Het groote Tafereel der dwaasheid

Conditien van de Compagnie van Commercie Navigatie en Assurantie tot Alkmaar.

Dese Compagnie sal bestaan in de volgende Conditien:

Als eerstelyk in 12000. Actien ieder a 2000 Guldens, dus te zamen een Capitaal van vierentwintig Millioenen.

2. Binnen agt dagen na het uitkomen van de Biljetten, waar by bekentgemaakt zal zyn hoe veel Actien ieder in dese Compagnie is hebbende, zal moeten werden gefourneert 3 percto, en een maant daar na 2 per cento, en vervolgens van maant tot maant nog 1 per cento, tot dat in 't geheel 12 per cento zal zyn gefourneert: alle welke peningen zullen gebragt werden op het Raadhuys der Stad Alkmaar: alwaar het principaale Comptoir gehouden zal werden, om aldaar bewaart te worden.

3. En zullen zo dra de Biljetten (hoe veel Actien ieder is hebbende) uytgedeelt zyn, dezelve Verkogt en Getransporteert mogen werden; mits dat voor het Boeken van 't eerste Transport zal moeten gefourneert werden de voornoemde vyf per cento, zullende anders by de Directeurs geen overteekening werden gedaan, ende zal aan den Kooper een nieuwe Actie-brief tegen de oude welke ingetrokken zal worden, gegeven werden.

4. En zullen de Directeurs gehouden zyn (eenige nadere inleg moetende gedaan werden) haar te addresseren aan haar Ed: Groot Agtbaren de Heeren Burgermeesteren, dewelke als dan de 40. te Eligeren Hooft-Participanten zullen beschryven. omme daar mede als ook met de Directeuren te overleggen, wat daar omtrent ten beste en nutste voor de Compagnie zal kunnen gedaan werden, sullende met de presenten gebesoigneert en by meerderheit geconcludeert werden.

5. Iemant na het bekent maken van de Resolutitie by haar Ed: Groot Agtbaarheden, de 40 Hooft-Participanten en de Directeurs genomen, niet op zyn tyd gefourneert hebbende, zal verbeuren alle zyne Actiën ten profyte van de Compagnie.

6. Niemant zal mogen intekenen als in Persoon ofte by Procuratie gepasseert voor Notaris en Getuygen, en daar by op't ingelevert Biljet moeten schryven zyn woonplaats met een behoorlyk addres waar te vinden is.

7. De Inteekening zal gedaan werden ten overstaan van de Heeren Burgermeesteren, door de Heeren Commissarissen daar toe benoemt, benefsens een van haare Ministers, op Donderdag den 29 Augustus 1720. en de twee volgende dagen, des s'morgens van negen tot twaalf uuren, en des namiddags van drie tot vyf uuren, binnen 't Raadhuys deser Stad, en zal een ieder tot Inteekeninge werden geadmitteert.

8. Voor't verboeken van ieder Transport van Actie zal ten behoeve van de Compagnie betaalt moeten werden een per mille, door den Kooper en Verkooper ieder de helft.

9. En op dat deze Compagnie door ervare en voorname Negotianten mogte werden gemanieert zo hebben haar Ed: Groot Agtbaarheden geresolveert, dat 'er zullen zyn agt Directeuren waar van ten minsten drie tot Alkmaar zullen moeten woonen.

10. De gemelte agt Directeuren zullen geëligeert werden door veertig van de principaalste en voornaamste Negotianten, als Hooft-participanten, die haar Ed: Groot Agtbaarheden zoo dra mogelyk is na de gedane Inteekening uit het gros van de geq ualificeerde Intekenaars, zonder aansien van Persoonen zullen verkiezen.

11. Welke voornoemde 40 Hooft-Participanten ten overstaan van de Heeren Burgermeesteren zullen moeten ver iezen de ervarenste en capabelste Negotianten die te vinden en in deze Compgnie als Hoost-Participanten geinteresseert zyn, Mannen van goede Naam en Faam, die ten besten van de Compagnie de Commercie en Navigatie zullen kunnen dirigeren, en 't werk van de Assurantie verstaan.

12. Naar het overlyden van een van de Directeurs zal aan de voorsz. Hooft-Participanten ses weeken naar het overlyden by Missive geadverteert werden, den dag tot het eligeeren van een nieuwe Directeur, als wanneer deselve ten overstaan van de Heer Hooft-Officier, den Heer President Burgermeester, en den

[p. 6]

Heer President Schepen, uyt een Tas of Busse zullen trekken yder een Billet, waar van 'er vyftigh zullen zyn met het Nommer 1, 2, 3, tot 15 incluys, welke vyftien Hooft-participanten ilico zonder uyt de kamer te mogen gaan, zullen moeten maken een Nominatie van 3 getal, en dezelve als dan presenteeren aan de Heeren Burgermeesteren, die daar uyt een tot Directeur zullen eligeeren.

13. Dese Directeuren sullen geauthoriseert syn soodanige Navigatie en Commercie soo binnen als buyten 's Lands te moogen doen, als zy ten nutste en beste van de Compagnie sullen oordeelen te behooren, en haar Schepen hier binnen 's Lands te laten maken, Repareeren en Havenen als met het meeste profyt van de Compagnie sal overeenkomen: ook sullen deselve mogen assureren, Wisselbrieven Disconteeren, als anders, waar op en hoe zy het voordeeligst voor de Compagnie sullen bevinden, 't zy tot Amsterdam, Rotterdam, of in eenige Plaatsen daar eenige Assurantie &c. te bekomen zyn.

14. Ende op dat dit alles tot genoegen van een yder moge werden verrigt, sullen alle Questien (indien deselve door de Directeurs niet kunnen werden beslist) gelaten werden aan persoonen haar des verstaande, by Partyen wederzyts te kiesen: En in cas den anderen niet mogten verstaan, de Questien door Schepenen der Stad Alkmaar moeten werden gedecideert, sullende de Compagnie van der zelver Vonnis niet mogen appelleren: latende egter aan Partye open de verdere weg van Justitie.

15. De Directeuren sullen gehouden zyn, alle dagh hinc inde malkanderen te moeten schryven, wat partyen 't zy van Commercie, Assurantie, Discontering of Beleening by haar syn gedaan, en aan 't Comptoir van dele Compagnie alhier, alle Maanden een staat te geven van haar Ontfang en Uytgaaf: en wyders alle ses Maanden provisionele Rekening te doen, ten overstaan der Heeren Burgermeesteren; ende alle Jaren een generale Rekening en Uytdeeling van de Profyten, ten overstaan van Haar Ed. Groot Agtbaarh: en alle de voorsz. 40, en andere Hooftparticipanten en Geintresseerdens; waar toe eens voor al een praecise Dagh sal werden vastgesteld; op welken Dag Haar Agtbaarh: mede sullen suppleeren het vaceerende getal van de 40. Hooft-participanten.

16. De Directeurs sullen genoodsaakt zyn ten allen tyden voor de Heeren Burgermeesteren des gerequireert, open te leggen haare Boeken, en visie van de Gelden (in Kas zynde) te geven.

17. Nimand zal mogen Hoofd-Participant zyn die minder in eygendom besit als 20 Actien, ieder à 2000 Guldens, en niemand sal meerder mogen intekenen als 25 Actien, monterende te samen 50000 Guldens, dog niet minder als een Actie van 2000 Guldens.

18. Eindelyk blyft aan de Hoofd-Participanten gereserveert, om op haare samenkomsten tot Alkmaar, ten overstaan van de Heeren Burgermeesteren in de bovenstaande Articulen de Commercie en Navigatie &c. des noods door meerheid van stemmen veranderinge te maken, af of by te doen, 't geen zy ten besten van de Compagnie raadzaam sullen oordeelen.

DEwyl de verscheidenheid der Landschappen, verschillende bewegingen aan de inwoonderen veroorsaken, elk naar haren aard en eigenschap haar bestaan en onderhout soekende, soo is 't dat d'inwoonderen van Nederlandt, gemerkt de kleine uitgestrektheid, en de volkrykheid van dien, zig niet in staat bevindende met den Land-bouw haar te kunnen erneeren, al in vroeger tyden haar hebben begeven tot den handel met hare Nabuuren, en vervolgens haar berugt gemaakt in alle oorden der wereldt, door haare Scheepvaart en Visseryen te water, en Fabriquen te lande, 't welk by veele als nog met vrugt en voordeel werd geexerceert, dog de tyd doende zien dat een t'samengevoegt lighaam met meerder vermogen de saken kan pousseren dan een enkel lidt, soo zyn de Heeren Burgermeesteren en Regeerders der Stadt Edam, met approbatie van de Vroedschap dier Stadt naar 't voorbeeld van andere en op 't verzoek van eenige voorname Kooplieden, te rade geworden, aldaar toe te staan, en te doen uitschryven, een Commercie, Navigatie en Assurantie Compagnie, &c.

Welke uitschryving reets geschied zynde, dog de Conditien in allen deele niet soo approbabel voor kwamen, als wel by veele geintresseerde word verlangt, soo is 't dat die Conditien als nu zyn vast gesteld als volgt.

1. De Gemelte Compagnie sal bestaan in 16. Millioenen Capitaal, 't welk sal weesen verdeeld in 8000 Actie van 2000. gl. Capitaal.

2. Yder Persoon is geadmiteert niet minder als een, en niet meerder dan twintig Actien te mogen intekenen.

3. Niemand sal verpligt zyn meer te betalen als zyn ingetekende somme.

4. Dat yder Intekenaar gehouden sal zyn, agt dagen na de Inkeninge, by provisie in handen van de Directeuren, door de Heeren Burgermeesteren daar toe aangesteld te betalen in gereden gelde 2. Percento van het ingekent Capitaal.

5. De Compagnie sal werden gedirigeert door vyf voorname en ervarene Koopluiden, waar onder altyd sullen moeten zyn ten minsten drie Burgeren van de Stad Edam, en alle vyf aldaar haar woonplaats houdende.

6. De eerste Directeuren, zyn door de Heeren Burgermeesteren, voor de intekening, op een behoorlyk tractement na 't exempel van andere diergelyke Compagnien aangesteld zonder nominatie, en sullen naderhand by vacature uit een nominatie van drie Persoonen, door de Directeuren en Hoofd-participanten (welke sullen zyn die vyf Actien sullen besitten) te formeemen, geëligeert werden.

7. Zullen de Intekenaars gehouden zyn een maand na 't eerste fournissement te betalen 1. percento, en soo vervolgens van maand tot maand, tot 12. maanden toe, alsoo in alles bedragende 14. percento van 't ingeschreve Capitaal.

8. De Intekening en betaling der voorsz. 2. percento, sal gedaan worden aan de voorsz. Directeurs, ofte van haar gequalificeert, ten overstaan van de Heeren Burgermeesteren deser Stad, en sullen de Quitantie van de ontfangene penningen, by twee van de voorn. Directeuren moeten wesen getekend.

9. Dat de inleg penningen, ofte die, dewelke naderhand soo van Commersie als proemie van Asseurantie als anders ontfangen sullen werden aangelegd tot sodanig gebruik als de Directeurs van de voorsz. Compagnie met meerderheid van stemmen best sullen oordelen, tot voordeel en wel zyn van gemelde Compagnie te strekken.

10. De Directeurs van de voorsz. Compagnie zullen hebben de magt en faculteyt niet alleen om op alle soorten van Scheepen en Koopmanschappe &c: te assureren, Wissel-brieven te desconteren, en Koopmanschappe te beleenen, (waar toe zy dagelyks zullen vaceren zoo in deze Stad als elders daar zy zulks dienstig agten) maar wel inzonderheyd Schepen uyt te zenden naar Groenlant, de Straat Davids, op den Haring-vangst, Noorwegen, d'Oostzee elders, de Scheepsbouw te exerceren, en verder alles te doen daar de Directeurs het meeste nut en voordeel voor 't gemene wel zyn in zullen beoogen.

11. Alle questien en verschillen, die ter zaake van asseurantien of andersints zoude mogen ontstaan, zullen ter decisie werden gestelt van twee neturale persoonen haar dies verstaanden, wederzyds te kiezen, of finalyk werden beslegt door de Heeren Schepenen der voorsz. Stadt zonder dat van derzelver vonnissen en dispositien zal mogen werden geappelleert, in geenderhanden maniere, zullende ten aansien van de asseurantien ten principale agt genomen worden op de Wetten, Placaten en Ordonantien van de Kamers van assurantie der Stede Amsterdam en Antwerpen.

12 Dat de Directeuren van de voorsz. Compagnie de eerste reekening van ontfang en uitgave aan de geintresseerde zullen doen, een jaar na de intekening, en vervolgens van half tot half jaar, waar van t'elkens in de Courante notificatie sal werden gedaan.

13 Dat alle de geïntresseerdens jaarliks vier ten honderd van haar ingelegde Capitaal zullen trekken, te betalen alle half jaren, welke intrest zyn aanvang sal nemen met den dag van den inleg, en boven dien zal nog aan de geintresseerdens jaarlyks uitdelinge werden gedaan pro rato de voordeelen die de Compagnie zal behaalt hebben.

14. Het sal aan de Directeurs vry staan, indien zy zulks goet vinden, een nader inlage te vorderen, dog niet eerder als 6 maande na de laatste betaling, en niet moerder als 10 percento met een jaar stilstant, en zoo tot den eynde toe, van welke in-