Onze Taal. Jaargang 72

[p. 66]

Inzicht

Raymond Noë

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u Iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Tolkien-lexicon

In de boeken van J.R.R. Tolkien (1892-1971) die zich afspelen in de fictieve wereld Midden-Aarde komen overstelpend veel door de schrijver verzonnen eigennamen en termen voor. Die ‘inheemse’ namenen woordenschat werd voor het eerst ontsloten in J.E.A. Tyler, The Tolkien Lexicon uit 1975. Dit boek, vele malen herdrukt, geeft vooral encyclopedische informatie. Sinds 1975 is er veel tot dan toe ongepubliceerd werk van Tolkien alsnog uitgegeven, en daarom heeft Tyler zijn lexicon in 2002 ingrijpend herzien en flink uitgebreid. Van deze laatste editie is nu ook een Nederlandse vertaling verschenen van de hand van Max Schuchart, die in de jaren vijftig de In de ban van de ringtrilogie vertaalde.

Tolkien lexicon is een uitgave van Het Spectrum en kost €24,75 (gelijmd, 664 blz.). ISBN 90 274 7984 4

Brabants idioom

De Nederlandse dialecten zijn niet meer wat ze geweest zijn, vindt taalpublicist Wim Daniëls, maar in plaats van daarom te treuren kan men ‘beter genieten van de herinnering aan wat er aan dialect ooit was’. Hij schrijft dit in het voorwoord van het pas verschenen Ollieklonje, een bundeling van speelse, luchtige artikelen over Zuidoost-Brabantse woorden, spreekwoorden, namen en personen. Behalve nog niet eerder verschenen stukjes bevat het boek een aantal van Daniëls' columns uit onder meer het Eindhovens Dagblad, en werk dat eerder al gepubliceerd is in zijn boeken 'n Schon boks en Hortsik!

Ollieklonje is een uitgave van Kempen Uitgevers en kost €15,- (ingenaaid, 165 blz.).
ISBN 90 6657 231 0

25 jaar Tijdschrift voor taalbeheersing

Het vak taalbeheersing houdt zich, kort gezegd, bezig met de doelmatigheid van taalgebruik en van teksten in allerlei vormen. Het Tijdschrift voor taalbeheersing is het belangrijkste Nederlandse vaktijdschrift op dit gebied. In 2002 bestond het 25 jaar, en naar aanleiding daarvan is een bundel verschenen met veertien belangrijke artikelen die in die periode in het blad verschenen zijn. De artikelen gaan in op tekstsoorten (onder meer betogen, formulieren, routebeschrijvingen en voorlichtingsfolders) en op theorieën over schrijven, argumenteren, overtuigen, tekstevaluatie, en informatieordening en -verwerking. Het boek geeft ‘een goed beeld van wat er in de taalbeheersing zoal aan moois is gebeurd’, aldus de redactionele inleiding.

Tussenstand. 25 jaar Tijdschrift voor taal-beheersing, onder redactie van Frans van Eemeren e.a., is een uitgave van Van Gorcum en kost €19,95 (ingenaaid, 230 blz.).
ISBN 90 232 3887 7

Medisch vertaalwoordenboek

Het Medisch woordenboek van F.J.A. Mostert bevat 31.000 vertalingen in en uit het Engels van termen uit de geneeskunde. Het is bedoeld als aanvulling op wat de algemene woordenboeken al aan informatie bieden. De onlangs verschenen vierde druk is geheel herzien en uitgebreid, en bevat vooral meer anatomische termen dan de vorige drukken. Bovendien is de Nederlandse tekst in de nieuwe spelling overgezet.

Medisch woordenboek is een uitgave van Bohn Stafleu Van Loghum en kost €46,80 (gebonden, 440 blz.). ISBN 90 313 2774 3

Brabantse dialectwoorden

Het Woordenboek van de Brabantse dialecten is een thematisch, in afleveringen verschijnend woordenboek. Onlangs werd het deel ‘Maatschappelijk gedrag, school en onderwijs’ gepubliceerd. In het boek is het onderwerp ‘maatschappelijk gedrag’ nog verder onderverdeeld in ‘mens en maatschappij’, ‘maatschappelijke organisatie’ en ‘vervoer en communicatie’. De 540 lemma's geven eerst een omschrijving en daarna de in Brabant voorkomende equivalenten. De teksten worden voor een groot deel aangevuld met dialectkaarten en foto's, en zijn ontsloten door een alfabetisch register.

Woordenboek van de Brabantse dialecten. Deel III, sectie 3, aflevering 1. Maatschappelijk gedrag, school en onderwijs van lic. B. Decroos is een uitgave van Van Gorcum en kost €75,- (ingenaaid, met stofomslag, 524 blz.).
ISBN 90 232 3782 X

Liever Nederlands

Eind december verscheen 1200 x liever Nederlands, waarin de Stichting Natuurlijk Nederlands equivalenten voor veelgebruikte Engelse leenwoorden geeft. Daaronder zijn flink wat al lang bestaande Nederlandse woorden die precies hetzelfde betekenen als de modieuzere Engelse termen (omslagpunt voor break-evenpoint). Daarnaast geeft de lijst creatieve vertalingen voor nieuwe Engelstalige begrippen waar in het Nederlands (nog) geen woord voor is (bankbintje voor couch potató).

1200 x liever Nederlands van Bert-Jaap Koops e.a. is een uitgave van de Stichting Natuurlijk Nederlands en kost €2,80 inclusief porto (geniet, 30 blz.). U kunt het bestellen door het genoemde bedrag over te maken op girorekening 82 08 521 t.n.v. Stichting Natuurlijk Nederlands te Leiden, o.v.v. ‘1200 x liever-lijst’. Downloaden kan ook: www.natuurlijk-nederlands.org.

Multiculti voornamen

Aanstaande ouders die een naam voor hun kind zoeken, kunnen inspiratie opdoen in verschillende boeken en gidsen. Doorgaans bevatten die vooral westerse namen. Een uitzondering hierop vormt het eigentijds vormgegeven Voornaaml, waarin ook joodse, Arabische, Turkse en Hindoestaanse voornamen zijn opgenomen. Bovendien wordt in de eerste dertig pagina's ingegaan op de gebruiken rond de naamgeving in die culturen (en de gewoonten in Nederland). Bij elke naam wordt kort ingegaan op de oorsprong en de betekenis ervan, en ook worden eventuele bekende dragers van de naam vermeld.

Voornaam/ Voornamen van oorsprankelijke én nieuwe Nederlanders van Pim van Schaijk en Arnoud Bijl is een uitgave van PlanPlan en kost €11,25 (ingenaaid, 191 blz.).
ISBN 90 76092 03 6

[p. 67]

Talen van Suriname

Suriname telt slechts een half miljoen inwoners, maar desondanks worden er zo'n twintig (Amerindiaanse, Creoolse en Euraziatische) talen gesproken. In de Engelstalige publicatie Atlas of the Languages of Suriname wordt elk van die talen beschreven, waarbij niet alleen de belangrijkste kenmerken en eigenschappen aan bod komen, maar ook de oorsprong ervan en de ontwikkeling die ze de laatste vijfhonderd jaar hebben doorgemaakt. Het boek is bedoeld voor een breder publiek dan alleen taalkundigen, en daarom zijn vaktermen zoveel mogelijk vermeden en is er een verklarende woordenlijst opgenomen. De tekst wordt geïllustreerd met kaarten en foto's.

Atlas of the Languages of Suriname, onder redactie van Eithne B. Carlin en Jacques Arens, is een uitgave van KITLV Press en kost €37,50 (ingenaaid, 345 blz.).
ISBN 90 6718 196 X

Van wie is de taal?

In de nieuwste roman van K. Schippers, Zilah, krijgt de hoofdpersoon bij toeval het Nederlands ‘in bezit’. De overheid probeert het haar weer te ontfutselen, want men had net het plan opgevat om onze taal aan de Amerikanen cadeau te doen. Het boek is een liefdesgeschiedenis, maar er is ook een rol in weggelegd voor de taal en de positie van het Nederlands ten opzichte van het overal oprukkende Engels. (Zie ook het interview met Schippers op pagina 44 van dit nummer.)

Zilah is verschenen bij Querido en kost €17,95 (gelijmd, 301 blz.).
ISBN 90 214 8007 7

Dialectendag

Zaterdag 22 maart wordt in Goes de zevende Nederlandse dialectendag gehouden. Het centrale thema van de dag is ‘de beeldvorming over dialecten en dialectverschillen zoals we ze in (spot)zinnetjes, rijmpjes en bijnamen terugvinden’. Het ochtendprogramma omvat een aantal lezingen; 's middags kan men aan workshops deelnemen en de boekenmarkt en het café-chantant bezoeken.

Meer informatie bij de Stichting Nederlandse Dialecten: telefoon 024 - 36159 98 (Nederland) of 09 - 264 40 79 (België); e-mail [e-mail]; websites:
www.vcv.be en www.kun.nl/dialect.

Neerlandistiek in Hongarije

In 2000 publiceerde de ‘Studierichting Nederlandse taal en cultuur’ van de Hongaarse Károli Gáspáruniversiteit een bundel genaamd Károli-studies, met daarin artikelen over het onderzoek dat daar werd uitgevoerd. Onlangs verscheen hierop een vervolg onder de titel Parallellen. De artikelen behandelen voor het grootste deel taal- of letterkundige onderwerpen, en in de meeste wordt op de een of andere manier een parallel getrokken tussen Hongarije en Nederland. Dat het in Boedapest uitgevoerde onderzoek zeer divers van aard is, mag blijken uit (onder)titels als ‘beleefdheid in verzoekbrieven’, ‘naamsverandering in het licht van de Hongaarse geschiedenis’, ‘tekstvormende melodieën’ en ‘naakte vrouwen op oudtestamentische voorstellingen’.

Parallellen. Károli-studies II, onder redactie van Júlia Albert Balászi en A. Agnes Sneller, kost €8,- inclusief porto (gelijmd, 237 blz.). Bestellingen per e-mail: [e-mail]. ISBN 963 8392 541

Financieel vertalen

In 1997 verscheen het Financieel-economisch lexicon van A.J. de Keizer, met daarin 30.000 vertalingen in en uit het Engels van termen op het gebied van het bank- en beurswezen, de accountancy, pensioenen en verzekeringen, en aanverwante terreinen. Het lexicon, waarvan de omvang inmiddels met 25% is toegenomen, wordt nu op abonnementsbasis voortgezet op internet, onder de naam FELOnline.

Meer informatie vindt u op
www.acetranslations.nl.