De Tijdstroom. Jaargang 2

[p. 313]

Duimke Passagier   Fr. Van Boogaerdt

XIX

Na vadertjes begrafenis begon voor Duimke een armoedige tijd. Hij liep zonder vast werk en leefde van toevallige kleine karweien die hij ging zoeken wanneer de honger hem dreef.

Nadat hij dan in een herbergje gulzig had gegeten, zat hij uren lang op zijn bed te droomen. Meestal had hij geen geld voor kolen en wanneer de koude te vinnig werd, dan wond hij maar een deken rond zijn voeten.

Ofwel loopt hij langs de straat, kijkt iedereen aan, droomt voor de uitstallingen, blijft minutenlang luisteren overal waar er muziek te hooren is. Maar niets dringt tot hem door, niets wordt hem zóó duidelijk, dat het hem kan ontroeren en verheugen.

Alleen de felle kleuren van een plakbrief worden een onontkoombare opwinding: hij moet een film gaan zien. Het lange aanschuiven in den lommerd waar hij zijn uurwerk verpandt, verdrijft zijn goesting niet.

En hij heeft er deugd van: Zijn eigen leven rolt daar voorbij op het doek. Hij heeft maar naar de brandkast te gaan als er geld noodig is, hij puft aan zoo'n zware sigaar met die kranige zelfzekerheid, hij leidt en beveelt. En gij, mijn lieve, blonde vrouw! Zij steekt smachtend haar bloote, ronde armen hem toe, en haar oogen lachen, verlangend en belovend, innig en onstuimig.

Maar in het volle licht komt de ontnuchtering: niets anders is hij weer dan een arme jongen, met hetzelfde vuil hemd aan, al heel den winter, en met nog juist geld genoeg voor een gazet en een telloor warme soep.

En die laf en klein naar zijn kamertje onder de pannen terug keert. Hij is bang dat het licht hem de koude scherper zal doen voelen en in het donker kruipt hij geheel gekleed in bed.

Een groot verdriet kropt in zijn keel. Hij is geen filmster, ach neen. Hij heeft er de uiterlijke schittering niet van. Niets is van hem; dat gezellige binnenhuis niet, dat zelfzekere optreden niet, en ook niet de vertrouwvolle glimlach van die vrouw.

Hij heeft niets dan dat vuil bed hier, waarin hij keert en wentelt

[p. 314]

van verdriet. Hij wil slapen, slapen, en vergeten dat er gelukkige menschen bestaan met liefde en een knusse thuis.

Dan gaan er weer dagen voorbij dat hij verduldig blijft in zijn armoede, zijn onzindelijkheid en zijn tamme berusting. Hij zit op den rand van zijn bed en aandachtig bekijkt hij, lijk vroeger bij vadertje een schoen, de groeven in zijn handen, zwart van 't vuil. En ziet den vettigen rand van zijn hemdsmouw.

Tot weer dat onstuimige verlangen naar een droom, naar iets mooiers dan die stinkende kamer en zijn eigen vuil lijf hem uit zijn suffe, loome gelatenheid verdrijft, en bij donker gaat hij de straat op.

Soms loopt hij straten ver een meisjesgestalte achterna. Hij zal haar inhalen en aanspreken. Hij is toch zeker wel zoo goed als gelijk wie! Alles zal nu gauw veranderen en weer goed worden. Hij loopt daar te droomen en te hunkeren, de eenzame dwaas, tot achter het meisje een deur toevalt.

Dan duizelt hij van honger en vermoeienis en strompelt op zijn zeere voeten naar zijn hok.

Zoo denkt hij bitter: Wat is een mensch met dat hart en dat vleesch, die hem steeds weer voortdrijven achter een wiegenden stap en een teedere houding van het hoofd? Neen, hij liep toen ook al niet over van geluk, maar zijn vrije, lustige broodwinning heeft hij toch gelaten voor Fien. Vadertje, dien ouden duts, heeft hij laten zitten, weer voor Fien. En dan Fien voor Marie-Louise, die vurige slang.

En daar net scheerde hij bij donker langs de huizen wie weet welk schepsel achterna. - Nu is hij moe, vuil en zoo hongerig. Hij zal nooit meer een meisje aanspreken, neen. Het is allemaal niet lijk men daarover spreekt en droomt. Ze kunnen uw hart niet voldoen, integendeel ze geven het nieuwe verlangens, maken het onrustiger en begeeriger. Bijvoorbeeld... Hij zou aan Marie-Louise moeten denken en aan dat diep wegzinken in haar zoenen, dat hem toch niets gaf dan schaamte en spijt. Maar hij is doodmoe en de vage, vluchtige herinnering doet zijn bloed niet sneller kloppen.

Wat is hij mieserig en alleen, en toch zou zelfs Fien, hem niet mogen troosten. Hij moet er niet meer van hebben, daar zie! Hetgeluk dat hij bij Fien vond heeft hem naar Marie-Louise gedreven om meer, en de goeden moeten het nu maar met de kwaden bekoopen. De

[p. 315]

eene vrouw is de andere. Allemaal braaf misschien, maar zij maken een mensch toch maar ongelukkig met hun oogen en hun lippen.

Hij durft niet bekennen wat hij nu wel verlangt: nog eens een uurtje arbeid bij vadertje, iemand een liedje hooren zingen dat op zijn orgel heeft gestaan, ja zelfs een van zijn gramme broers die naast hem zou opstappen.

Maar hij moet maar tevreden zijn met zijn eigen zelf. Met dien mensch daar waar hij bijna op botst in den spiegel van een uitstalraam. Met een verlepten hoed en een overjas die spant en rimpelt tegelijk. Tot daar toe. Maar dat gezicht, Duimke, zoo mager-arm, zoo hard norsch, gespannen, hatelijk met brutale oogen. En zoo ziet iedereen mij!

Duimke strompelt verder. Zoo hebben al de voorbije minuten uit mijn leven mij gemaakt, tot dat arm, hatelijk en verbitterd stuk mensch, dat afziet en van geen veranderen meer weten wil. Kon ik dat leven verfrommelen als een oude krant en wegwerpen waar het vliegen wil!

Laat in den nacht drentelt hij door de straatjes waar er van die kroegen zijn. Maar geen van de meisjeskoppen, die daar achter de vensters pronken, lonkt hem toe, lijk vroeger toen hij flink was en welgedaan... en hier slechts gedwongen voorbijstapte.

In het armste en kleinste kotje gaat hij dan toch maar binnen, tegen zijn wil in, bijna. Maar als het nu allemaal toch moet tegenslaan, als alles toch eindigt in zoo'n verdrietig kereltje, lijk hij zijn eigen daar in den spiegel heeft gezien, wel, dan kan dat er nog maar bijkomen. Het zou moeten lukken dat het pleizieriger of triestiger uitvalt dan al wat hij tot nu toe tegenkwam.

Maar noch de blonde, noch de zwarte met haar dikke lippen ziet hem zitten. Zijn glaasje schuift de blonde hem toe van den overkant van de tafel. En dan gaat ze weer bij de zwarte tegen den toog liggen droomen en af en toe een beetje neuriën, tergend.

Duimke ziet rechts en links in die glanzende spiegels het beeld van daar straks weer. Hij vindt het maar goed ook dat de blonde en de zwarte niet aanhalig doen met zoo'n hoopje armoe en botheid.

In al die spiegels ziet hij zijn tragen, langen glimlach.