Onze Taal. Jaargang 81

(2012)– [tijdschrift] Onze Taal– rechtenstatus



[pagina 360]
Raymond Noë InZicht ‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.
Cadeauboeken over taal Over taal worden veel dure en gewichtige boeken geschreven, maar met de feestdagen in zicht liggen er ook uitgaven in de winkel die wat vriendelijker geprijsd en wat luchtiger van inhoud zijn. Zulke cadeau- of kassaboekjes bevatten vaak verzamelingen: verzamelingen van woorden, uitdrukkingen, verhaspelingen, taalfouten of vertaalblunders, maar ook wel verzamelingen van stukjes of columns - denk aan de boeken van Paulien Cornelisse. Mieters! van taalkundige Wim Daniëls, ook bekend van zijn optredens in Spijkers met koppen en bij Pauw & Witteman, is een verzameling van woorden en uitdrukkingen uit de jaren vijftig, zoals flop, bordeelsluiper, hamvraag, hoelahoep en kassie kijken. Bij ieder woord heeft Daniëls wel iets leuks of informatiefs te vertellen, zodat de lezer ook ervaart hoe het leven in de jaren vijftig geweest moet zijn. (Het oktobernummer van Onze Taal bood al een voorproefje van dit boek.) In De kroon op de vuurpijl verzamelden Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar verhaspelingen à la ‘een ballonnetje opgooien’, ‘water bij de vis doen’, ‘een fluitje van een ei’, ‘groen achter de oren’, ‘zijn kans schoon ruiken’ en ‘ergens zijn hoofd niet voor in het vuur durven steken’. Bij alle verhaspelingen wordt kort uitgelegd welke uitdrukkingen er verward worden, en er wordt vermeld waar, wanneer en door wie ze gebezigd werden. Een verzameling taalcolumns, ten slotte, is te vinden in Hun verloedere me taal! van schrijfster Lydia Rood. Het boekje is een bundeling van de circa honderdtwintig radiocolumns die Rood uitsprak voor het inmiddels verdwenen taalprogramma Klare Taal van de Wereldomroep. In deze columns zegt ze onomwonden wat ze vindt van allerlei taaluitingen en -ontwikkelingen, zoals het Engels van Nederlanders, het verzwakken van sterke werkwoorden, ‘verlengeringszucht’ en reclametaal. Wie het boekje koopt, krijgt daarbij een downloadcode voor de e-book- en de luisterboekversie. Zie de aanbieding op blz. 357. • Mieters! De taal van de jaren vijftig is een uitgave van Thomas Rap en kost €14,90 (gelijmd, 233 blz.). ISBN 978 94 004 0185 3 • De kroon op de vuurpijl. De vermakelijkste verhaspelingen via Twitter is verschenen bij Sdu Uitgevers en kost €9,95 (gelijmd, 96 blz.). ISBN 978 90 12 58376 1 • Hun verloedere me taal! is een uitgave van PixelPerfect en kost €14,95 (gelijmd, 126 blz.). ISBN 978 94 90848 62 0
■ Dialecten en streektalen Leeft het dialect nog? Wie spreekt het en waarom? Hebben de Nederlandse dialecten nog toekomst? Deze en andere vragen stonden centraal in de onderhoudende en informatieve tv-serie Dat is andere taal!, die dit najaar is uitgezonden. Daarin werden alle grotere Nederlandse dialecten en streektalen, van het Fries tot het Vlaams, geportretteerd. Bij deze serie is een gelijknamig boek verschenen, waarin al die dialecten nog eens kort gekarakteriseerd en beschreven worden. Daarnaast behandelen de schrijvers, journalist Rien van den Berg en taalkundige Marc van Oostendorp, een aantal thema's die samenhangen met dialecten en streektalen in het algemeen, zoals liefde, macht, geld, religie en identiteit. Op de bijgeleverde audio-cd zijn alle dialecten te beluisteren. Zie ook de aanbieding op blz. 356. Dat is andere taal! Streektalen en dialecten van Nederland is een uitgave van Unieboek \| Het Spectrum en kost €22,50 (ingenaaid, 200 blz.). ISBN 978 90 00 31100 2
■ Schrijfonderwijs Volgens neerlandicus, anglist en onderwijsdeskundige Theo Pullens leren kinderen in het basisonderwijs niet goed hoe ze op schrift hun gedachten moeten verwoorden (oftewel ‘stellen’). Dat komt vooral doordat de leerkrachten meer aandacht geven aan zaken als lezen en spelling, maar ook doordat de gebruikte methodes niet voldoen. Pullens onderzocht voor zijn proefschrift of het wellicht beter kan. Uit zijn onderzoek blijkt dat er veel winst te behalen valt door gespecialiseerde onderwijssoftware te gebruiken: de testgroep die leerde stellen met een combinatie van computeroefeningen en ondersteunende activiteiten van de leerkracht, maakte de grootste vorderingen. Bij wijze van schrijven. Effecten van computerondersteund schrijven in het primair onderwijs kost €29,95 (gelijmd, 183 blz.). Bestellingen: www.internetboekhandel.nl. ISBN 978 90 8891 415 7
■ Engelse e-mails Door de komst van e-mail is de zakelijke correspondentie nogal veranderd. De toon is veel losser geworden, de woordkeus informeler, de vorm variabeler en de zinsbouw beknopter. Ook in het Engelse taalgebied is dat het geval. Email for College and Business geeft voorbeeldteksten en oefeningen voor wie zich de vaardigheid van het schrijven van Engelstalige zakelijke e-mails eigen wil maken. Email for College and Business van Julien Vermeulen is een uitgave van Academia Press en kost €20,- (gelijmd, 163 blz.). ISBN 978 90 382 1925 7
■ Franse valse vrienden Schrijfster en vertaalster Marion Everink is auteur van een aantal populaire boekjes die vooral gaan over eigenaardigheden in de Franse taal die niet in de schoolboeken staan. Zo schrijft ze over het argot (straattaal) en de Franse omgang met Engelse woorden, maar de meeste aandacht gaat naar de vele Franse ‘valse vrienden’: woor-
[pagina 361]
den die iets anders betekenen dan wat men op grond van de vormverwantschap met een Nederlands woord zou vermoeden, zoals batterie, dat niet ‘batterij’ betekent, maar ‘accu’. Meer sjans met Frans!, Everinks eerste boek uit 2007, is nu opnieuw verschenen in een uitgebreide en herziene editie. Het is geïllustreerd met tekeningen van cartoonist Djanko. Meer sjans met Frans! Nederfranse taalanekdotes, missers en uitglijders. En hoe het wel moet is een uitgave van Scriptum en kost €12,50 (gebonden, 104 blz.). ISBN 978 90 5594 047 9
En verder ■ Op tijd voor Sinterklaas: een nieuwe, geactualiseerde (wat rijmt er op yech, Eyjafjallajökull en plofkip?) editie van de ‘nationale rijmbijbel’, het Nederlands rijmwoordenboek van Jaap Bakker, ditmaal uitgegeven door Nijgh & Van Ditmar. Prijs: €17,50 (gelijmd, 504 blz.). ISBN 978 90 388 9618 2 ■ Eind oktober verscheen de jaarlijkse themakrant Taalpeil, een uitgave van de Nederlandse Taalunie, dit jaar over de vele aspecten van ‘Nederlands en de media’. De krant is te downloaden via http://jn.gs/ss. ■ Ontdekwoordenboek Nederlands. Plaatjeswoordenboek op groot formaat waarmee kinderen vanaf drie jaar woorden kunnen leren. De tekeningen zijn van Stefanie Scharnberg. Unieboek \| Het Spectrum, €14,99 (harde kaft, 24 kartonnen pagina's). ISBN 979 90 00 30369 4
Agenda ■ 1 december, Gijón (Spanje). Liet International. Tiende editie van dit internationale songfestival voor minderheidstalen. ■ 8 december. Uitzending van het negende Groot Kinderdictee der Nederlandse Taal. Nederland 3, 18.00 uur. ■ 9 december, Utrecht. Groot Katholiek Dictee. Te beluisteren op Radio 5, vanaf 11.00 uur. ■ 12 december. Uitzending van het 23ste Groot Dictee der Nederlandse Taal, dit jaar geschreven door Adriaan van Dis. Nederland 1, 20.25 uur. ■ 13 en 14 december, Hoeven. Tweedaagse werkconferentie van de Nederlandse Taalunie over vernieuwingen in het onderwijs Nederlands. ■ 14 december, Leeuwarden. Dag van de Friese taalkunde. Lezingen en presentaties. Voor meer evenementen en meer informatie zie www.onzetaal.nl/agenda.