Onze Taal. Jaargang 79

[p. 258]

InZicht
Woorden

Raymond Noë

‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Er zijn mensen die gefascineerd zijn door woorden - veel Onze Taal-lezers zullen het verschijnsel herkennen. Veel van die woordenliefhebbers zijn vooral geïnteresseerd in de geschiedenis en de etymologie van woorden - zij willen weten waarom een hazewindhond ‘hazewindhond’ heet, en hoe dat zo gekomen is. Maar er zijn ook mensen die meer geïnteresseerd zijn in de vorm en de klank van woorden, die zich laten boeien door de eigenaardige facetten die een woord kan hebben, en die woorden vooral waarderen (of juist niet) door de beelden die ze bij hen oproepen.

Zo iemand is Erik Nieuwenhuis. Al jaren schrijft hij korte stukjes onder de noemer ‘Woordsoep’, waarin hij om zo te zeggen de smaak van woorden proeft. Woorden als guldenroede, omvamen, impressionabel, torschlusspanik, melkwol en kobber vormen het uitgangspunt voor doorgaans lichtvoetige beschouwingen die zich meestal onvoorspelbaar ontwikkelen en waarin herinneringen en associaties een belangrijke rol spelen. Ze zijn te lezen op de website Woordsoep.nl, en in 2008 publiceerde de Volkskrant een aantal afleveringen. De 62 beste, leukste en interessantste afleveringen zijn nu gepubliceerd onder de titel - hoe kan het ook anders? - Woordsoep. Het is een mooi vormgegeven boekje met daarin ‘een wonderlijke melange van lexicografische voorzetjes, fijne caféweetjes en verhalen die haarscherp de tijdgeest vangen’.

Woordsoep. Vrolijk dwalen in de Dikke Van Dale is verschenen bij AFdH uitgevers en kost €24,50 (gebonden, 192 blz.). ISBN 978 90 72603 12 8

Zakelijk praten

‘Met praten wordt meer bereikt dan met schriftelijk overtuigen’, aldus communicatietrainer Sander Wieringa in Praten en iets zeggen. Het is een boek dat mensen die voor hun werk veel moeten praten, duidelijk maakt ‘hoe er gepraat wordt, wat er mis bij gaat en hoe het beter kan’. Volgens Wieringa zijn er voor goed praten vier factoren erg belangrijk: kennis van zaken, een duidelijke boodschap, geloofwaardigheid en innemendheid. In zijn boek gaat hij op alle vier uitgebreid in, en daarnaast komen ook onderwerpen als het omgaan met kritiek en de kunst van het zwijgen aan bod.

Praten en iets zeggen. De impact van woorden is een uitgave van Scriptum en kost €19,95 (gebonden, 243 blz.). ISBN 978 90 5594 734 8

■ Taalbeleid in hoger onderwijs

Universiteiten en hogescholen signaleren al jaren dat de taalvaardigheid van veel instromende studenten ontoereikend is om probleemloos een opleiding te volgen. Aanvankelijk werd daarop gereageerd met ad-hocmaatregelen als bijspijkercursussen, maar gaandeweg zijn veel instellingen een beleid gaan ontwikkelen dat aan dit probleem structurele aandacht geeft. In Taalbeleid in het hoger onderwijs: de hype voorbij? gaan negentien ter zake kundigen na wat er de laatste jaren zoal door Vlaamse en Nederlandse opleidingen aan gedaan is, wat het nut ervan is, en wat de verwachtingen voor de nabije toekomst zijn. Onderwerpen die bekeken worden zijn onder meer taaltoetsen, ontwikkeling van taalondersteuningsmateriaal, en taalgericht vakonderwijs.

Taalbeleid in het hoger onderwijs: de hype voorbij? onder redactie van Elke Peters en Tine van Houtven is een uitgave van Acco en kost €30,- (ingenaaid, 240 blz.). ISBN 978 90 334 7929 8

■ Synoniemenwoordenboek

In 1991 verscheen het Van Dale groot woordenboek van synoniemen, dat equivalenten en varianten geeft van een groot deel van de Nederlandse woordenschat. Het boek is nu geactualiseerd en opnieuw uitgegeven onder de titel Van Dale thesaurus. Behalve synoniemen, antoniemen (‘woorden met een tegengestelde betekenis’) en varianten geven de artikelen ook informatie over gebruik, en verwijzen ze naar hyponiemen (‘woorden met een preciezere betekenis’) en hyperoniemen (‘woorden met een algemenere betekenis’).

Van Dale thesaurus. Synoniemen en betekenisverwante woorden kost €79,- (gebonden, 934 blz.). ISBN 978 90 6648 877 9

■ Steenkolen-Engels

In 2005 verscheen I always get my sin van Maarten H. Rijkens, een boekje vol krom Engels van Nederlanders, met hoogtepunten als ‘May I thank your cock for the lovely dinner?’ Geïnspireerd door het megasucces van deze bloemlezing schreef Rijkens een opvolger, We always get our sin too (2008) - en mediaman Jan Dijkgraaf kwam onlangs met I have it in my own hands, een boekje dat qua inhoud en uiterlijk erg op de boekjes van Rijkens lijkt. Het bevat vooral rechtstreeks in het Engels vertaalde Nederlandse uitdrukkingen en zinsneden, zoals ‘He pushes his moustache.’

I have it in my own hands. Het hilarische Engels van Nederlanders is een uitgave van BBNC en kost €9,95 (gelijmd, 128 blz.). ISBN 978 90 453 1079 4

■ Journalistiek schrijven

Voor journalistiek schrijven heb je meer nodig dan een kritische geest en kennis van een onderwerp, want je moet ook nog kunnen schrijven, zo meldt de rugtekst van Journalistiek schrijven voor het hoger onderwijs. En dat schrijven kun je leren. Het boek, in de eerste plaats bedoeld voor studenten journalistiek en communicatie, maakt eerst duidelijk hoe je te werk moet gaan bij het schrijven van een artikel (de voorbereiding en het schrijven zelf), en behandelt daarna de belangrijkste journalistieke vormen, van persbericht en interview tot column en achtergrondartikel.

Journalistiek schrijven voor het hoger onderwijs van Henk Donkers e.a. is een uitgave van Coutinho en kost €23,50 (ingenaaid, 198 blz.).
ISBN 978 90 469 0193 9

[p. 259]

■ Tolken en vertalen

Tolk- en vertaalcompetentie kun je opdelen in een aantal deelcompetenties (taalvaardigheid, zoekvaardigheid, algemene ontwikkeling enzovoort). In Tolk- en vertaalcompetentie geven een aantal Vlaamse en Nederlandse vertaaldeskundigen hun visie op hoe die competenties verworven kunnen worden, en hoe ze (in het tolk- en vertaalonderwijs) kunnen worden getoetst. De uiteenlopende onderwerpen die aan bod komen in dit boek zijn onder meer het conferentietolken, het vertalen van metaforen, het werkgeheugen van de tolk, de verschillen tussen Nederlands en Vlaams tolken en vertalen, en de Europese normen voor vertaaldiensten.

Tolk- en vertaalcompetentie. Onderwijs- en toetsvormen, onder redactie van Chris Van de Poel en Winibert Segers, is een uitgave van Acco en kost €22,- (ingenaaid, 168 blz.).
ISBN 978 90 334 7941 0

■ Taalvariatiebeleid

Op de vorig jaar gehouden Vierde Internationale Streektaalconferentie stond het onderwerp ‘taalvariatiebeleid’ (oftewel het dialect- en streektaalbeleid) centraal. In acht lezingen werd nagegaan hoe dit in verschillende Nederlandse en Belgische regio's vorm krijgt, waarbij vooral de Brusselse taalsituatie veel aandacht kreeg. Ook de verschillen tussen de Nederlandse en Vlaamse aanpak werden besproken. De lezingen zijn gebundeld in het boekje Taalvariatiebeleid! Het is te bestellen via Mark Quintelier ([e-mail]). Zie ook www.variaties.be.

Taalvariatiebeleid! onder redactie van Veronique De Tier e.a. is een uitgave van de Stichting Nederlandse Dialecten en Variatie vzw en kost €13,-, excl. porto (gelijmd, 88 blz.).
ISBN 978 90 73869 12 7

■ Taalevenement ‘taal en internationaal ondernemen’

Op vrijdag 1 oktober vindt in Maastricht het taalevenement ‘Euregio ~ Taalregio’ plaats, over ‘grensoverschrijdend zakendoen en de barrière die taal daarbij kan vormen’. Het is de bedoeling dat bedrijfsleven, onderwijs en overheid elkaar hier ontmoeten tijdens een middag met workshops en presentaties, die allemaal in het teken staan van ‘taal en internationaal ondernemen’. Deelname kost €99,-. Meer informatie: www.euregio-taalregio.nl.