunnen permitteren, en - zoals ik zeg, ze is uitermate lief waarde heer - zette zelfs een ernstig, bij de zaak passend gezicht.

Maar, ze zei dat het niet kon. Ze drukte mij de hand bij het weggaan en zei: ‘sterkte’. Daarna, ging ik mijn eigen afvragen wat ik zou gaan doen: een groot vuur stoken van al mijn geschriften die op haar betrekking hadden (kopie voor honderd maandschriften gedurende een heel jaar), of mijn hart uit mijn lijf gaan fietsen. Aangezien het zeer warm was, en bovendien het vuur, behalve dan het smartvuur dat een hart verschroeit, altijd iets feesteliks, iets vreugdigs heeft, besloot ik tot het laatste.

Nu, in het begin had ik er zo geen erg in dat ik mijn eigen zou gaan ophangen en daarom fietste ik maar wat rond door hei en bossen en deed drie herbergen, aardige, poëtiese, landelike herbergen aan. In de eerste herberg dronk ik een flesje spuitwater. In de tweede herberg dronk ik evenzeer spuitwater. Maar in de derde hadden ze geen spuitwater, maar wel citroenlimonade. Zo kwam het dat ik in de derde herberg citroenlimonade dronk, die heerlik geel van kleur en bizonder zoet van smaak was.

Geenszins bevorderden deze hevig bruisende, geestrijke dranken een verstandig en kalm nadenken, integendeel, door het fonteinachtige van het spuitwater en de overtollige zoetheid van de citroenlimonade daartoe ongetwijfeld aangezet, voerde mijn romantiese hart de boventoon.

En toen ik aan een zeer poetiese plek kwam, waar een statige eik machtig uit de zacht-bemoste bodem oprees, vond ik mezelve dan ook dadelik bereid dit droef tranendal - ach, waarom bloeiden nu juist de kastanjebomen en waarom was alles zo fris en groen en lentevreugdig, zo jong en zo vol levenslust en -kracht? - te verlaten. Ik moet eerlik bekennen dat ik duidelik zag dat dit een aanloksel des duivels was; maar na een psychiese katastrofe die men met een euphemisme en schandelik banaal ‘een blauwtje’ pleegt te noemen, te hebben ondergaan, verliest de mens zoveel van zijn wilskracht dat hij geredelik gehoorzaamt aan Satans inblazingen.

[p. 454]

Alzo ging ik in de buurt een touw lenen, zeggende dat er een auto van de rechte weg was geraakt, en bij mezelve zei ik: ‘ik lieg niet! Want wat is dit niet een heerlik beeld van mijn eigen gemoedstoestand, de auto van de rechte weg af?’ Ik slingerde het touw om de dichtst bijzijnde tak, sloeg een Kruis, sprak: ‘Dunkel ist das Leben’.

En toen zag ik dus hoe allemachtig schoon de wereld was: rechts van mij kabbelde rustig een beekje, helder en klaar, en voor mij lag een aanmoedig weilandje waarop Pinksterblommen groeiden en boter-blommen in grote getale, en daar ruisten liefelike berkeboompjes in de zachte wind. En nu rees ook de gedachte bij me op, dat er nog veel andere meiskes waren, schoon, lief en vriendelik... Maar zie, daar sprong de veter van mijn rechter schoen, hetgeen een erg onaangenaam, ongekleed gevoel opleverde, toen viel het me in hoe groot die voeten van mij waren, en daaraan assosieerde ik de gehele onaantrekkelikheid mijns persoons. En ik bleef hangen.

Toen voelde ik hoe akelig het touw om mijn hals friemelde en met een zucht van verlangen dacht ik aan een fijne, witte, gesteven puntboord, die nooit mijn sterk-geprononseerde adamsappel als tussen twee rozenblaadjes gevangen gehouden had. Maar, die paste bij een rok, bij een deftig, burgerlik feest: zo'n gerokt mens heeft geen habitus, en zou maar behoeven te lonken om het lief dat mij heeft afgewezen in zijn vuige netten te vangen. Foei! Dan nog liever het hennepen venster, van waaruit men zulk schoon uitzicht heeft, de boterblommetjes en daarachter de tere zilveren berkjes. En ik bleef maar hangen.

Maar dít bracht toch even een werkelike smart: Ik zal zowat 17 of 18 jaar geweest zijn dat ik het ideaal begon te koesteren, mijn baard in alle vrijheid en in al de liefelike wildheid zijner natuur te laten uitgroeien tot een karakteristieke omlijsting van mijn bleek, mannelik gelaat. Zo gauw er maar kracht genoeg in de groei zat.

Dit nu, begon op meergenoemd tijdstip zoetjes aan te geschieden... en nu moest ik sterven... zonder baard... bin noch so jung... zonder baard. Maar ik bedacht tijdig dat een verhoging van mijn mannelike schoonheid doelloos was nu zij me had afgewezen en mijn voeten even groot bleven. En ik bleef maar rustig hangen.

Deze gedachtengang evenwel had me uit het oog doen verliezen, de mogelikheid, ja zelfs de waarschijnlikheid dat de mensen waar ik

[p. 455]

het touw geleend had, binnen niet al te lange tijd, zouden kunnen komen kijken. En toen ik enig gerucht hoorde in de bomen achter mij, dacht ik: ‘daar zijn ze, gauw zien dat ik dood kom, anders snijden ze me af, brengen me naar een ziekenhuis, pompen me bij en vallen me lastig met gekke vragen; en er komen publikasies in alle kranten, door onrijpe joernalisten geschreven: over de funeste inwerking van een blauwtje op de psyche van een artiest, en daarachter gevoegd een waarschuwing aan de huwbare jonge dochters, toch nooit een zodanig begaafd mens het ongeluk in te sturen, ofwel een raad aan de overheid, dergelike begaafde mensen op te sluiten opdat zij onze jonge dochters niet lastig vallen met hun poetiese affaires. Nu vind ik het zeer onaangenaam mijn naam in een zo pikant geval gemengd te zien, en überhaupt heb ik iets tegen deze goedkope kranten-sensasies. Dus sprak ik tot mij zelf: ‘kerel, zie dat je dood komt.’

Toen zonk alles onder me weg, ik zei nog, met misschien, ja ja, misschien wel met een weinig spijt in mijn stem: ‘und dunkel ist der Tod’, en toen ontsteeg mijn ziel met habitus en al het lichaam dat de ongelukkige kenmerken van die habitus droeg, en ik was dus dood, had me verhangen, had zelfmoord gepleegd. En, een armzalig zelfmoordenaar, liep ik door het voorportaal der ewigheid, dat noch iets hemels, noch iets hels had, ja, waaraan zelfs iets vagevuurachtigs niet te onderkennen was. En ik liep tot bij Sint Pieter. ‘Sint Pieter, ik ben die-en-die, artiest, ongelukkige liefde, een boom en een touw, enfin hier ben ik, waar moet ik heen?’

‘Naar de hel met jou! en vlug!’

Ik kreeg een duw en vloog van de wolkenweg af, en viel, viel almaar rondtollende en draaiend, in een zeer diepe schoorsteen. Telkens als mijn hoofd onder was, zag ik hoe zwart het er beneden uitzag. Ik viel, al draaiende en had het zeer warm.

Toen ik lag in die zwarte diepte, zat ik op de bank van de laatste poetiese herberg, terwijl er nog een half glas wonder-zoete citroenlimonade voor me stond. Die dronk ik schielik uit. Daarna nam ik mijn zakspiegeltje en zag een traan over mijn wangen glijden.

Ach, Dunkel ist das Leben, maar omdat het nu geen frase meer voor me is dat ‘Dunkler ist der Tod’, heb ik me verheugd over het feit dat ik geen zelfmoordenaar was, en leef verder. Wie weet... als ik me eens regelmatig scheer en een witte boord omdoe en me zoveel mogelik ontdoe van die uiterlike tekenen mijner innerlike begaafd-

[p. 456]

heden, wie weet... ‘Zie’, zei hij bitter, ‘dit is het ergste dat ik nóg hoop...’

Daarna zweeg de jongeling die een traan wegpinkte uit een blauw oog, naar de piano ging en een der ‘Lieder ohne Worte’ van Mendelsohn speelde, nl. N^o 14, boven welk woordeloos lied mijn grootmoeder zaliger schreef, - de inkt is verbleekt, maar des te romantieser het opschrift ‘Bonheur perdu’.

En toen hiervan de laatste klanken zich vermengd hadden met de walmen van die vervloekst zware ‘English Mixture’, draaide hij zijn stoeltje rond, hief zijn betraand gelaat tot mij op en zei met een van smart verstikte stem: ‘Er is maar één poëet in de Nederlandse Litteratuur, en dat is Piet Paaltjens.’

Hij snikte. En ging. Waarschijnlijk niet zonder nog verstaan te hebben mijn belofte die ik hem toeriep, met de jongedame te zullen spreken.

Ik ben met de jongedame gaan spreken.

Ze was inderdaad lief, ze was aardig, goed en beminnelik, maar 't ging niet. O! de habitus van mijn vriend. Een artiest is toch wel een zeer ongelukkig wezen.

En ik vertelde hem dat het niet kon.

Hij sloeg toen een krachtig gebaar, een uiting van wilskracht, en zei op niet onverdienstelike toon: ‘Adieu’. En hij ging, terwijl mijn oog dat hem nastaarde aanmerkelik vertroebeld werd.

Evenals Piet Paaltjens, is hij een romantiese figuur geworden.

Triestig.

Maar schoon.

[p. 457]

Pater Nuyens O.P.
Frans Van IMMERSEEL.