Onze Taal. Jaargang 81

[p. 323]

Frank Jansen
Hom of kuit
Heeft de campagne tegen straattaal nut?

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

De gemeente Rotterdam is onlangs de campagne ‘Jouw taal, zijn taal’ begonnen. Het doel: mbo-scholieren helpen hun beheersing van de Nederlandse schrijftaal op te vijzelen. In de campagne zie je boven een ontspannen jongere - type Tofik Dibi - een spreekwolkje met bijvoorbeeld de tekst ‘Ik heb trobbie met dagga.’ Daarnaast zie je een joviale maar keurig geklede man - type Emile Roemer - met een leeg wolkje. De jongere die de website bezoekt, moet zijn vertaling van de straattaal in het tweede wolkje plaatsen. Die vertalingen worden na afloop geëvalueerd. Wie het niet goed heeft gedaan, ziet een strengere versie van de man die zegt: ‘Helaas. Je Nederlands is nog niet goed genoeg. Ik raad je aan om dit te verbeteren, dan maak je het jezelf een stuk makkelijker (...).’ De bezoeker wordt dan doorgelinkt naar een platform waarop verschillende tests en oefeningen op het gebied van spelling, woordkeus en grammatica te vinden zijn. Zullen op deze manier de leemtes in de taalvaardigheid spoedig tot het verleden behoren? Denkt u, kortom, dat deze aanpak werkt?

Voorstander

Het probleem is dat veel jongeren met een mbo-opleiding zich niet kunnen uitdrukken in het Standaardnederlands dat van hen verwacht wordt. Om ze bewust te maken van hun vertaaltekort is het taaltestje ontworpen. Een speelse manier om ze naar de oefeningen toe te leiden, waar het natuurlijk eigenlijk om begonnen is. Aan de hand van die oefeningen - met automatische feedback - komen ze in een sneltreinvaart te weten wat de voornaamste valkuilen zijn van de spelling en van stijl.

Goed, die oefeningen zijn taai en het kost tijd en energie om de commentaren op fouten serieus te bestuderen, maar wie dat doet, zal zich zeker beloond weten. Hij zal niet langer een slecht figuur slaan in gesprekken of correspondentie met personen van wie hij uiteindelijk ook afhankelijk is.

Tegenstander

De kern van de campagne bestaat uit de regels van het ijzeren repertoire van de traditionele Nederlandse les, van de d/t-regels voor werkwoordspelling via even groot als tot de tantebetjezin. Het contrast tussen deze oefeningen en het speelse vertaaltoetsje is dus nogal groot. En dat leidt tot twee bedenkingen. Als de mbo-jongeren echt te weinig onze standaardtaal spreken en schrijven, is het dan niet verstandiger om ze in situaties te brengen waarin ze wel moeten? Dat lijkt me niet al te moeilijk. Dergelijke situaties hebben namelijk niets exotisch, dat noemen we gewoon: onderwijs, en wel al het onderwijs, dus niet alleen een lesje Nederlands.

Aan de andere kant: als bij deze jongeren echt behoefte bestaat aan een antwoord op de prangende vraag wat goed of fout is, dan zijn ze heel behoorlijk thuis in onze taal, want daar heeft een eerstejaarsstudent Nederlands ook problemen mee. Waarschijnlijk zijn ze meer gebaat bij oefeningen op een basisniveau.

Wat vindt u ervan? Heeft de Rotterdamse campagne tegen straattaal nut?

Geef voor 20 november uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘Campagne tegen straattaal heeft nut’ of ‘Campagne tegen straattaal heeft geen nut’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Moet je een e-mail ondertekenen? Om die vraag draaide het vorige maand. Slechts een kleine minderheid van 35 inzenders (8%) vindt een ondertekening onnodig. Vrijwel iedereen, 92% (393 mensen), stelt de ondertekening wél op prijs. De voorstanders van ondertekening maken een uitzondering voor korte, snelle uitwisselingen tussen twee personen, bijvoorbeeld reacties op reacties.

Op het forum worden extra redenen voor ondertekening aangevoerd. Sommigen wijzen erop dat veel fantasierijke e-mailadressen geen duidelijke informatie over de afzender bevatten. Anderen opperen dat de tijd en energie die in het ondertekenen gaan zitten, ertoe kan leiden dat de schrijver van een onbezonnen mail zich alsnog bedenkt.