Taalverknoeiing
In ‘Het Laatste Nieuws’ van donderdag 24 maart 1966 verscheen van de hand van Eric Standaert, assistent voor Duitse literatuur bij professor H. Uyttersprot, de bekende Kafkakenner, een interessant artikel naar aanleiding van het Internationaal Kafkacolloquium, dat plaatshad in West-Berlijn van 17 tot 19 februari jl.
Ik heb het artikel in de trein die mij van Brussel naar Gent bracht met stijgende belangstelling gelezen tot en met de laatste zin, die ook om een andere reden mijn aandacht trok. Hij luidt als volgt: ‘In dat reeds overjaars maar - Berlijn bewees het - brandend actueel Proces moeten de getuigen ten onklachte nog altijd gehoord worden...’.
Dat E.R. de voorkeur geeft aan het middelnederlandse en nu nog levend Vlaamse ‘overjaars’ (Fra. suranné) boven de sinds de 16de eeuw opgekomen en in het Noorden algemeen gebruikelijke ‘overjarig’ (Mnd. overjarich, Dui. überjärig) is m.i. zijn volle recht en dat woord doet geenszins afbreuk aan de eenheid van onze taal, maar het woord ‘onklachte’ heeft mij doen opkijken, niet zozeer om het woord zelf, maar omdat ik het, als rechtsterm, had moeten kennen.
Zodra ik te Gent was aangekomen ben ik mijn licht gaan opsteken bij mijn jonge vriend Standaert, en vernam daar tot mijn verbazing dat die uitdrukking hem even onbekend was als mij, dat hij ‘getuigen à décharge’ had geschreven en dat de redactie eigenmachtig ‘à décharge’ door ‘ten onklachte’ had vervangen.
Daar ik de mening ben toegedaan dat men nooit te oud is om te leren en al lang de uitdrukkingen ‘dat zegt men niet, dat kan niet... en dergelijke’ uit mijn woordenschat heb gebannen, heb ik bij mijn thuiskomst al mijn woordenboeken: juridische, administratieve, verklarende, vertalende enz. opengeslagen, zelfs de middelnederlandse, maar zonder het minste resultaat. Zou er bij de redactie een taalschepper zijn die onze taal wil verrijken? Waarom niet? Maar deed de redactie van een Vlaamse krant niet beter de vele grove gallicismen uit de kolommen van haar blad te weren? Iedere dag zou men zich kunnen ergeren - indien men niet al lang zijn ergernis voor betere gelegenheden opborg - over: ‘x aan de eer... Wij houden eraan... de rangen vervoegen.... in functie van.... ten overstaan van de omstandigheden, wanneer i.p.v. toen, moest i.p.v. mocht... maar op dit laatste komen wij in een volgende bladvulling terug.
Om te besluiten zou ik toch die redactie willen herinneren aan de bekende schoenmaker en zijn leest.
W.P.
Auteursrechtelijk beschermd