Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1795

[p. XXXI]

Iets over de comeeten.

De Comeet of Staartstar word zoo genaamd om dat zy gewoonlyk een ligte streek als een staart agter zig na sleept, hoe wel men 'er ook heeft, die als gehaird of gebaard zyn, ja ook sommigen die in 't geheel geen zigtbaare staart vertoonen, zoodanige zyn die geweest van den jaare 1585 en 1682.

Men noemd gewoonlyk het lighaam der Comeet DE KERN en de staart HET HAIR. - De Comeet schynd niet door eigen ligt, maar ontfangt het zelve van de Zon, even als de Dwaal-Sterren, dus zyn ze voor ons ook niet zichtbaar, dan wanneer het gedeelte van haare oppervlakte, 't welk door de Zon bescheenen word, na by genoeg komt, om uit de Aarde gezien te kunnen worden, zy moeten uit een zeer vaste en duurzame Stoffe bestaan, om de groote Hitte en Koude te kunnen verduuren, die zy moeten ondergaan.

De Staart, die altyd van de Zon afgekeerd staat, gelooft men in 't algemeen eigentlyk een DAMP te zyn die door de hitte der Zon, uit het lichaam der Comeet gedreeven word; want men heeft opgemerkt, dat de staart in groote toe of afneemt, naar mate de Comeet nader by de Zon komt of verder van dezelve verwydert is, evenwel is die damp zo dun, dat men 'er de vaste Sterren door heen kan zien.

Men steld vast dat zy in zeer lange Elliptische ronden om de Zon loopen, en in het eene gedeelte derzelve zeer na aan de Zon koomen, terwyl zy in het teegen overgestelde deel zig byster verre van dezelve verwyderen, in eevenreedigheid hunne loop verhaastende, naar mate zy de Zon nader koomen.

Die van den Jaare 1680 En 1681. was boven al aanmerkelyk, men rekerd dat dezelve in haar Perihelium of naaste punt aan de Zon dezelve 65 maal nader kwam als de middel astand van Mer-

[p. XXXII]

curius, en 166 maal nader als de Aarde, dus moet zy 28000 maal heeter zyn geweest, dan onze Zoomer, en 2000 maal heeter als gloeiend Yzer, daar en tegen dat zy in haar Aphalium of verste punt van de Zon 14 maal zoo ver van dezelve verwyderd was als Saturnus. - Sommige Comeeten volbrengen hunnen loop tegens den rang der Teekenen.

Daar zyn tot nog toe 11 Comeeten met zoo veel naukeurigheid, door voorname Sterrekundige waargenomen, dar men derzelver omloopstyd, en dus hunne wederkomst derft voorzeggen, vooral die van den Jaare 1661, 1680, en 1682, ook die van Anno 1652, 1665 en 1677.

Derhalven besluiten de Sterrekundigen thans dat deeze Comeeten, (wier buitengewoone gedaante en onverwagte schyning voorheen of schrik, of blydschap naar de verschillende hartstogten, of de grilligheid van hun, die waanden te kunnen ontdekken, wat ze beteekenden, in den menschen gemoederen gewoon waaren te verooorzaaken) in deeze dagen van iemand niet anders behoeven te worden aangemerkt, dan als Hemellichten, wier loop aan vaste en bepaalde wetten verbonden zyn, en die op onze bedryven geen meer invloed hebben dan Jupiter of Saturnus.