Taalcuriosa
Cijfertaal (2): alfametica
Jules Welling - Best
Met mijn rubriekje ‘Taalcuriosa - Cijfertaal’ in het oktobernummer heb ik een onderwerp aangesneden dat - gezien de reacties - meer aandacht verdient. Het ging in dat rubriekje om een curieus - althans dat dacht ik - verschijnsel: een combinatie van taal en wiskunde. Als voorbeeld gaf ik:
| |
negen |
|
20.502 |
| - |
zeven |
- |
10.702 |
| _____ |
_____ |
| |
twee |
|
9.800 |
Dat klopte, zeker, maar zoals een computeruitdraai, die de heer Jan de Geus uit Den Haag me toezond, onomstotelijk aantoonde, zijn er nog 39 (!) nevenoplossingen, waarbij hij terecht opmerkte dat een goed probleem slechts één oplossing mag hebben. Hij overstelpte mij met een vracht literatuur en voorbeelden die mij met stomheid sloeg. Het verschijnsel is in het geheel niet zo curieus als ik dacht. Er bestaat veel ‘jurisprudentie’ over. Het heeft zelfs een naam: alfametica.
Met stijgende bewondering heb ik mijn huiswerk gedaan, hetgeen een zeer leerzame ervaring was. Ook de bijdragen van Ernst Bongers uit Muiderberg en A. v.d. Wetering uit Driebruggen, eveneens van zeer hoog gehalte, betrok ik daarin. In het vervolg van dit artikel zal ik ook daaruit voorbeelden aanhalen.
In het stukje stelde ik dat het jammer was, dat
| |
Amsterdam |
|
463.875.246 |
| + |
Rotterdam |
+ |
518.875.246 |
| _____ |
_____ |
| |
Nederland |
|
982.750.492 |
niet correct was en vroeg ik me af of dat schoonheidsfoutje weggewerkt kon worden. Dat was niet aan dovemansoren gezegd. Van de Wetering toont aan dat het mogelijk is als Rotterdam door Kerkrade vervangen wordt:
| |
Amsterdam |
|
176.439.017 |
| + |
Kerkrade |
+ |
53.959.103 |
| _____ |
_____ |
| |
Nederland |
|
230.398.120 |
Dat probleem is dus opgelost. Hij had ook nog een aantal provinciale voorbeelden voor Drente, Zeeland en Limburg:
| |
Aalden |
|
554.620 |
| + |
Smilde |
+ |
137.462 |
| _____ |
_____ |
| |
Drente |
|
692.082 |
| |
| |
Groede |
|
968.242 |
| + |
Renesse |
+ |
6.252.112 |
| _____ |
_____ |
| |
Zeeland |
|
7.220.354 |
| |
| |
Heugen |
|
932.436 |
| + |
Leunen |
+ |
132.838 |
| _____ |
_____ |
| |
Limburg |
|
1.065.274 |
Deze voorbeelden voegen nog een extra facet aan mijn kreupele probeerseltjes toe - en dat is voor de ware kenners op dit gebied essentieel - namelijk dat alle tien de cijfers (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) gebruikt worden. Dat lukte Ernst Bongers ook in het volgende geval:
| |
twintig |
|
2.135.237 |
| |
twintig |
|
2.135.237 |
| |
dertig |
|
894.237 |
| + |
dertig |
+ |
894.237 |
| _____ |
_____ |
| |
honderd |
|
6.058.948 |
Maar in dit geval is er een nevenoplossing mogelijk, hetgeen de absolute expert op dit gebied, Jan de Geus, nooit door de vingers zou zien. Hij wees me op de noodzaak van een geheel eenduidige oplossing en deed me een aantal werkelijk schitterende voorbeelden aan de hand met maar één oplossing, waarvan ik er enkele laat volgen:
| |
brood |
|
89.110 |
| |
boter |
|
81.439 |
| |
thee |
|
4.233 |
| |
ei |
|
36 |
| + |
ei |
+ |
36 |
| _____ |
_____ |
| |
ontbijt |
|
174.854 |
| |
| |
fiets |
|
96.785 |
| + |
vier |
+ |
3.672 |
| _____ |
_____ |
| |
daagse |
|
100.457 |
Hij besloot zijn brief zeer origineel; maar eerst nog een prachtige vondst van Piet Damstra uit Eindhoven:
| |
Frans |
|
20.817 |
| |
Noors |
|
13.307 |
| + |
Deens |
+ |
64.417 |
| _____ |
_____ |
| |
talen |
|
98.541 |
En tot slot de afsluiting van de brief van Jan de Geus. Het lijkt me aardig die bij wijze van opgave voor te leggen aan de puzzelgrage lezer:
| 1) |
onze |
2) |
ju |
| |
taal |
|
les |
| + |
is |
+ |
wel |
| _____ |
_____ |
| |
best |
|
ling |
| |
| 3) |
onze |
|
|
| |
taal |
|
|
| |
toont |
|
|
| |
ons |
|
|
| + |
het |
|
|
| _____ |
|
|
| |
beste |
|
|
| |
| 4) |
ge |
5) |
jan |
| |
noot |
|
de |
| _____ |
|
geus |
| |
schap |
|
wenst |
| |
|
+ |
u |
| |
|
_____ |
| |
|
|
gedag. |
Bescheiden schrijft hij erbij, dat 1) 114, 2) 76, 3) 27, 4) 3 en 5) 44 nevenoplossingen heeft. Mij heeft het al uren gekost om één oplossing te vinden. De goede oplossingen behoeft u niet naar Onze Taal te sturen. Alle briefschrijvers bedankt.
Auteursrechtelijk beschermd