Onze Taal. Jaargang 79

Gesignaleerd

Onder het mom van
Pieter W. Vis - Naaldwijk

In november 2009 schreef het AD over VVD-Kamerlid Fred Teeven dat hij een voorstel had ingediend voor een wet die ervoor moet zorgen dat mensen zich bij een geweldsdreiging ‘makkelijker kunnen verdedigen onder het mom van noodweer’.

Dit wetsvoorstel verdient alleszins politieke steun, maar dan niet onder ‘het mom van noodweer’, want mom betekent ‘schijn’ (een betekenis die is voortgekomen uit de betekenis van mom als ‘masker’). Als iemand bijvoorbeeld iets doet ‘onder het mom van vriendschap’ heeft die juist geen vriendschappelijke bedoelingen. Teeven bedoelt volgens mij te zeggen: ‘onder de noemer van’. Van schijn is hier immers geen sprake.

Het lijkt niet zomaar een verspreking, want het komt vaker zo voor:

-	Alles onder het mom van terrorismedreiging (Eo.nl)
-	Onder het mom van ‘de verkeersveiligheid in Delft verdient de aandacht’ hield Politie Haaglanden (...) vrijdag een grote verkeerscontrole aan de Alexander Fleminglaan. (De Weekkrant)

‘Hoe om kun je rijden?’
Hans Kateman - Arnhem

‘Hoe dom kun je zijn?’ Dat hoor je wel vaker, en incidenteel staan op de plaats van dom ook wel andere bijvoeglijke naamwoorden:

-	Hoe blond kun je zijn? (Prikbord op Baby.startpagina.nl)
-	Berlusconi: hoe hypocriet kun je zijn? (Libelle.nl)
-	Hoe gek kun je worden? (Forum op Nujij.nl)

Maar nog niet eerder hoorde ik op de plaats van bijvoeglijke naamwoorden als dom, blond, hypocriet of gek een bijwoord - tot voor kort tenminste. ‘Hoe om kun je rijden?’, zei een broertje tegen zijn zusje, dat vertelde welke route ze gefietst had.

‘Hoe leuk is dat?’
Han Sweers - Amsterdam

De retorisch-vragende uitroep ‘Hoe leuk is dat?’ hoor ik sinds een jaar erg veel, naar mijn idee vooral onder Amsterdamse vrouwen. De betekenis is zoiets als: ‘leuk hè?’ Impliciet neemt de spreker aan dat de gesprekspartner het hiermee eens is. Ook zijn er varianten als ‘Hoe goed is dat?’ en ‘Hoe fijn is dat?’ Het klinkt als een anglicisme (‘How good/nice/cool is that?’), maar of dat zo is? Een melding hiervan in de Linkedln-groep van Onze Taal leverde zowel verbazing als herkenning op. ‘Heel erg grachtengordel c.q. Gooise matras en lijkt inderdaad een snoeihard anglicisme te zijn’, ‘Past in het rijtje OMG [= “Oh my god”] en lekker belangrijk’. Als bekende gebruikers werden Jan Jaap van der Wal en Eddy Zoëy genoteerd (toch mannen).

Kortom, nu het Gooi en de Amsterdamse grachtengordel deze kreet omarmd lijken te hebben, kan hij zich weleens als een olievlek gaan verbreiden.

‘Twintigtien’
Gerard van Maasakkers - Budel

Nu we in het tweede decennium van deze eeuw zijn beland, vroeg ik me af of het niet eens tijd wordt dat we het jaartal gaan uitspreken als ‘twintigtien’ in plaats van ‘tweeduizendtien’. Ik doe het al een tijdje op de twintig-manier, want op soortgelijke wijze deden we het in de vorige eeuw ook (‘negentiennegentig’).