Onze Taal. Jaargang 79

[p. 220]

Zong
Lucky Fonz III

Guus Middag

Waarom zingt Eva de Roovere ‘Jij is lastig’ en ‘fantastig’? En de jongens van Opgezwolle ‘proef die woofer’? En hoe komt het dat dit zo bijzonder klinkt? In zijn rubriek ‘Zong’ staat Guus Middag stil bij de taal en de poëzie die te horen is in allerlei Nederlandstalige liedjes, oud en nieuw.

Behalve voor tante betjes heb ik altijd een groot zwak voor knittelverzen gehad en moeten wij er steeds weer om grinniken. Knittelverzen zijn verzen die uit de maat lopen, met een mislukt metrum en te veel lettergrepen. Een knittelvers maakt een knullige, maar daardoor ook wel weer sympathieke indruk. Het is de charme van de onbeholpenheid, de lol van het hobbelen en hobbelend tot stilstand komen. Hier is er een van De Schoolmeester, die ze graag en veel gebruikte. Lees maar hardop, en hoor hoe de cadans in de derde, veel te lange regel verdwijnt. Het ritme valt stil en er blijft alleen nog maar een reeks zakelijke mededelingen over. ‘Gouden leeuwen en leeuwen van hout, / mitsgaders de Hollandsche, worden heel oud; / men ziet ze nog wel op uithangborden en schilden, doch zeldzaam in 't woud.’

Dus veerde ik op toen ik uit de radio een nieuw, nog niet eerder gehoord knittelvers hoorde komen. Het was een wat schutterig klinkende spreekstem, die vertelde over zijn verliefdheid. Het begin was nog regelmatig. ‘Ik wil je opvouwen, en in mijn broekzak doen. / Dan nam ik je mee, bijna elke dag.’ Maar daarna begon hij te knittelen: ‘En ik wil een fotootje, met jouw hoofd erop. / Dan laat ik die aan mijn vrienden zien en dan zeg ik: kijk, die lach.’ De laatste regel moest een lange hobbelweg afleggen voordat het gewenste rijmwoord was bereikt.

■ Onhandig

Het klonk allemaal nogal onhandig, uit de mond van een zo te horen weinig geschoolde zanger met een neuzelige stem en een slissende s. En dan volgde er ook nog eens een heel simpel refrein, met wat knullig Engels erin, en driemaal oh en een half rijm: ‘Oh, ik heb een meisje, en ze doet het graag met mij. / Ze zegt: “Oh baby, I love you so.” / Ik heb een meisje, en het is zo'n lieve schat. / En als ik aan haar denk, dan denk ik: oh - zo mooi.’

Lucky Fonz III.
Foto: Susan van Hengstum

Er zat eenvoudige gitaarbegeleiding bij, en een mondharmonica, zo'n mondharmonica op een draagbeugel om je nek - waardoor het geheel erg leek op een liedje uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Het leek wel een liedje van iemand die probeerde Bob Dylan in het Nederlands na te doen. Dat was geen gekke gedachte. De zanger bleek Lucky Fonz III te zijn, de artiestennaam van Otto Fons Wichers, geboren in 1981. Hij is een hedendaagse singer-songwriter die houdt van het werk van jarenzestigtroubadours als Bob Dylan en Armand, en die ook weleens liedjes van Dylan in Nederlandse vertaling heeft gezongen. Hij heeft onlangs besloten in het Nederlands te gaan zingen.

Zijn liefdesliedje ‘Ik heb een meisje’ is van begin tot eind stuntelig en stamelend en studentikoos. Hij gebruikt lievige woordjes als ‘je vriendje’, ‘een mooi stelletje’, ‘heel fijn’ en ‘kusjes’. Hij zingt onschuldige zinnetjes als ‘ik wil je hand vasthouden, lopen door de stad, / zodat alle mensen zeggen: “Kijk eens, zie je dat.”’ Het hoogtepunt van dit kneuterige knittelzingspreken is de slotregel van het slotcouplet, waarin de regels van rijm en metrum wel heel erg worden opgerekt. Eerst heeft Lucky Fonz de Derde zijn liefje nog redelijk binnen de maat verzekerd: ‘En ik, ik wil je kusjes geven, waar je ook maar wil.’ Maar daarop volgt dan deze metrische ontsporing: ‘En als ik zeg “waar je maar wil”, dan bedoel ik ook echt waar je ook maar wil.’ Dat is geen knittelvers meer - dat is überknittelen.

■ Zomerhit

Wat moet je nou van zo'n liedje vinden? Het is voortdurend op het randje van de sulligheid - en van de ironie. Het is begrijpelijk dat de fans van het nederhiphoplabel TopNotch wel even raar opkeken toen zij lazen dat deze Lucky Fonz III daar een contract had getekend. Zie voor hun reacties de diverse fora op internet (zoek bijvoorbeeld op ‘retesympathieke halfnicht’, ‘lekker wazige gitaarmalloot’ en ‘net niet vals zingend kleinkunstgekkie’). Ook op verschillende radiozenders leidde zijn liedje tot de nodige discussie. Irritant of aanstekelijk? Men is er nog niet uit. ‘Ik heb een meisje’ zou zomaar een zomerhit kunnen worden met zijn vrolijke meezingregel ‘als ik aan haar denk, dan denk ik: oh-oh-oh, zo mooi.’ Of een culthit, juist vanwege zijn vele niet meezingbare regels. Het is moeilijk van tevoren te zeggen en wachten wij het gewoon af.