|
| |
| |
| |
Inzicht
Raymond Noë
‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u lets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.
| |
Merknamen
In ons taalgebruik figureren duizenden merknamen. Sommige zijn overbekend en zijn zelfs een eigen leven gaan leiden (spa, aspirine), maar ook namen als Kitekat en Kawasaki behoren al geruime tijd tot onze woordenschat. In Verzamelde merken zijn 3166 namen van in Nederland bekende bedrijven en producten in een lexicon samengebracht. De lemma's geven informatie over het bijbehorende product of bedrijf, de herkomst van de naam en over het geboortejaar ervan. In het boek zijn ook een aantal kaders opgenomen met wetenswaardigheden en beschouwingen over merknamen van de hand van Ton den Boon (die voor een deel eerder verschenen in Onze Taal).
Verzamelde merken. De betekenis van 3166 namen van producten en bedrijven verklaard van Joyce Riezebos-Maliepaard en Rik Riezebos is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost €18,- (ingenaaid, 175 blz.). ISBN 90 12 10134 4
| |
Oude beroepsaanduidingen
Historische bronnen bevatten veel tegenwoordig onbekende ambachts- en beroepsaanduidingen, die vaak in geen enkel naslagwerk terug te vinden zijn, zoals bollebuisjeswijf en butterbelezer. Amateur-genealoog Joop Glasbergen bracht er zo'n 25.000 (uit de periode van 1300 tot 1900) samen in zijn Beroepsnamenboek. De lemma's geven informatie over de vindplaatsen en de ouderdom van beroepsnamen, maar ook over wat het beroep of ambacht inhield. In veel gevallen documenteerde Glasbergen die uitleg met citaten uit allerhande historische bronnen, die aanvullende informatie verschaffen over de aard van de beroepsbezigheden. Zie ook de aanbieding op blz. 322.
Beroepsnamenboek. Beroepsnamen voor 1900 in Nederland en België is een uitgave van L.J. Veen en kost in de boekhandel €45,- (gebunden, met stofomslag, 575 blz.). ISBN 90 204 0459 8
| |
Geschiedenis van het ABN
Wie bepaalde ooit de norm voor wat we nu Standaardnederlands noemen? Etymologe Nicoline van der Sijs zocht het antwoord in bronnen uit de periode 1500-1750: in grammatica's en woordenboeken, maar ook in wetenschappelijke en literaire werken. Het resultaat van haar onderzoek is het lijvige Taal als mensenwerk, waarin ze aan de hand van veel concrete gevallen beschrijft hoe en tegen welke achtergrond de uitspraak, de spelling, de woordenschat en de grammatica beregeld werden, en wie daar invloed op hadden. Daarnaast schenkt Van der Sijs aandacht aan recentere ontwikkelingen in het Nederlands, waarbij onderwerpen aan bod komen als spellingherzieningen, wetenschapstaal, taalverloedering en de verschillen tussen de Nederlandse en de Vlaamse standaardtaal. Zie ook de aanbieding op blz. 289 (oktober).
Taal als mensenwerk: het ontstaan van het ABN is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost in de Winkel €54,50 (gebonden, met stofomslag, 718 blz.). ISBN 90 121 0587 0
| |
Thuistaal
‘Thuistaal’ is de benaming voor woorden en uitdrukkingen die alleen binnen een bepaald gezin gebezigd worden, zoals kwakkebak (‘compostafvalemmer’), poemsen (‘tennissen’) en ploep (‘yoghurt’). Taalkundige Wim Daniëls schreef er twee boekjes over, Thuistaal (1992) en Thuistaal andermaal (1994), en die zijn nu, aangevuld met recenter materiaal, gebundeld in Thuistaal totaal.
Thuistaal totaal is een uitgave van Het Spectrum en kost €12,50 (gelijmd, 173 blz.). ISBN 90 274 9571 8
| |
Vertaalwoordenboek Esperanto
Bij de Flandra Esperanto-Ligo is een nieuw vertaalwoordenboek Esperanto-Nederlands (en v.v.) verschenen. Het deel Nederlands-Esperanto bevat meer dan 44.000 trefwoorden, waaronder ook veel Vlaamse. Bovendien zijn hier 12.000 uitdrukkingen en meer dan 900 spreekwoorden opgenomen. Het deel Esperanto-Nederlands bevat 17.000 trefwoorden, en zo'n 2500 uitdrukkingen en 450 spreekwoorden. Kopers van het boek kunnen tegen portokosten een cd-rom bestellen met daarop een veel uitgebreidere versie, die bovendien geïllustreerd is. Het boek is te bestellen op de website van de uitgever: www.esperanto.be/fel.
Nederlands-Esperanto-Nederlands woordenboek van Petra De Smedt is een uitgave van Flandra Esperanto-Ligo en kost €18,- (ingenaaid, 573 blz.). ISBN 90 77 066 12 8
| |
Kindertaalkalender
De Kindertaalkalender is een scheurkalender met op elk blaadje een spelletje, een grap, een weetje, een quizvraag of een opdracht, die allemaal iets met taal (grammatica, spelling, idioom, etymologie, et cetera) te maken hebben. De kalender is gericht op kinderen van acht tot twaalf jaar, en is geïllustreerd met tekeningen van Jan Jutte. (Voor korting zie blz. 326.)
Kindertaalkalender 2005 van Jeannette Verbeek is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost €12,95. ISBN 90 12 10089 5
| |
Schevenings
In het luxueus uitgevoerde De spreektaal van de Scheveningse kustbewoners documenteert Piet Spaans de woordenschat van het Schevenings, een dialect dat vandaag de dag veel van zijn oorspronkelijke kleuren karakter verloren heeft. De circa 4500 lemma's verklaren in de eerste plaats de betekenis en het gebruik, maar er is ook zeer veel culturele en historische informatie over Scheveningen, het Schevenings en de Scheveningers in verwerkt. Het woordenboek wordt afgesloten met een aantal voorbeelden van teksten in het Schevenings (proza en poëzie), die ook te beluisteren zijn op de bij het boek geleverde cd-rom.
De spreektaal van de Scheveningse kustbewoners is een uitgave van De nieuwe Haagsche en kost €47,- (gebonden, met stofomslag, 576 blz.). ISBN 90 77032 34 7
| |
Welsprekendheid
Retorica is een van de hoofdwerken van de Griekse denker Aristoteles (384-322 v.Chr.). Hierin verdiepte hij zich als eerste in de psychologische en sociologische aspecten van het pleidooi en de redevoering. Dit befaamde standaardwerk is nu voor het eerst in het Nederlands vertaald, door de classici Marc Huys en Jan van Ophuijsen. Zie ook de aanbieding op blz. 288 (oktober).
Retorica is een uitgave van de Historische Uitgeverij en kost €38,75 (gebonden, met stofomslag, 320 blz.). ISBN 90 6554 00 75
| |
| |
| |
Beeldwoordenboek
In 1997 verscheen het viertalige (Engels, Frans, Duits, Nederlands) Compact beeldwoordenboek van Jean-Claude Corbeil en Ariane Archambault, bij Sdu/Standaard. In dit (al jaren uitverkochte) boek kon men via gedetailleerde en soms opengewerkte tekeningen van allerlei zaken uit onze leefwereld een woord en/of de vertaling ervan opzoeken. Bij Van Dale is nu een tweetalige (Engels en Nederlands), afgeleide versie van dit boek verschenen. Dit Beeldwoordenboek bevat aanzienlijk minder onderwerpen en tekeningen dan de eerdere uitgave. Het boek is ontsloten via een Engels en een Nederlands register.
Van Dale Nederlands English beeldwoordenboek is een uitgave van Van Dale Lexicografie en koste €24,95 (gebonden, 368 blz.). ISBN 90 6648 975 8
| |
Van Dale op cd-rom
Het Van Dale groot woordenboek der Nederlandse taal is ook in abonnementsvorm verkrijgbaar op cd-rom, en bevat dan behalve het lexicon ook een groot aantal extra's. Onlangs verscheen de jaarlijkse update (versie 1.4) van deze cd-rom. Nieuw hierop zijn de inhoud van het nieuwewoordenboekje Taal van het jaar drie, en een zoekfunctie die voor veel woorden alle gelijkvormige en gelijkklinkende woorden opzoekt. Abonnementen via de boekhandel of via www.vandale.nl.
Van Dale groot woordenboek der Nederlandse taal (cd-rom) is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost €99,- voor het eerste jaar, en €54,- voor elk daaropvolgend jaar. ISBN 90 6648 473 X
| |
Spellingquizzen
Taaldilemma's van Dick Pak bevat 45 spellingquizzen van zo'n tien à twaalf vragen, die steeds gevolgd worden door een korte toelichting op een bepaald spellingprobleem. De quizzen verschenen al eerder in een aantal regionale dagbladen. Dit nieuwe boek heeft verwarrend genoeg dezelfde titel als een eerdere uitgave van Pak, die dezelfde opzet heeft.
Taaldilemma's; taalquizzen met uitleg is een publicatie van Uitgeverij Pak en kost €13,95 (gelijmd, 158 blz.).
ISBN 90 77018 10 7
| |
Gezegden en uitdrukkingen
In Als de kat van huis is... worden zo'n vierduizend spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegden kort verklaard. Ze zijn gerangschikt op onderwerp (geld, scheepvaart, weer, familie, et cetera), en ontsloten via een alfabetisch register. Met illustraties van Joke Postel.
Als de kat van huis is... van Martha Cazemier is een uitgave van Kemper Conseil en kost €18,50 (ingenaaid, 320 blz.).
ISBN 90 76542 05 8
| |
Opnieuw uitgegeven
* Onlangs verscheen er een tweede, goedksopere druk van Het groot citatenboek over God, geloof & kerk, waarin bijna drieduizend citaten zijn opgenomen. De indeling is thematisch (deugd, diaconaat, doop, etc.); de citatenverzameling is ontsloten via een trefwoorden- en een persoonsregister.
Het groot citatenboek over God, geloof & kerk van Rien van den Berg e.a. is een uitgave van Uitgeverij Boekencentrum en kost €12,50 (gelijmd, 320 blz.).
ISBN 90 239 1632 8
* Van het Trouw schrijfboek is onlangs een derde, geactualiseerde en uitgebreide druk verschenen. Het boek geeft adviezen over journalistieke genres en stijl (inclusief spelling en grammatica), en het bevat een spellingwijzer voor lastige woorden en een eigennamenlexicon. De eerste druk van dit boek (uit 1999) is overigens nog steeds op internet te raadplegen: www.trouw.nl.
Trouw schrijfboek van Jaap de Berg is een uitgave van Rainbow Pockets en kost €14,90 (gelijmd, 768 blz.).
ISBN 90 417 0499 X
* Peter Nederhoeds Helder rapporteren is inmiddels al aan zijn achtste druk toe. Het boek biedt onervaren schrijvers een handreiking bij het opstellen van een scriptie, rapport, nota of artikel, en bevat veel tips en voorbeelden. De hoofdonderwerpen zijn voorbereiding, illustraties, opbouw en indeling, formuleren en afwerking.
Helder rapporteren is een uitgave van Bohn Stafleu Van Loghum en kost €37,20 (gebonden, 390 blz.). ISBN 90 313 4129 0
| |
Meertalige opvoeding
Het opvoeden van kinderen in twee talen kan bij de ouders vragen oproepen waar ze door hun uitzonderingspositie - de meeste gezinnen zijn tenslotte eentalig - niet zo snel een antwoord op kunnen vinden. Speciaal voor die ouders is er nu het boek Hoe kinderen meertalig opgroeien, waarin uiteenlopende aspecten van de twee- of meertalige opvoeding behandeld worden. Het boek bevat veel tips en goede raad, en gaat in op de taal- en spraakontwikkeling van in meer talen opgroeiende kinderen, de problemen die zich daarbij kunnen voordoen, en hoe er op school en in de naaste omgeving mee omgegaan zou kunnen worden. In aparte hoofdstukken wordt ingegaan op meertaligheid bij Turkse en Marokkaanse kinderen.
Hoe kinderen meertalig opgroeien van Elke Burkhardt Montanari e.a. is een uitgave van PlanPlan en kost €11,25 (ingenaaid, 111 blz.). ISBN 90 76092 07 9
| |
Notadokter
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een heuse ‘notadokter’ in dienst. De ambtenaren van het ministerie kunnen hun brieven, nota's en rapporten door hem laten beoordelen, maar de notadokter werkt ook preventief: hij verzorgt taalscholing en schrijft columns met tips en goede raad, onder meer over jargon, stopwoorden, getallen, afkortingen en actieve zinnen. Een aantal van deze columns zijn nu gebundeld in een mooi verzorgd boekje, dat kosteloos kan worden aangevraagd bij het ministerie (zolang de voorraad strekt).
De notadokter is gek!Van Gert Riphagen is een uitgave van de directie Voorlichting en Communicatie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (gebonden, 84 blz.). Bestellen kan telefonisch via 070 - 340 60 10 of per e-mail bij s.macnack@minvws.nl.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd
