De Nieuwe Taalgids. Jaargang 25

[p. 221]

Uit de tijdschriften. (Mei-Junie).

De Gids. Mei. G. Besselaar geeft een beschouwing over Hollands in Natal. Hij toont aan, dat het Afrikaans door de Engels-gezinden lang tegengewerkt is, maar in de laatste tijden is er veel veranderd: ‘het Hollands in Natal is er bovenop.’

Junie. De Redaktie herdenkt de gestorven oud-redakteur Johan de Meester. - H.T. Colenbrander doet interessante mededelingen Uit het Gidsarchief. Een aantal stukken betreffen de reorganisatie van het tijdschrift in 1847; andere o.a. de houding van de redaktie tegenover Dr. J. van Vloten. - M. Nijhoff beoordeelt in een Kroniek der Nederlandsche Letteren de Herinneringen van F. van der Goes, De figuren van de sarkofaag van Albert Verwey en De tooverformule van H.C. Kool.

De Nieuwe Gids. Mei. Deze aflevering bevat een aantal Brieven van Emile Zola aan J. van Santen Kolff.

Junie. L. van Deyssel en H. Gerversman herdenken Johan de Meester. - Jacob Hiegentlich houdt een Kort geding tegen de ‘jongeren’, voornamelik gericht tegen Marsman en zijn volgelingen. Slecht weinig ‘jongeren’ ontkomen aan het veroordelend vonnis van deze jeugdige beoordelaar.

Groot-Nederland. Mei. J.B. Manger wijdt een opstel aan Onze abele spelen. Zijn bedoeling is, de aandacht te vestigen op ‘dat algemeen menschelijke, dat van alle tijden en volken is’, en dat hij in hoge mate aantreft bij de auteur van deze spelen, waarvan hij de kunstwaarde hoog aanslaat. Met Verdeyen acht hij deze stukken van één hand: ‘de dichter geeft één geval van hetzelfde probleem, dat hem blijkbaar zeer bezig hield: de verhouding tusschen standsgevoel en liefde.’ - Frans Coenen herdenkt Johan de Meester.

De Stem. Mei. Theun de Vries plaatst boven een bespreking van D.A.M. Binnendijk's Prisma het opschrift Een Bloemlezing! Het uitroepteken wijst vooruit op een afbrekende kritiek. - Dirk Coster publiceert zijn Delftse herdenkingsrede van de dichter Joannes Stalpaert van der Wielen. In het Critisch Bulletin beschouwt Theun de Vries Aart van der Leeuw als ‘Mysticus der verbeelding’. Anthonie Donker schrijft een artikel Bij Van Moerkerken's Droomgezicht.

[p. 222]

Leiding. Mei. De redaktie schrijft een In memoriam Aart van der Leeuw. - Albert Verwey vervolgt zijn studie over Ritme en Metrum. - In een opstel Dietschers en Friezen betogen een drietal schrijvers (J.H.H. Hülsmann, W. Goedhuys en H.G.W. van der Wielen) dat de Friese taal als zelfstandige taal erkend dient te worden en waarom zij voor Friesland ‘culturele autonomie’ verlangen. - P.N. van Eyck bespreekt de litteraire Herinneringen uit den Nieuwe-Gids-Tijd van F. van der Goes.

Den Gulden Winckel. Mei. Theun de Vries schrijft een In Memoriam Aart van der Leeuw. - G.H. 's Gravesande publiceert Een onderhoud met Helman. - Roel Houwink beoordeelt De Biecht van Marianne Philips.

Junie. H. van Loon brengt Een hulde aan den ‘kleinen korporaal’, d.i. Johan de Meester. - J.C. Bloem beoordeelt onder het opschrift Vermoeide Dichters een aantal bundels, van Albert Kuyle, G. Achterberg, Chr. de Graaf, Gabriël Smit, Jan H. Eekhout en Marnix van Gavere. - Roel Houwink noemt de jonge Vlaamse romanschrijvers Lode Zielens en Gerard Walschap ‘twee veelbelovende talenten.’

Stemmen des tijds. Mei. C. Tazelaar geeft een zeer beknopte Beredeneerde boekbespreking.

Junie. P.J. Molenaar schrijft over Aart van der Leeuw; C. Tazelaar over Johan de Meester, wiens ‘pessimisme en realisme in tegenstelling staat met de christelijke levensbeschouwing.’

Roeping. Mei. Anton van Duinkerken besluit zijn artikel over Jan Vos. De ware aard van deze gewoonlik grove dichternatuur noemt hij ‘een raadsel, dat moeilijker valt op te lossen dan het raadsel van zijn roem.’

Junie. Th. de Jager beoordeelt De studie van het Nederlands, het proefschrift van H. de Buck. - Gerard Knuvelder bespreekt, onder het opschrift De laatste buslichting, verzen van Gabriel Smit, Jan H. Eekhout, A.J.D. van Oosten en Martien Beversluis.

Opwaartsche Wegen. Mei. Roel Houwink beoordeelt de bundel Voorspel van Gabriel Smit, onder het opschrift In het labyrinth der moderne poëzie. - C. Rijnsdorp publiceert een lezing: Het standpunt van de schrijver.

Junie-Julie. Deze afl. bevat een drietal voordrachten: Kunst en religie, door Roel Houwink; Kunst en verantwoordelijkheid, door H. van der Leek, en Kunst en gemeenschap, door J.C. van Dijk.

[p. 223]

Eigen Volk. Mei. F.M. Olbrechts schrijft over Volkswetenschap. - H. Tiesing geeft een proeve van Drents dialekt, M. Zwaagdijk vertelt van Jan en Griet in Westfries dialekt. - Jules Frère doet mededelingen over Volksgeneeskunde uit het Memorieboeck van Matthijs Joosten van Pol (18de eeuws).

Junie. E. Franquinet vervolgt zijn studie over Figuren uit de geschiedenis der Maastrichtsche dialect-litteratuur; aan de beurt is G.D.L. Franquinet. - A.C. Bol-Denijs schrijft over Folkloristische Pinkstervreugden; A. Webrens over Bageeren. - Lode Baekelmans verzamelde Liedjes in Holland gezongen rond 1813. - M.H. van de Ven beschrijft Enkele eigenaardigheden uit het Meyerijsche dialect. - Een artikel van J. van Nieuwenhuysen handelt over Jong leven in oud Zeeland.

De Vlaamsche Gids. April. M. Basse beoordeelt het boek van Een Amerikaan over de Vlaamsche Beweging, nl. A. History of the Flemish Movement in Belgium, door Shepard B. Clough. Het oordeel over dit werk, gegrond op eenzijdige voorlichting, is vrij ongunstig.

Mei. Frank van de Wijngaert beantwoordt de vraag Betekent de spreekfilm een ernstige bedreiging voor het toneel? - Dezelfde vraag wordt behandeld door Joris Diels: De spreekfilm een concurrentie voor het tooneel? - Lode Monteyne bespreekt in de Vlaamsche Kroniek zeer beknopt een aantal romans en dichtbundels.

Junie. H.N. van Kalker geeft een beknopte schets van leven en werken van Johannes Matthias Schrant, de eerste hoogleraar in het Nederlands te Gent.

Dietsche Warande en Belfort. Mei. In een artikel De tragikomiese toestand onzer tijdschriften bestrijdt August van Cauwelaert een betoog dat Marnix Gijsen onder dezelfde titel publiceerde in de laatste aflevering van Kunst-Opbouwen.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Febr. J. Salsman S.J. deelt een en ander mede Over oude Poirters' drukken, ter voorbereiding van een nieuwe uitgave.

Leuvensche Bijdragen XXII, afl. 4. W. de Vries besluit zijn artikel over De uu-expansie, dat onmiddellik gevolgd wordt door een bestrijding van G.G. Kloeke: Naar aanleiding van de muis-huis-kaart. - J. Verboven vindt in Vondel's werken Een beeld van de Vereenigde Staten van Europa in de XVIIe eeuw. -

[p. 224]

D. van Coppenolle bespreekt De Klankleer in de Nederlandsche Spraakkunst en wijst op de sterke afwijkingen in de aanduiding bij verschillende spraakkunstschrijvers in Zuid- en Noord-Nederland.

Bijblad, 2e en 3de afl. Deze afl. bevat o.a. een beoordeling van J. Cornelissen: Nederlandsche Volkshumor op stad en dorp, land en volk III, door Jan Gessler.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 4, afl. 1. J.W. Muller maakt nog enige opmerkingen over de oorsprong van Je en Jij. - A.C. Bouman komt voor De datering van Vondel's Geuse Vesper tot het besluit dat de tijd omstreeks 1620 het aannemelikst is. - Jacoba van Lessen bespreekt de etymologie van Kasjoen; A. Beets van het Noord-Hollandse Ceen. - J.H. Kern verklaart Wapene Martijn, vs. 283-84. - J.W. Muller begint een opstel over Hooft's Baeto, waarin hij ‘het geraamte en samenstel, des dichters voorgangers en zegslieden’ bestudeert.

Tijdschrift voor Taal en Letteren, alf. 2. L.C. Michels publiceert zijn kongresvoordracht over Het spel vanden sacramente vander nyeuwer vaert, waarin hij voornamelik nieuw licht werpt op de eigenaardige figuur en het optreden van Macharius in dit spel. - J.F.J. van Tol besluit zijn artikel over Bredero's ‘Moortje’, zijn Franse bron en Van Ghistele. Met overtuigend materiaal wordt aangetoond dat Bredero, vooral waar hij het Frans onvoldoende begreep, de hulp inriep van Van Ghistele's rederijkersvertaling. - W.H. Beuken bestrijdt in een artikel Mariken's eerherstel de opvatting van Mej. M.E. Kronenberg als ‘aprioristies en eenzijdig.’ - Ed.A. Serrarens beoordeelt Dambre's uitgave van Den Val ende Opstand van den Coninck ende Prophete David, door Justus de Harduijn; H.H. Knippenberg o.a. Vondel voor het volk, door J. Salsman S.J., waarin hij willekeurige tekstveranderingen afkeurt; F. Balk het proefschrift van C. Brouwer over het volkslied; Jos. Gielen o.a. Kollewijnspelling en taalwetenschap, door Gerlach Royen.

Museum. Junie. A. Beets beoordeelt de Hollandsche Grammatik van M. Muusses en L.L. Hammerich.

C.d.V.