Onze Taal. Jaargang 73

Inzicht
Raymond Noë

‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Spreekwoorden over vrouwen

Mineke Schipper, hoogleraar interculturele literatuurwetenschap aan de Universiteit Leiden, verzamelt al zo'n twintig jaar spreekwoorden en gezegden uit de hele wereld waarin de vrouw op de een of andere manier centraal staat. Aanvankelijk verwachtte ze dat haar verzameling vooral de diversiteit van de menselijke cultuur in beeld zou brengen, maar het bleek vrij snel dat al die spreekwoorden frappante overeenkomsten vertoonden, die vooral weergaven hoe uniform - en hoe traditioneel - er in verschillende samenlevingen over vrouwen gedacht wordt. Over de wenselijkheid van intelligentie bijvoorbeeld: ‘Opgeleide vrouwen, stomme huisvrouwen’ (Denemarken), ‘Het verstand van een vrouw zit in haar hielen’ (Azerbeidzjan) en ‘Een geleerde vrouw is een verloren vrouw’ (Zuid-Amerika). Nadat Schipper eerder al delen uit haar verzameling in boekvorm publiceerde (over Jiddische, Aziatische, Zuid-Amerikaanse en Europese spreekwoorden over vrouwen) neemt ze nu in het lijvige Trouw nooit een vrouw met grote voeten de volledige collectie van 15.000 spreekwoorden (uit 240 talen) onder handen. Ze bespreekt ze in thematische hoofdstukken (‘het vrouwelijk lichaam’, ‘levensfasen’, ‘lusten en lasten’, ‘macht’ en ‘boodschappen in beelden’), die steeds worden afgesloten met een omvangrijke bloemlezing. In de inleiding gaat ze in op de algemenere aspecten van de spreekwoorden.

Trouw nooit een vrouw met grote voeten. Wereldwijsheid over vrouwen is een uitgave van Het Spectrum en kost €24,95 (gelijmd, 576 blz.). ISBN 90 773 3002 X

Nederlandse gebaren

Het groot gebarenboek der Lage Landen is een inventarisatie in woord en beeld van de gebaren die in Nederland en Vlaanderen gebruikt worden om een bepaalde gedachte of bedoeling uit te drukken, variërend van de opgestoken middelvinger tot het gebaar voor ‘geld’ dat we met duim en wijsvinger maken. Het boek is een herziene uitgave in één band van het Nederlands gebarenboekje en het Nieuw Nederlands gebarenboekje, die beide rond 1980 verschenen. Lezers van Onze Taal kunnen het boek met korting bestellen. Zie de aanbieding op blz. 129.

Het groot gebarenboek der Lage Landen is een uitgave van Kempen Uitgevers en kost in de boekhandel €24,50 (gebonden, 264 blz.). ISBN 90 6657 192 6

Toekomst taal- en letterkunde in Nederland

De Nederlandse taal- en letterkunde bekleden internationaal gezien een prominente positie - dat schrijft de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) in het verkennende rapport ‘Gij letterdames en gij letterheren’, over de toekomst van het taalkundig en letterkundig onderzoek in Nederland. Maar de KNAW signaleert ook bepaalde knelpunten, zoals de zorgelijke positie van specifieke taalkundes (vooral van het Duits en het Frans) en de historische taalkunde, en doet daarom een aantal aanbevelingen ter verbetering van het onderzoek en onderwijs. De verkenning wordt aangevuld met acht essays over de toekomst van taal- en letterkundige deelgebieden.

‘Gij letterdames en gij letterheren’. Nieuwe mogelijkheden voor taalkundig en letterkundig onderzoek in Nederland is een uitgave van de KNAW (ingenaaid, 213 blz.). Het rapport is gratis te verkrijgen bij de KNAW (telefoon: 020 - 551 07 80, e-mail: [e-mail]), of te downloaden van de website van de KNAW (www.knaw.nl). ISBN 90 6984 406 0

Schrijfhulp voor docenten

Docenten hebben vaak moeite met schrijven, stellen Dick de Bie en Marja Magnée in het voorwoord van hun Teksten die spreken!, maar het is wel een belangrijk onderdeel van hun werk. Denk maar aan instructieteksten, toetsvragen, studiehandleidingen, notulen, evaluaties, enzovoort. Teksten die spreken! is een schrijfhulp die docenten stap voor stap

[p. 143]

begeleidt bij het opstellen van dat soort teksten. De auteurs bespreken de eisen waaraan ze moeten voldoen, en laten aan de hand van (veel) voorbeelden zien wat er fout kan gaan en hoe die fouten vermeden kunnen worden. In het laatste hoofdstuk vatten ze de over de overige hoofdstukken verspreide adviezen nog eens samen.

Teksten die spreken! Schrijfhulp voor docenten is een uitgave van Bohn Stafleu Van Loghum en kost €19,90 (gebonden, 127 blz.). ISBN 90 313 33131

Taalcursussen

Uitgeverij Het Spectrum heeft in samenwerking met Digital Publishing taalcursussen op cd-rom uitgebracht voor de talen Engels, Duits, Frans, Spaans en Italiaans. Iedere cursus bestaat uit een Intensieve taalcursus, een Communicatietrainer en een Woordentrainer. In augustus worden ze nog aangevuld met een beginnerscursus. De cd-roms bevatten behoorlijk slimme programmatuur, die de vorderingen van de gebruiker bijhoudt en het tempo en de aangeboden stof daaraan aanpast. Bovendien is er spraakherkennings-software in verwerkt die de uitspraak van de gebruiker kan beoordelen en verbeteren. De Intensieve taalcursus (3 cd-roms, €99,99) is geschikt voor zowel beginners als gevorderden en leidt op tot het Europees taalcertificaat B1. De cursus omvat spreek-, schrijf- en luistervaardigheid en grammatica. De Communicatietrainer (€24,99) is ontwikkeld om de spreeken luistervaardigheid te trainen. Hij is bedoeld als aanvulling op de Intensieve taalcursus - evenals de Woordentrainer (€19,95), waarmee men via oefeningen de basiswoordenschat kan uitbreiden.

Scrabblewoorden

De Vlaamse scrabble-aficionado Hub Moonen stelde een scrabblewoordenlijst samen met meer dan 550.000 bij het scrabbelen toegestane woorden van twee tot vijftien letters - dat zijn er bijna tweeënhalf keer zo veel als in de grote Van Dale, maar daarin staan dan ook lang niet alle mogelijke samenstellingen, afleidingen, verkleinwoorden, verbuigingen, enzovoort. De lijst, die de omvang van een telefoonboek heeft, beperkt zich tot wat Moonen het ‘algemeen Nederlands’ noemt. Dit wil zeggen dat archaïsche, Bargoense en incourante woorden niet zijn opgenomen. Het boek heeft geen officiële status; het richt zich op de thuisspeler die zonder hooglopende discussies een partijtje wil scrabbelen.

Scrabbelen zonder problemen. Een scrabblelexicon samengesteld door en voor scrabbelaars is een uitgave van vzw Gemeentelijk Cultureel Centrum Coloma en kost €14,- (ingenaaid, 440 blz.). Het boek kan besteld worden door €16,- (België) of €18,- (rest van Europa) over te maken op rekeningnummer 091-0114198-58 van de vzw G.C.C.COLOMA, Pastorijstraat 2, 1600 Sint-Pieters-Leeuw. Verdere inlichtingen bij Fernand Joseph, telefoon: 0032 2 465 10 94; e-mail: [e-mail].