Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1794

[p. XXXI]

Starrekundige waarheeden.

De Starren worden verdeelt in tweederhanden zoorten, en dit zyn Dwaalstarren ef Planeeten, die zo als onze Aardkloot beweegelyk zyn, en het licht dat zy geeven van elders ontvangen en welker afstand van elkanderen geduurig verandert, zo dat zy door den Heemel als schynen te dwaalen, schoon ieder op zig zelve een vasten loop heeft, maar de tweede zoort noemt men Fix- of Vaste-starren, welke haaren stand nooit veranderen, en die van zich zelven Licht geeven, zonder het licht van elders te ontvangen, zynde dierhalven waare Zonnen- of Vuur-kolken die altoos even vere van elkanderen afstaan.

De loop der Planeeten met elkanderen, word bepaald in een zeekeren Cirkel die de Starrekundigen den Zodiac of zonnenweg noemen.

Om nu de plaats, die ieder Planeet op een zeekere tyd in dien Cirkel beslaat, naauwkeurig aan te toonen, zo is de Cirkel, of de Zodiac verdeelt in 12 Hemel-teekens, of Sterre-beelden dragende ieder een byzondere naamteken en onderscheiding, namentlyk:

♈ de Ram	tot dezelve worden geteld	20 starren.
♉ de Stier.		53 starren.
♊ de Tweelingen.		33 starren.
♋ de Kreeft		41 starren.
♌ de Leeuw.		44 starren.
♍ de Maagd.		50 starren.
♎ de Waag		27 starren.
♏ de Scorpioen		36 starren.
♐ de Schutter		32 starren.
♑ de Steenbok		86 starren.
♒ de Waterman		76 starren.
♓ de Visschen		66 starren.

De Planeeten hebben ook ieder een byzonder Teken, Naam en onderscheiding, namentlyk:

♄ Saturnus, die het verste van ons af is, en zyn loop in den Zonnenweg, door de 12 Hemelteekens volbrengt in 29 Jaaren 155 dagen en 8 uuren; dezelve is 91 maal grooter dan de Aarde.

♃ Jupiter is lager, en staat tusschen Saturnus en Mars in: dezelve volbrengt zyn loop in den Zonneweg, door de 12 Heemel-Teekens, in 11 Jaaren 315 dagen en 8 uuren, zynde 95 maal grooter dan de Aarde.

♂ Mars is nog laager en staat tusschen Jupiter en de Zon in, en volbrengt zyn loop in de Zonneweg, door de 12 Hemeltekens, in 1 Jaar en 321 dagen; dezelve is eens zo groot als de Aarde.

[p. XXXII]

☉ De Zon is nog lager ten opzigte van ons, en staat tusschen Mars en Venus in, en volbrengt haar Jaarlyksche loop in den Zonneweg, door de 12 Hemeltekens, in 365 dagen, 5 uuren en 49 Minuten; dezelve is 166 maalen grooter dan de Aarde.

♀ Venus is nog laager ten aanzien van ons, en staat tusschen de Zon en Mercurius, zy volbrengt haar loop in den Zonneweg, door de 12 Hemeltekens, in 7 en een halve Maand dezelve is omtrend zo groot als de Aarde, wanneer zy voor het opgaan der Zonne aan den Hemel gezien word, noemt men haar de Morgenstar, maar verschynt zy des avonds na het ondergaan der Zonne. zo word haar de naam van Avondstar gegeeven.

☿ Mercurius is nog lager ten aanzien van ons, en staat tusschen Venus en de Maan in, en volbrengt zyn loop in den Zonneweg, door de 12 Hemeltekens in 3 Maanden, dezelve is 22 maal grooter dan de Aarde.

☾ De Maan is het allerlaagste ten aanzien van ons, en staat tusschen Mercurius en de Aarde in, doch gelyk alle de 6 voorgemelde Planeeten haar loop rondom de Zonne hebben, zoo volbrengt de Maan haar loop rondom de Aarde in omtrent 29 dagen en een halv; dezelve is 43 maalen kleiner dan de Aarde.

De Aarde is de Kloot dien wy bewoonen, zynde van een eenigzints eiachtig rond: en schoon de oude Philosoophen gelooft hebben. dat dezelve in 't middelpunt der Waereld stond, zo wederspreeken dit de heedendagsche Starrekundigen, vast stellende, dat de Zon in het middelpunt staat, en dat de Aarde rondom de Zonne loopt, om dat zy veele verschynselen door die onderstelling, beter kunnen verklaaren dan voorheen.

Deze Aardkloot werd gedeeld in 360 Graden of deelen, in 't rond hebbende ieder graad 15 Mylen, zoo dat de Aarde in het ronde 5400 Mylen groot is, en ieder Myl is 4000 treeden zo is dan de omtrek der Aarde groot 21,600,000, of een en twintig Millioenen en zes maal hondert duizend treeden; nu word ieder treede op 5 voeten gereekend 't geen te zamen uitmaakt 108.000,000, of hondert en agt Milioenen voeten.

De Aarde 5400 Mylen in het ronde groot zynde, zo is derzelver dikte, van ons tot onze Tegenvoeters doorgeboord zynde, 1718 Mylen: gelyk het ook zeeker is, dat dezelve nu meer dan 5600 Jaaren in de lucht heeft blyven hangen, zonder eenige de minste verandering in haar Natuurlyke loop of stand ondergaan te hebben; als meede dat deze Aardkloot in zyn omtrek, in vergelyking van den omtrek van den Starren Hemel, nog kleiner is dan een Zandkorltje in vergelyking van de Aarde, het geen genoeg afteneemen is, als men aanmerkt, dat de Planeet Jupiter, die naauwlyks met het oog gezien kan worden, nogtans 95 maalen grooter dan de Aarde is.