Het groote Tafereel der dwaasheid

Project van de provintiale Geldersche Compagnie van Commercie, &c. &c.

HEt Capitaal van de Compagnie zal bestaan uit aghtien Millioenen en seven honderten vyftig duysent Caroli Guldens, verdeelt in 7500. Actien, yder Actie tot 2500. Guldens, waar op 14. dagen na de aanstelling der Directeurs en Cassiers 3. per cento of 75. guldens, en een Maand daar nog 3. per cento tot 75. guldens voor yder Actie zal worden betaalt, en vervolgens van drie Maanden tot drie Maanden tot vier termynen t'elken 50 gl. - zoo dat yder Actie zal komen op 350. gl., waar van pro rato des tydts Jaarlyks zal worden betaalt 4, per cento, boven de uitdeelinge der winsten, die alle Jaar na de opgemaakte balance zal geschieden.

De onderneeminge en voortsettinge van dese Compagnie zal voornamelyk loopen op de volgende poincten.

I. De groote Negotie van Duytsland; vermits die tusschen Holland en Duytsland over desen Bodem, zo te water langs Rhyn, Whaal, Maas en Yssel als te Land moet gedreven worden: Om welken handel een considerabele avantagie toe te brengen, men zal tragten, alle de Tollen langs gemelte Rivieren in admodiatie te neemen.

II. Het voortsetten van diverse avantagieuse Fabriquen, als van Linnen en Wolle Manufacturen, Seepsiederyen, Linne-Bleykeren, en andere die na tyd en gelegentheid door 't goed koop leven met meerder mesnagie als elders kunnen worden opgerigt.

III. Negotie van Tabak, Koorn, Papier, Holtgewasschen, Wol, Honingh, Wasch, en 't geen de Provintie verder geeft.

IV. Octroy van Loteryen voor 30 Jaren in dese Provintie.

V. Alle soorten van beleeningen en assurantien, voornamentlyk met dat oogmerk om geen geld inutil te houden.

VI. Voorts eenige pointen van de uiterste importantie, die om reedenen moeten werden gesecreteert; en verders andere, die de tyd en gelegentheid zal aan de hand geven, en die nog in geen detail zyn te vermelden; waar van men hier alleen kan seggen, dat men sigh aan 't wesentlyke zal trachten te atacheren, en de Negotie wyd en sydts te extenderen, en ten dien eynde Comptoiren in Holland, Engeland en elders op te rigten, waar men het zal dienstig vinden.

De adminislratie deser Compagnie zal zyn op desen voet.

I. Dat yder, die tien Actien heeft een Hoofdparticipant zal zyn.

II. Dat de hoofd Comptoiren van dese Compagnie zullen worden gehouden in de Steeden Nymegen, Zutphen en Arnhem, onder de directie van eenige Bewinthebberen, zoo veel en niet meer als de Hoofd participanten zullen nodig oordelen.

III. Dat de Bewinthebbers by pluraliteyt der Hoofdparticipanten (die men na de inteekeninge by een zal roepen) zullen worden aangestelt, waar van het grootste getal in ervarene, wel bemiddelde en ter goeder naam en faam staande Koopluyden zal bestaan, die gedurende hare administratie eygenaars van tien Actien zullen moeten blyven, en inmiddels geen particuliere handel zullen mogen dryven.

IV. Dat de Cassiers en Boekhouders mede door de Hoofdparticipanten by pluraliteyt van stemmen zullen worden gekoren; die voor de penningen haar aanbetrouwt Borge zullen moeten stellen, zo en als by de Hoofdparticipanten sufficient geoordeelt zal worden.

V. De Bewindhebbers, Cassiers en Boekhouders zullen hare instructien van de Hoofdparticipanten ontfangen, endezelve met solemnele Eeden moeten besweren.

VI. De aanstellinge van de verdere noodige bedienden zalaan de Bewindhebbers gelaten worden.

VII. De Hoofdparticipanten reserveren zig de macht, om in cas van bewysselyke malversatie zoo Bewindhebbers als subalterne Bediendens by meerderheid van Stemmen af te zetten.

VIII. Alle Hoofdparticipanten zynde capabel tot Commissie te bedienen, niet alleen hier binnen 's Lands, maar ook buyten 's Lands, 't zy in Duytsland, Engeland en andere Landen, daar deeze Compagnie haar negotie zal zoeken uit te strekken, zullen voor alle andere tot bedienen van deze Compagnie werden geprefereert; mits op haar Rekening eigenaar blyvende van tien Actien.

IX. De Bewindhebbers zullen alle half Jaaren in de voornoemde Steden, Nymegen, Zutphen en Arnhem, te weten in elk derzelver op haar tour by een komen, (en ook extraordinair zo nodig) om alle zaken te reguleren, als ook om yder jaar de Boeken te sluyten, de balance op te maken en de uytdeelinge te doen.

X. Als de betalinge van den eersten termyn tot 75. gl. aan den Cassier van de Compagnie geschiet, zo zal den zelven Cassier of Boekhouder daar voor geven Recipissen op zulke Namen, als dan wort begeert; tegens deze Recipissen zullen de Bewindhebbers op der Compagnie Boeken aan den houder derselver Recipissen geven Rekeninge, hem debiteren voor 2500 gl. per Actie, en crediteren voor de 75. gl. per Actie, daar nevens hem geven een brief van Actie, de welke aanstonts daar naar zal kunnen worden verkoft en getransporteert, aan wien het hem zal gelieven. En zal 't transport op de Boeken, soo dikwils een Actie verkoft word van de eene Reekeninge af en op de andere werden aangeschreven, en een nieuwe Actiebrief tegens de oude die men intrekken zal geven. Voor 't transport van yder Actie zal twee Caroli gls werden betaelt, een tot laste van den Kooper en een tot laste van den Verkooper, welke penningen tot betalinge der salarissen van Bewindhebbers, Cassiers en verdere bediendens zullen geemployeerd werden, voor soo verre zulks zal konnen strekken.

XI. De Participanten, de welke in gebreeke mogten blyven haar contingent op de gestelde tyden te betalen, zullen daar door haar Actie of Actien verliesen, welke ten profyte van de Compagnie aan de meestbiedende zullen verkoft werden.

De inteekeninge sal provisionelyk beginnen, en zal men vervolgens een seekeren dag fixeren, na welke niemant meer geadmiteert zal worden.

De Inteekenaars zullen selfs tot de inteekeninge compareeren: of zulks door behoorlyke procuratie moeten laaten doen en haare woonplaats opgeeven.

Niemant zal meerder als tot 20 Actien mogen inteekenen, en zal niet verder verbonden zyn dan tot de waarde van zyn intee keninge.

Men behout aan sigh de magt, om in cas dat de inschryvinge meerder komt te bedragen als het Capitaal hier boven gemelt, niet alleen van elke inteekeninge, maar ook aan de intekenaars te mogen retrencheeren, zoo als men na proportie van 't geen te veel ingeschreven is, en ten meesten dienste van de Compagnie zal vermeinen te behooren.

Men zal dit Project by de eerste Vergaderinge aan de Edele Mogende Heeren Staten deses Furstendoms ende Graasschaps representeeren, en versoeken, dat Haar Ed: Mogende dese Compagnie gelieven te begunstigen derselver hooge protexie, en daar aan te accorderen soodanige beneficien, als tot aanwas en welvaren van deselve meest salutair zullen oordeelen; gelyk ook, dat in dese Provintie mag ingevoert worden 't Wissel-regt in dier voegen, als het tot Amsterdam, en in andere Steeden van Negotie vigeert en plaats heeft.