Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1795

[p. 165]

Byzonderheeden nuttig te weeten, om aan de vergetelheid te onttrekken.

De Producten welke de Vloot heeft weggebragt, die op den 1 Maart 1794, van hier na den Vaderlande vertrokken en aldaar gearriveerd is, bestaan in

11 en een half Mill. Ponden Coffy.

1 Mill. 8 Hondert Duizend Ponden Catoen.

5 Maal Honder Duizend Ponden Cacao.

en 18 Duizend Vaaten Zuiker.

Onder de meenigvuldige zaaken welke alhier de eene met een meer, en de ander met een minder goed gevolg in 't werk gesteld zyn, of worden, zoo kan men niet ontgaan aan te merken de voordeelen, en het nut welke door de wyze inrichting van een heen en weergaande Post, tusschen deeze Colonie en de Colonien Barbier en Demerary, werden teweege gebragt. Om de berichten over den gelukkige of ongelukkige toestand van 't Vaderland, welke alle Ingezeetene deezer Colonie zoo zeer ter harte gaan, te erlangen; Is deeze reizende Landpost, voor deeze Colonien van een uitsteekende en allergewigtigste dienst geweest, en hier door heeft men geleegenheid genooten, om alle tydingen op de allerspoedigste wyze te bekoomen.

Den Heer C. Roepel onvermoeit werkzaam om zyn Genie te vervolgen, in het uitdenken van alle nutttige Zaaken, waar in deeze Colonie daadelyk of in vervolg van tyd Voordeel zoude kunnen vinden, heeft behalven alle voorige gedaane uitvindingen, weederom op nieuw bedagt, om alle zoorten Metzelsteenen te fabriceeren, waar toe hy den aanleg begonnen, en bykans voltooit beeft, op zyn Ed. Plantagie in de Orlyns Creecq.

Daar de eerste Proeven zonder vlytaal volmaaktelyk eevennaren, aan de beste die in Europa gefabriceerd worden, zoo twyffelen wy niet aan den spoedigen en gelukkigen opgang deezer Fabricq.

Hier by zullen wy aanhaalen de oprichting van een Kalk Branderey aan de Bram punt, door de Heeren Gebroeders Gödeken, waar toe alle mogelyke naarstigheid en Vlyd aangewend word, om de Kalk in alle deelen zo bruikbaar te maaken, als de Vaderlandsche.

De Heeren Dr. J.V. van Engelen en A. Malmherg, zyn meede beezig, een ontwerp om Kalk te Fabricceren, op de Grond Mariaslust,

[p. 166]

de kunde deezer Heeren belooft, dat deeze onderneeming na alle haare vereischens zal behandeld worden, om dezelve ten nutte der Ingezeetenen te doen strekken.

Het vertier der Schulp of Klipsteene door dezelve Heeren, bewyst ten genoege, dat dezelve reeds in zoo verre van een gewenschte nut zyn,

De Heer A.F. Stierling heeft in den jaar 1794, uitgegeeven een Programma waar by hy de jonge Lieden niet alleen, maar zelfs alle liefhebbers der Teekenkunst uitnoodigt, om hun in de Teekenkunde te onderwyzen, en de deskundige te bevorderen, deeze onderneeming is reeds in 't werk gesteld, en behoorde algemeen aangenomen en bevordert te worden, zoo wel om de grootste kunde en bekwaamheeden, welke deeze Heer waarlyk bezit en wiens arbeid door alle deskundige met Goedkeuring beschouwt word, als zynde zyne Teeken stukken uitgewerkt naar de Regulen welke by groote mannen der Teeken en Schilderkunde gevonden en geoeffend worden.

De Meetkonstenaar J H. Moseberg is thans beezig aan het vervaardigen van een Kaart deezer Colonie, waar in alles zal gebragt worden, het geen deeze Hoofdplaats, Plantagien, Gronden, ongecultiveerde Landen &c. betreft, waar door alle de gebreeken in vorige Kaarten gevonden, vermyd en verbeeterd zullen worden.

Door het Overlyden van den kundigen Heer C. Smit, heeft 't Genoodschap der Landbouw alhier aan Paramaribo, onder de Zinspreuk Tot Nut van 't Algemeen, zoodanige nieuwe Inrichtingen getroffen, dat het niet teegenstaande het verlies van dien werkzaame man, niet alleen word staande gehouden, maar van tyd tot tyd bloeijender werden zal.

Het Genoodschap der Landbouw in de Warapper Creecq, blyft standvastig voortgaan in haare proef ondervindelyke waarneemingen, en wy durven het Publicq verzeekeren, dat de [...] van haare arbeid binnen deeze jaare aan de ingezeetene zullen werden meede gedeelt.

In het laast van het vergaande Jaar, is alhier meede opgericht, een Departement van de Vaderlandsche Maatschappy, onder de Zinspreuk Tot Nut van 't Algemeen, het welk, hoe wel nog in zyn geboorte, te hoopen is, dat 't van een bestendige duurzaamheid zyn zal, en aan het oogmerk, waar toe het in den Vaderlande opgericht is, ook alhier beantwoorden mag.

[p. 167]

Zie daar voor den Jaare 1795, deeze Almanach geëindigd, de veranderingen welke wy geoordeeld hebben tot gemak van onze Leezers te moeten maaken, in liet by Bladwyze drukken van de Lysten der Plantagien, hebben deeze Almanach doen zwellen tot een dikte booven onze Verwagting, hier door zyn wy verhindert om meenigvuldige Zaaken, welke oplettendheid verdienen, achterweege te laaren, en dezelve te bespaaren tot een volgend jaar, echter vlyën wy ons dat onze geëerde Leezers en Begunstigers van dit jaarlyks Werkje, in onze gedaane moeite genoegen zullen stellen.