Doorgang
‘In den laatsten tijd vertelt de radio iederen ochtend vroeg, of de export van groenten naar Duitsland doorgang kan vinden of niet. ‘Doorgang vinden is afschuwelijk, maar de departementen te 's-Gravenhage schijnen het prettig te vinden’, schrijft ons een lezer en om dit te bewijzen stuurt hij ons een krantenknipsel, volgens hetwelk de directeuren van enige scholen de ministeriële mededeling ontvingen, dat ‘wegens begrotingstechnische redenen middelbare meisjesscholen geen doorgang konden vinden’. Onze lezer merkt hierbij op: ‘Het is nu maar te hopen, dat de scholen althans een uitgang kunnen vinden. Het is wel treurig, dat juist van de zijde, die de Nederlandsche taal moest verdedigen, dergelijke fraaie zinnen in de couranten komen, waardoor de argelooze lezer nog den indruk krijgt, dat het goed Nederlandsch is’.
‘U zult het met mij eens zijn’, zo voegt hij hieraan toe, ‘dat ook de uitdrukking begrootingstechnische redenen een Duitsche afkomst verraadt’.
Ja, dat zijn wij met hem eens, en wij waarderen het in hem, dat hij met ons waakt tegen het overal aan den dag tredende taalbederf. Maar als hij met het woordje ook in zijn laatsten zin wil zeggen, dat de uitdrukking doorgang vinden eveneens van onze oostelijke buren afkomstig is, dan menen wij dat toch te moeten bestrijden.
Doorgaan in de betekenis van: plaats hebben, geschieden, dikwijls in weerwil van zekere moeilijkheden of bezwaren of nadat eerst onzekerheid daaromtrent bestaan heeft, is juist specifiek Nederlands. Het Duitse durchgehen komt in deze betekenis niet voor. Wij zeggen b.v.: het uitstapje gaat door ondanks den regen! Wegens ziekte van de bruid gaat het huwelijk morgen niet door! Gaat het examen door? Als mijn benoeming doorgaat, ben ik uit den brand!
En zoals bij het werkwoord doorgaan, b.v. in de betekenis van ergens door (heen) gaan, een poort doorgaan, het zelfst. naamwoord doorgang in de betekenis van: het ergens doorgaan b.v. in: iemand doorgang verlenen, behoort, zo behoort bij doorgaan = geschieden datzelfde zelfst. naamwoord in de betekenis van: het doorgaan, het geschieden. Doorgang hebben of vinden is dan een omschrijving van doorgaan evenals ingang hebben of vinden bij: erin gaan, voortgang hebben bij: voortgaan. Het komt ons voor, dat de uitdrukking doorgang vinden geheel overeenkomstig ons Nederlandse taaleigen gevormd is; in Duitsland is zij, voorzover wij weten, geheel onbekend. Dat onze lezer de uitdrukking afschuwelijk vindt, is zijn goed recht. Dergelijke omschrijvingen zijn gewoonlijk ook niet mooi. Waarom niet eenvoudig doorgaan gebezigd? Dus: ‘..... of de export van groenten naar Duitsland kan doorgaan’ en ‘dat in verband met de begroting de oprichting van middelbare meisjesscholen niet kan doorgaan’.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd