Reynaert op pad: beknopt verslag
Reynaertkrantenrevue van januari tot maart '91
Brussel is een klein maar pikant beeldje rijk waaraan zich dagelijks een paar duizend dagjestoeristen vergapen, wellicht onbewust ten prooi aan latente Freudiaanse libido. Het waterende spuitgastje (in Van den vos Reynaerde wordt de straal met een krachtiger woord bezegeld) beschikt bovendien over een immense garderobe die hem om de haverklap in één of andere gedaante omtovert, maar het knaapje blijft hetzelfde. Hoe immens ook, een rekord is het niet, want het kereltje wordt van verre gevloerd door vos Reynaert als het om pakjes gaat waarin de rekel verschijnt. Hij is zo van alle tijden, zo universeel, zulk spiegelbeeld van zich steeds herhalende mensenstreken, dat het ons dus niet helemaal verbaast dat hij onlangs een Ceaucescu-uniform kreeg aangemeten. Preciezer gezegd: gedragen door ene Pacepa, gewezen chef van de Roemeense geheime dienst. Jef Mellemans, auteur en regisseur sneed het kostuum uit twee verhalen die hij nagenoeg parallel liet lopen: het verhaal van de Roemeense dictator en aanhang en het verhaal van Reynaert de vos, stevig aan elkaar genaaid met draden van machiavellisme, rebellie, mateloze a-moraliteit. Dit alles werd gepresenteerd als een toneelstuk in wereldpremière, De rode vos, door toneelkring De Vlasbloem uit Nieuwkerken-Waas en opgevoerd einde januari-begin februari. In volgend nummer volgt een uitgebreide recensie. Meteen was dit stuk voor Harry Beirnaert, spelend lid van de toneelkring, de aanleiding om een hulpexpeditie op te zetten naar het Roemeense adoptiedorp Magura Ilvei met viermaal vier wagens in juli 91. Of Reynaert als aanzet tot solidariteit.
En terwijl we nu toch de internationale toer opgaan: in Den Haag liep tot 9 maart 1991 in het Meermanno-Westreenianummuseum een tentoonstelling van Duitse boekillustraties tussen 1900 en 1945, uitbeelding van een cultuurfase. Wat werd getoond kwam uit de verzameling van Dr. Ulrich von Knitter, bibliofiel uit Bad Homburg (Frankfurt). Getoond werd o.a. Reinke Voss, eene ole Geschichte, upt Nee vertellt von Christian Kleukens mit bunte Biller von F.W. Kleukens, Darmstadt, 1913.
Maar bescheidener nu, en toch niet van belang gespeend: de Reynaertkring uit het Reynaertdorp Daknam organiseerde de vierde editie van haar tweejaarlijkse voordrachtwedstrijd. 200 deelnemers schreven in, verdeeld over zes categorieën.
Geen Reynaert op pad zonder enig gewag te maken van een beeld. In de Antwerpse veilingzaal Van Herck werd eind 1990 een beeldje van Albert Poels verhandeld, voorstellend ‘Reynaert met Cuwaert’, in kerselaren hout en ca. 20 cm hoog. Weliswaar geen equivalent van Ermenrikes schat, maar toch goed voor 85.000 BF. Het ‘dubieuze’ paar verheugt zich nu in de genietende ogen van een Antwerpse bezitter.
Nog een weetje tot slot. Grasduinend in een inwonerslijst van Sint-Niklaas (ongeveer 68.000 inwoners) vond ik zes individuën die naar de naam van Reynaert luisteren. De rode heeft dus in de hoofdstad van ‘het soete lant’ nog steeds zijn nazaten.
M. RYSSEN
Auteursrechtelijk beschermd